Tiểu luận Phật giáo và sự ảnh hưởng ảnh hưởng của nó đến đời sống tinh thần của người Việt Nam

TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 1 
Bài tiểu luận: 
Phật giáo và sự ảnh hưởng ảnh 
hưởng của nĩ đến đời sống tinh 
thần của người Việt Nam 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 2 
MỞ ĐẦU 
 Tơn giáo là một nhu cầu của bộ phận văn hĩa tinh thần của từng con người ,của 
từng cộng đồng xã hội.Trong đĩ Phật giáo là một trào lưu triết học tơn giáo với cái 
đích là cứu con người thốt khỏi nổi khổ.Nĩ xuất hiện cuối thế kỉ 6 trước cơng 
nguyên ở Ấn Độ. 
Nội dung cơ bản của triết học Phật giáo là đề cập đến việc lý giải căn nguyên của 
nổi khổ và tìm con đường giải thốt con người khỏi nổi khổ triền miên đĩ. 
 Phật giáo khởi thủy ở Ấn Độ truyền đi khắp các xứ lân cận.Trước hết sang các 
nước Trung Á rồi sang Tây Tạng,Trung Hoa, Nhật Bản và các nước miền Nam 
Châu Á. Việt Nam cũng thuộc trong phạm vi ảnh hưởng ấy.Mỗi khi Phật giáo vào 
nước nào tùy theo phong tục mỗi nước mà cĩ sự khác nhau. Phật giáo ở mổi nước 
cĩ một tinh thần và tính cách khác nhau như lịch sử nước ấy. 
 Phật giáo đến với người Việt Nam từ rất lâu đời, vào khoảng nửa cuối thế kỉ 
thứ I. Do bản chất từ bi hỉ xã, đạo Phật đã nhanh chĩng tìm được chỗ đứng và bám 
rể vững chắc trên đất nước ta. 
 Từ khi vào Việt Nam, Phật giáo ảnh hưởng sâu sắc đến dời sống tinh thần của 
người Việt Nam. Vì các triết lý Phật giáo xuất phát từ tâm tư và nguyện vọng của 
người lao động nên số người theo Phật tăng nhanh. Những ảnh hưởng của tư tưởng 
Phật giáo ăn sâu vào đời sống của đại đa số người dân Việt Nam khơng chỉ từ 
trong giai đoạn đầu của lịch sử dân tộc mà cịn ngay cả cuộc sống ngày nay. Vì vậy 
việc tìm hiểu về Phật giáo và những ảnh hưởng của nĩ đối với đời sống tinh thần 
của người Việt Nam là hết sức cần thiết. 
 Cấu trúc của tiểu luận gồm những phần chính sau: 
 Chương I:Nguồn gốc,quan điểm của triết học Phật giáo 
 Chương II:Ảnh hưởng của quan điểm Phật giáo đối với đời sống tinh thần 
người Việt Nam. 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 3 
NỘI DUNG 
Chương I:NGUỒN GỐC,QUAN ĐIỂM CỦA TRIẾT 
HỌC PHẬT GIÁO: 
I.Nguồn gốc lịch sử của Phật giáo: 
 Là một đạo giáo hịa bình tràn đầy đức tính từ bi, trí tuệ dũng cảm, bình đẳng, 
vơ ngã, vị thahiện nay Phật giáo lan khắp năm châu bốn biển. Khơng chỉ thâu 
hẹp trong vùng Châu Á như trước đây. Nguồn gốc Phật giáo xuất phát từ Ấn Độ. 
Giáo chủ là Phật Thích Ca Mâu Ni. 
1.Bối cảnh Ấn Độ thời Đức Phật: 
 Vào thời cổ đại, Ấn Độ là nước đa thần giáo, chế độ mẫu hệ. Đến thời người 
Aryan tràn vào xâm chiếm, xã hội Ấn Độ chia thành bốn giai cấp là Đạo sĩ (Bà La 
Mơn), Vua Quan(Sát Đế Lợi), Cơng Nơng Thương(Phệ Xá) và Nơ lệ(Thủ đà la). 
Gia đình chuyển thành phụ hệ. 
 Về tư tưởng tơn giáo 
 Dù nhiều đạo giáo vẫn tồn tại nhưng giáo sĩ Bà la mơn truyền bá tư tưởng nhất 
thần. Triết lý tơn giáo phủ nhận vai trị của con người đối với cuộc đời và cả thế 
giới khách quan. Kết quả là sinh ra hai xu hướng là trốn đời khổ hạnh hoặc xuơi 
theo dịng đời hưởng lạc thú vật chất. Từ hai mặt xã hội và tơn giáo, người dân Ấn 
Độ mất niềm tin ,mong ước cĩ một vị cứu tinh ra đời để xĩa bỏ giai cấp bất cơng 
và ổ định tư tưởng tơn giáo, đem lại an lạc hạnh phúc cho mọi người. 
Trong bối cảnh đĩ, đức Phật Thích Ca Mâu Ni ra đời. 
2.Đức Phật Thích Ca Mâu Ni 
a. Thái tử Tất Đạt Đa: 
 Ngồi bất cơng xã hội, tơn giáo phức tạp, đất nước Ấn Độ chia thành nhiều 
nước nhỏ thường tranh chấp nhau chẳng khác thời chiến quốc bên Trung Quốc, 
thời 12 sứ quân ở Việt Nam. 
 Trong các nước đĩ, quốc gia giàu mạnh nhất là Ca Tỳ La Vệ(Kapilavastu), phía 
bắc Trung Ấn, nay là pipsava, phía nam nước Nepal. Nhà vua trị vì nước đĩ tên là 
Tịnh Phạn(Sudhodana). Vào năm 204 trước Cơng Nguyên, hồng hậu 
MaDa(Maya) hạ sinh một hồng tử khơi ngơ tuấn tú tại vườn ngự uyển Lâm Tỳ Ni 
(Lumbini) dước gốc cây Ưu Bát La thường gọi là cây Vơ Ưu (Asokaa) cĩ hoa với 
màu sắc rực rỡ. 
Thái tử cĩ tên là Tât Đạt Đa lớn lên, Thái tử văn võ song tồn,cĩ vợ là cơng chúa 
Da Du Đà La (Yasodara), con vua Thiện Giác. Cuộc sống Thái tử rất đầy đủ, 
khơng thiếu một thứ gì trên trần gian. 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 4 
b.Thái Tử Tất Đạt Đa xuất gia, tu hành và thành đạo 
 Trước bối cảnh xã hội giai cấp, tư tưởng tơn giáo siêu hình, cuộc sống con 
người cậy mạnh hiếp yếuNăm 29 tuổi, Thái Tử đã thốt ngục vàng, đến bên 
dĩng A Nơ Ma cắt tĩc làm nhà đạo sĩ 
 Sau thời gian học đạo 6 năm, Thái Tử thấy con người hưởng lạc sẽ bê tha thối 
nát; cịn tu khổ hạnh chỉ chuốc thêm khổ thân; chỉ cĩ con đường trung đạo mới 
mong thành chính quả. Bởi thế, Thái Tử đã bỏ năm anh em ơng Kiều Trần 
Như,dùng bát sữa của Tu Xá Đề(Sajata) xuống sơng Ni Liên tắm rửa rồi lên thiền 
quán dưới gốc cây Tất Bát La xứ Ba La Nại.Qua 49 ngày chiến đấu với nội ngoại 
ma,Thái Tử đã chứng tam minh là Túc mạng minh,Thiên nhân minh,Lậu tân minh 
và thành Phật hiệu là Thích Ca Mâu Ni năm 36 tuổi 
c.Đức Phật giáo hĩa và Niết Bàn: 
 Thành Phật rồi,Đức Phật đến rừng nai xứ Ba La Nai giáo hĩ năm người bạn 
cùng tu khổ hạnh ngày trước cùng nhĩm Kiều Trần Như với phái Tứ đế 
 Khắp vùng Ngũ Hà suốt 45 năm,đúc Phật thuyết pháp trên 300 hội,vào tận 
hang cùng ngõ hẻm một cách tận tụy và rộng rãi.Phật đã dừng chân bên vệ đường 
xâu kim cho một bà già mù lịa;săn sĩc,dọn dẹp ơ uế cho người bệnh.Vì từ bi,bình 
đẳng,đức Phật đã nhận cái tát của em bé cúng dường,nhận thức ăn dư thừa của một 
tiện nữ dâng cúng.Phật cồn cho người dâm nx vào giáo hội.Với hiếu đạo,Phật đã 
đích thân khuân quan tài của vua Tịnh Phạn.Phật đã giáo hĩa khơng lúc nào ngừng 
nghỉ.Phật làm tất cả mọi việc dù là rất nhỏTất cả việc làm của Phật chỉ cĩ mục 
đích duy nhất là bày trí kiến Phật cho chúng sinh. Phật đến rừng SaLa vào Niết 
Bàn lúc nửa đêm dưới ánh trăng rằm tỏa rạng vào năm 80 tuổi 
II. Những quan điểm triết học của Phật giáo: 
 Qua bao thăng trầm của lịch sử, mãi đến ngày nay, Phật giáo đã khơng những 
vẫn tồn tại mà cịn được lan truyền khắp thế giới và được nhiều tầng lớp người tơn 
kính, lưu tâm tìm hiểu. Được như thế, ngồi nhân cách của Đức Phật cịn nhờ giáo 
lí, giáo luật, lễ nghi của Phật giáo. 
1.Quan điểm của Phật giáo về thế giới quan: 
 Quan điểm về thế giới quan về Phật giáo được thể hiện tập trung ở nội dung 
của ba cặp phạm trù: vơ ngã, vơ thường, và Duyên. 
- Vơ ngã: cho rằng thế giới xung quanh ta và cả con người khơng phải do một vị 
thần nào sáng tạo ra mà được cấu thành bởi sự kết hợp của hai yếu tố: “Sắc” và 
“Danh”. Trong đĩ “ Sắc” là yếu tố vật chất, cĩ thể cảm giác được. Cịn “Danh” là 
yếu tố tinh thần, khơng cĩ hình chất mà chỉ co tên gọi “Danh” và “Sắc” hợp lại với 
nhau tạo thành “Ngũ Uẩn” nào đĩ. Nhưng sự tồn tại của vật chất chỉ là tạm thời, 
khơng cĩ sự vật riêng biệt nào tồn tại mãi mãi. Do đĩ, khơng cĩ cái gọi là “Tơi”. 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 5 
- Vơ thường: tức là vạn vật biến đổi vơ cùng theo chu trinh bất tận: sinh- trụ- dị- 
diệt. Vậy thì cĩ cĩ, khơng khơng luân hồi bất tận, cĩ đĩ rồi lại khơng, cái cịn mà 
chẳng cịn, cái mất mà chẳng mất. 
 Đức Phật dạy:” Cái gì cĩ trong thế gian là biến đổi, hư hại, là vơ thường. vì 
vậy, vơ thường nghĩa là khơng thường, khơng ở mãi trong một trạng thái nhất định, 
luơn luơn thay đổi hình dạng, từ hình thành đến biến đổi đến tan rã. Vơ thường là 
phương pháp chỉ rõ mặt trái của đời, bài trừ sự mê lầm, ngăn chặn người chạy theo 
vật dục. Nĩ chưa phải là thuyết tuyệt đối. Vơ thường là một định luật chi phối tất 
cả sự vật từ tâm đến hồng cảnh. Hiểu lí vơ thường, con người dễ giữ được bình 
tỉnh, thản nhiên trước cảnh đổi thay bất thường. 
 Duyên: tất cả các sự vật, hiện tượng tồn tại trong vũ trụ, từ những cái vơ cùng 
nhỏ đến những cái vơ cùng lớn đều khơng thốt khỏi sự chi phối của nhân duyên: 
cái nhân(hetu) nhờ cĩ cái duyên(prattiya) mới sinh ra mà thành quả(phla). Qủa lại 
do cái duyên mà thành ra nhân khác, nhân khác lại nhờ cĩ duyên mà thành ra quả 
mới Cứ thế, nối tiếp nhau vơ cùng, vơ tận mà thế giới, vạn vật. muơn lồi cứ 
sinh sinh hĩa hĩa mãi theo quy luật nhân quả. Nhân là cái mầm; quả là cái hạt, cái 
trái do mầm ấy phát sinh. Nhân và quả la hai trạng thái nối tiếp nhau, nương tựa 
vào nhau. Khơng cĩ nhân khơng thể cĩ quả, khơng cĩ thì khơng thể cĩ nhân. Nhân 
nào quả ấy. 
 Con người do nhân duyên kết hợp và được tạo thành bới hai thành phần: thể 
xác và tinh thần. Hai thành phần ấy là kết quả hợp tan của Ngũ Uẩn. Hai thành 
phần tạo nên Ngũ Uẩn, do nhân duyên hợp thành. Mỗi con người cụ thể cĩ danh 
sắc(nâma-suna), Duyên hợp Ngũ Uẩn thì là ta, duyên tan Ngũ Uẩn thì khơng cịn 
ta, là diệt.Nhưng khơng phải là mất đi mà trở lại với ngũ uẩn.Ngay các yếu tố của 
ngũ uẩn cũng luơn biến hĩa theo quy luât nhân quả khơng ngừng. 
 Cho nên,con người cứ biến hĩa,vụt mất,vụt cịn,khơng cĩ sự vật riêng biệt tồn 
tại mãi mãi,khơng cĩ cái tơi thượng đỉnh.Cái tơi hơm qua khơng cịn là cái tơi hơm 
nay nữa.Vì khơng nhận thực được cái gọi là biến ảo(Maya),vơ thường,vơ định của 
vạn vật mới là thường hằng và chân thực;khơng nhận thức được rằng: “cai tơi” cĩ 
mà khơng,khơng mà cĩ,nên người ta lầm tưởng ta tồn tại mãi mãi,cái gì cũng 
thường định, cái gì cũng là của ta,là ta,do ta nên con người cứ khát ái,tham 
dục,hành động chiếm đoạt nhằm thỏa mãn những ham muốn dục vọng đĩ,tạo 
những kết quả,gây nghiệp báo(Karma),mắc vào bể khổ triền miên khơng dứt(Sam-
sara). 
 Đã mắc vào sự chi phối của quy luật nhân duyên là chụi nghiệp báo và kiếp 
luân hồi.Đĩ là cách lý giải căn nguyên của nổi khổ của con người Phật giáo. 
2.Quan điểm của Phật Giáo về nhân sinh quan: 
a.Quan điểm của Phật Giáo về nghiệp: 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 6 
 Nghiệp cĩ nghĩa là hành động hay việc làm.Tư tưởng, lời nĩi hay việc làm 
thường cĩ ý muốn làm động cơ khởi xướng.Phật giáo gọi ya muốn hay ý chí ấy là 
tác ý. 
 Nghiệp báo là một định luật nhân quả trong lĩnh vực luân lý hay như người 
Phương Tây gọi là “ảnh của hành động” 
 Cĩ vài ý kiến cho rằng thuyết nghiệp báo là loại xoa dịu, ru ngủ những 
con người xấu số.Nhưng đức Phật khơng hề dạy thế,thuyết nghiệp báo trong 
đức Phật cũng khơng bao giờ chấp nhận một cuộc sống phán sử sau kiếp 
sống.Theo lý nghiệp báo,chúng ta khơng nhất thiết bị trĩi buộc trong một 
hồn cảnh nào vì nghiệp báo khơng phải là số mệnh cũng khơng phải là tiền 
định do một ma lực huyền bí đã định đoạt cho ta một cách bất khả 
kháng.Chúng ta cĩ đủ năng lực để chuyển phần nào cái nghiệp của chúng ta 
theo ý muốn. 
b.Quan điểm của Phật Giáo về “Tứ diệu đế”: 
 Nội dung của triết lý nhân sinh của Phật giáo được thể hiện trong 
thuyết“Tứ diệu đế”mà Phật giáo coi là bốn chân lý vĩ đại.Thơng điệp“Tứ 
diệu đế”gồm hai mặt:Nhận thức và hành động.Đĩ là bốn chân lý huyền 
diệu,chắc chắn, hiển nhiên,bao gồm: 
- Khổ đế(Dukkha):Là chân lý về bản chất của nỗi khổ.Theo đạo Phật,thực 
tại nhân sinh là khổ ải;ngồi nỗi khổ do sinh,lão,bệnh,tử gây nên cho con 
người cịn cĩ nỗi khổ vì khơng ưa mà hợp là khổ,ưa mà phải lìa là khổ,mong 
khơng được cũng khổ,được cũng khổ mà mất cũng khổ.Đời là bể khổ. 
- Tập đế(Samarudays):Là chân lý về nguyên nhan của nỗi khổ.Con người 
trong thế giới hiện thực này khổ là vì đâu?Nguyên nhân trực tiếp là do con 
người cĩ lịng tham,sân,siCon người muốn cịn mãi nhưng thực tại cứ biến 
dịch và thay đổi,muốn trường tồ nhưng thực tại luơn biến hĩa trong vịng 
sinh,lão,bệnh,tử;khơng cĩ cái gì thực là ta,của ta.Do đĩ đã tạo nên cho con 
người những nỗi khổ triền miên cho con người trong cuộc đời.Để giải thích 
cho căn nguyên ấy,đức Phật đã nêu ra thuyết “Thập nhị nhân duyên”gồm: Vơ 
minh (avidya),Hành (Samskara),Thức(Vijnâna),Danh sắc(nâmarupa)Lục 
căn(Sandagatana),Xúc(Sparacs),Thụ(vecsdana),Ái(Trisna),Thủ(Upadana),Hữ
u(bhava),Sinh(Jatri),Lão tử(jana-marana). 
- Diệt đế(Nirodha):Là chân lý diệt khổ.Nổi khổ sẽ được tiêu diệt khi nguyên 
nhân gây ra khổ bị loại từ.Lần theo thập nhị nhân duyên,tìm ra cội nguồn của 
nỗi khổ và ái dục,dứt bỏ từ ngọn nguồn cho đến gốc mọi nguồn gốc đau khổ 
đưa chúng sinh thốt khỏi nghiệp chướng,luân hồi,đạt đến cảnh trí Niết 
bàn(Nirvana).Đĩ là thế giới lý tưởng của sự giác ngộ và giải thốt.Trạng thái 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 7 
Niết bàn,Thường trụ,Chính quả khơng thể lý giải được mà là tự mình giác 
ngộ.Mục đích của Phật tử là thực hiện Niết bàn, khi đang tu dưỡng là thực 
hiện Niết bàn từng phần, khi giác ngộ rồi là thực hiện được Niết bàn tồn 
phần,trở thành Phật. 
- Đạo đế(Marga):là chân lý chỉ ra con đường diệt khổ,nĩi về những con 
đường,cách thức để con người đạt đến trạng thái Niết bàn.Con đường diệt 
khổ,giải thốt và giác ngộ địi hỏi phải rèn luyện đạo đức,rèn luyện tư tưởng 
và khai sáng trí tuệ.Ba mơn học này được cụ thể hĩa trong khái niệm“Bát 
chánh đạo”(tám con đường chân chính),đĩ là; 
+ Chính kiến(samyak-dristi):hiểu biết đúng đắn,kiến giải chính xác. 
+ Chính tư duy(samyak-samkalpa):suy nghĩ đúng đắn. 
+ Chính nghiệp(samyak-karmata):hành động chân chính,thực hện ngũ 
giới(khơng sát sinh,khơng trộm cắp,khơng tà dâm,khơng uống rượu,khơng 
nĩi dối) 
+ Chính ngữ(samyak-vaca):lời nĩi chân chính,trung thực. 
+ Chính mệnh(samyak-samadhi):kiên định,tập trung vào con đường chân 
chính,khơng để bất cứ điều gì làm lay chuyển,phân tâm. 
 Trong tám nẻo đường này thì chính kiến,chính tư duy thuộc về trí 
tuệ(panna);chính ngữ,chính nghiệp,chính mệnh thuộc về Định(samadhi). 
 Đạo Phật cịn đề ra những phương pháp trên con đường thực hành tu 
nghiệp là: “Ngũ giới” và“Lục độ”(sáu phép tu)Trong những giai đoạn đầu 
với vũ trụ quan nhân duyên,đạo Phật đã cĩ những yếu tố duy vật và tư tưởng 
biện chứng tự phát.Về chính trị xã hội thì đạo Phật là tiếng nĩi phản kháng 
chế độ đẳng cấp khắc nghiệt,tố cáo chế độ xã ghội bất cơng,địi tự do tư 
tưởng và bình đẳng xã hội,nêu lên ước vọng giải thốt con người khỏi nỗi bi 
kịch của cuộc đờiTuy nhiên,trong luận thuyết về nhân sinh và con đường 
giải thốt,tư tưởng Phật giáo cịn hạn chế,mang nặng tính bi quan,yếm thế về 
cuộc sống,chủ trương“xuất thế”, “siêu thốt” cĩ tính chất duy tâm,khơng 
tưởng về những vấn đề xã hội. 
 Sau khi đúc Phật tạ thế,các đệ tử của Người đã định kì họp lại.Và tại các 
cuộc họp càng về sau,sự bất đồng ý kiến giữa các chư tăng trong việc hiểu và 
giải thích kinh phật ngày càng gay gắt.Hàng ngũ Phật giáo do vậy chia làm 
hai phái:Phái của các vị trưởng lão gọi là Thượng Tọa(theravada) theo xu 
hướng bảo thủ,chủ trương bám sát kinh điển,giữ nguyeem giáo luật;Phật tử 
chỉ giác ngộ cho bản thân,chỉ thờ đúc Phật Thích-Ca và chỉ cầu sớm chứng 
quả La Hán.Phần đơng tăng chúng cịn lại khơng chịu nghe theo,họ khai hội 
nghị riêng,lập ra phái Đại Chúng(mahasanghika) chủ trương khơng câu nệ cố 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 8 
chấp vào kinh điển,khoan dung đại lượng trong việc thực hiện giáo luật,thu 
nạp rộng rãi tất cả những ai muốn quy y,giác ngộ,giải thốt cho nhiều 
người,thờ Phật,và nhân vật tiêu biểu là Bồ-Tát. 
 Tại các lần kiến tập thứ 3-4,phái Đại Chúng soạn ra kinh sách riêng và tự 
xưng là Đại Thừa(mahayana)nghĩa là“cỗ xe lớn”và gọi phái Thượng Tọa là 
Tiểu Thừa(hinayana) nghĩa là “cỗ xe nhỏ”. 
 Phái Đại Thừa phát triển lên phía Bắc nên được gọi là Bắc Tơng,được phổ 
biến sang Trung Hoa,Nhật Bản,Triều TiênCịn phái Tiểu Thừa phát triển 
xuống phía Nam nên được gọi là Nam Tơng,từ trung tâmSrilanca(Tích Lan) 
phát triển sang các nước Đơng Nam Á,trong đĩ cĩ Việt Nam.Kinh sách Đại 
Thừa được viết bằng tiếng Sanscrit,cịn kinh sách Tiểu Thừa được viết bằng 
tiếng Bali. 
Chương II:ẢNH HƯỞNG CỦA PHẬT GIÁO ĐỐI 
VỚI ĐỜI SỐNG TINH THẦN CỦA NGƯỜI 
VIỆT NAM 
I.Qúa trình thâm nhập và phát triển của Phật 
giáo ở Việt Nam: 
1.Bối cảnh ở Việt Nam: 
 Nước Việt Nam cĩ hình chữ S,thuộc bán đảo Đơng Dương,cĩ vị thế 7/10 bán 
đảo Đơng Dương,tiếp giáp với biển Trung Quốc và vịnh Băng Gan,được cấu thành 
bởi các dãy núi chạy từ Tây Tạng đến phía Đơng và xịe ra biển như hình rẽ 
quạt.Giuwax các rặng núi là những thung lũng tạo thành các miền cao nguyên,bình 
nguyên và các sơng lớn 
 Địa thế Việt Nam cịn nằm giữa hai lục địa lớn và đơng dân nhất thế giới là 
Trung Quốc Ân Độ.Hai quốc gia lớn này cũng cĩ nền văn hĩa rất sớm đối với nhân 
loại,trong đĩ cĩ Việt Nam 
 Người Việt Nam,theo truyền thuyết,thuộc nịi giống Tiên Rồng.Nhưng theo các 
nhà sử học,dân tộc Việt Nam được hình thành cĩ những thuyết như sau: 
a. Tổ tiên Việt Nam gốc ở Tây Tạng.Vì đời sống,một bộ lạc theo lưu vực sơng 
Hồng,dần hồi tràn xuống Trung Châu Bắc Việt-hạ lưu sơng Dương Tử bị nước Sở 
đánh đuổi.Để lánh nạn,người Việt chạy về phía Nam miền Quảng Đơng,Quảng 
Tây rồi từ từ đến bắc Việt và Bắc Trung Việt.Cũng từ đĩ,người Việt cĩ truyền 
thống Nam tiến 
b. Theo các nhà nhân chủng học thời thượng cổ:giống người Indonesia bị giống 
dân Aryan đánh đuổi,họ bỏ Ấn Độ chạy đến bán đảo Ân Độ Chi Na.Số người fân 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 9 
chạy về phía Nam lập thành nước Campuchia,Chiêm Thành theo văn hĩa Ân 
Độ.Cịn ssoos người ở phía Bắc kết hợp với giống Mơng Cổ thành người Việt Nam 
c. Theo các nhà dân tộc học:Việt Nam nằm giữa khu vực nối liền Ân Độ Dương và 
Thái Bình Dương,chịu ảnh hưởng của hai nền văn hĩa cổ nhất là Ân Độ và Trung 
Quốc.Vì thế,Việt Nam là vùng quy tụ các thành phần dân tộc khác nhau với tám 
nhĩm ngơn ngữ:Mường,Thái,Dao,Khơmer,Chăm,Nam Á..Nhưng thành phần 
người Kinh chiếm phần lớn,cĩ ưu thế hơn. 
 Người Việt Nam cĩ nhiều đặc tính quý báu:thơng minh,sáng tạo,cần cù,nhẫn 
nại;yêu nước,yêu chuộng hịa bình;độ lượng,hài hịatinh thần tự lập tự cường,ý 
chí độc lập,đồn kết,hợp quần 
 Việt Nam là bán đảo nối liền hai quốc gia là Ân Độ và Trung Quốc to lớn.Con 
người Việt Nam lại cĩ nhiều đặc tính ưu việt.Vì thế,Việt Nam đã tiếp nhận hai nền 
văn hĩa tư tưởng cĩ từ lâu đời trên thế giới qua đường thủy và đường bộ. 
2.Thời đại Phật giáo du nhập: 
 Qua lịch sử,Phật giáo từ Ân Độ truyền vào Việt Nam cùng thời với con đường 
truyền qua Trung Quốc 
 Theo cuốn“Cổ sử các nước Ân Độ hĩa ở vùng Viễn Đơng” và cuốn Roman 
coinsINDIA-1964P.559-683 cùa R.Sewedl.Trong những năm đầu của cơng 
nguyên,các thương nhân hằng hải của Ân Độ qua miền Viễn Đơng để buơn 
bán,đạo Phật đã theo bằng đường thủy qua Srilanca,Java,Inddơnêxia,Ân Độ Chi Na 
và Trung Quốc.Ởnhững nơi thương nhân ghé lại,nơi thừa tự được 
Lâp để nguyện câù bình an,may mắn.Từ dĩ,tư tưởng tơn giáo được thiết lập. 
 Theo cuốn“Ngơ chí” của Trung Quốc vào đời Hán thì cĩ nĩi:Sĩ Nhiếp trong 
buổi loạn lạc đã giữ yên quận Giao Châu,giúp dân an cư lạc nghiệp.Vì thế ơng 
được người dân bản xứ tơn kính.Đi đâu ơng cũng cĩ người Hồ đi theo hai bên 
đường.Mà theo Sylvainlevi,Hồ là từ mà người Trung Quốc dùng để chỉ 
ngườiTrung Á hay Ân Độ.Như vậy,người Ân Độ ,kể cả các nhà sư cĩ nhiều ở Giao 
Châu lúc bấy giờ.Bản thân Sĩ Nhiếp cũng đã theo đạo Phật,đi đâu cũng cĩ các nhà 
sư đi theoNhư thế chứng tỏ là đạo Phật đã do các nhà sư Ân Độ đem vào Việt 
vào hạ bán thế kỉ thứ 2 
Và con một số sách khác cho thấy rằng:Sinh hoạt Phật giáo đã bắt đầu ở Việt Nam 
từ đầu thế kỷ do các nhà buuoon đem vào.Rồi thực sự cĩ các nhà sư theo thuyền 
buơn đến truyền đạo vào cuối thế kỷ thứ 2 và đầu thế kỷ thứ 3 bằng hai con đường 
là đường thủy và đường bộ.Vào các thế kỷ đầu ở Giao Châu,Phật Giaos đã cố một 
trung tâm lớn tại Luy Lâu-một trong ba trung tâm lớn của đế quốc nhà Hán 
Trụ sở của quận Giao Chỉ là Luy Lâu đã sớm trở thành trung tâm quan trọng của 
Phật giáo.Tại đây với hoạt động truyền giáo của Khâu-Đà-La(Kasudla)đã xuất hiên 
truyền thuyết đầu tiên về Phật giáo Việt Nam với Thạch Quang Phật và Mang 
Nương Phật Mẫu.Từ đây những nhà sư Ân Độ như Ma-ha-kỳ-vực(Marajivaka) 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 10 
 Khâu Đà La(Kasudara),Khương Tăng Hội ( K’ang-seng-houei ),Chi Cương 
Lương Lâu (Kalaruci),Mâu Bác(meou-pơ) 
 Do Phật giáo được truyền bá trực tiếp từ Âns Độ vào Việt Nam nên ngay từ đầu 
cơng nguyên từ Buddha (Bậc Giác Ngộ) tiếng phạn đã được phiên âm sang tiếng 
Việt là Bụt.Phật giáo Giao Châu lúc này mang màu sắc Tiểu Thừa Nam Tơng, và 
trong mắt người Việt nơng nghiệp,hình tượng Bụt được hình dung như vị thần dân 
dã tồn năng cĩ mặt khắp nơi, luơn sẵn sàng xuất hiện để cứu giúp người tốt và 
trừng trị kẻ xấu. 
 Sau này,sang thế kỷ thứ 4-5 cĩ thêm luồng ảnh hưởng của Phật Giáo Đại Thừa 
Bắc Tơng từ Trung Hoa tràn vào khơng bao lâu, nĩ đã lấn át và thay thế luồng 
Nam Tơng cĩ từ trước đĩ. Khi ấy từ Buddha tiếng Phạn vào tiếng Hán được phiên 
âm thành Phật ngang đà,Phật đồ, vào tiếng Việt rút gọn thành Phật. Và từ đây từ 
Phật dần dần thay thế từ Bụt. 
 Từ Trung Hoa, cĩ ba tơng phái Phật giáo được truyền vào Việt Nam, đĩ là: 
Thiền tơng,Tịnh Độ tơng và Mật tơng. 
 Việt Nam là xứ nơng nghiệp, thiên nhiên ít được ưu đãi, nhiều thiên tai bão lụt, 
con người tin nhiều vào thần thánh, phép lạ,bởi thế Mật giáo rất dễ du nhập. Các 
sư như Ma Ha Kỳ Vực, Khâu Đà La, Chi Cương Lương klamf nhiều phép thần 
thơng lạ thường được dân Việt Nam ưa thích. 
 Mật tơng là tơng phái chủ trương sử dụng những phép tu huyền bí như dùng 
linh thù,mật chú,ấn quyết,để mau chĩng đạt đến giác ngộ và giải thốt. Ở Việt 
Nam Mật tơng khơng tồn tại độc lập như một tơng phái riêng mà nhanh chĩng hịa 
vào dịng tín ngưỡng dân gian. 
 Tịnh Độ tơng, vớ pháp mơn niệm Phật cầu Vãng sinh, lớp bình dân dễ dàng tin 
theo. Phép tu chỉ cĩ chuyện niệm Phật A Di Đà. Dù chưa dứt hết nghiệp, sau khi 
chết, người chuyên niệm Phật vẫn được Vãng sinh cực lạc. 
 Thiền tơng là pháp mơn thấy dễ mà khĩ, thiền khơng khéo sẽ bị tẩu hỏa nhập 
ma, điên loạn, mất bình thường. Tuy thế, người Việt Nam vẫn tiếp nhận và cũng 
khá phổ biến trong các nhà sư và trí thức. 
II.Những đặc điểm cơ bản của Phật giáo ở Việt 
Nam 
1.Tính tổng hợp: 
 Đây là đặc trưng của lối tư duy nơng nghiệp. Khi vào Việt Nam , Phật giáo đã 
tiếp xúc ngay với các tín ngưỡng truyền thống của dân tộc ta, do đĩ, đã tổng hợp 
chặt chẽ ngay với chúng. Hệ thống chùa “Tứ pháp” kết hợp việc thờ Phật với thờ 
các vị thần tự nhiên như Mây-Mưa-Sấm-Chớp và thờ đá. Lối kiến trúc của chùa 
chiền Việt Nam là “tiền Phật hậu Thần” với việc đua vào chùa các thần, thánh, các 
thành hồng thổ địa và các anh hùng dân tộc. Cĩ chùa thờ cả Bác Hồ ở Hậu tổ và 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 11 
hầu như khơng một chùa nào là khơng để bia hậu, bát nhang cho các linh hồn, 
vong hồn đã mất. 
 Bên cạnh đĩ, Phật giáo Việt Nam lại tổng hợp các tơng phái với nhau nên 
khơng cĩ tơng phái Phật giáo nào ở Việt Nam là thuần khiết. Tuy Thiền tơng chủ 
trương bất lập ngơn, song ở Việt Nam, chính các thiền sư đã để lại khá nhiều trước 
tác giá trị. 
 Phật giáo Việt Nam cũng dung hợp chặc chẽ con đường giải thốt bằng tha 
lực,phối hợp Thiền tơng với tịnh độ tơng(niệm Phật A di đà và cầu Bồ tát) 
 Chùa miền Bắc là cả một Phật điện vơ cùng phong phú với hangbf chục pho 
tượng Phật, Bồ- tát, La- hán của các tơng phái khác nhau. Cịn ở phía Nam, Đại 
Thừa và Tiểu Thừa kết hợp mật thiết với nhau trong đĩ: nhiều chùa mang hình 
thức Tiểu Thừa (thờ Phật Thích-ca. việc mặt áo vàng) nhưng lại theo giáo lý Đại 
Thừa; bên cạnh tượng Phật Thích-ca lớn vẫn cĩ nhiều tượng Phật nhỏ khác, bên 
cạnh áo vàng vẫn sử dụng đồ nâu và đồ lam. 
 Ngồi ra Phật giáo Việt Nam cịn kết hợp chặt chẽ giữa việc đạo với việc đời. 
Tuy là một tơn giáo xuất thế, nhưng ở Việt Nam, Phật giáo lại rất nhập thế: các cao 
tăng được nhà Nước mời tham chính hoặc cố vấn trong những việc hệ trọng. Sự 
gắn bĩ giữa đạo với đời mật thiết tới mức khơng chỉ cĩ các nhà sư tham gia vào 
chính sự, mà các thời Lý- Trần cịn khá nhiều vua quan quý tộc đi tu( thiền phái 
Thảo Đường và Trúc Lâm Yên Tử). 
 Với truyền thống gắn bĩ giữa đạo với đời, đầu thế kỉ 20, Phật tử Việt Nam hăng 
hái tham gia vào các hoặc động của xã hội như cuoccj vận động đơi ân xá cho cụ 
Phan Bội Châu và đám tan cụ Phan Châu Trinh. Thời Ngơ Đình Diệm và Nguyễn 
Văn Thiệu, Phật tử miền Nam đã tham gia tích cực vào phong trào đấu tranh địi 
hịa bình và độc lập, nổi bật là sự kiện Phật tử xuống đường đấu tranh chống lại 
nền độc tài chuyên chế của gia đình họ Ngơ năm 1963. Đặc biệt là sự kiện hịa 
thượng Thích Quảng Đức tự thiêu để phản đối chế độ độc tài đĩ. Trong các cuộc 
kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, một bộ phận khơng nhỏ các tăng 
ni Phật tử đã tạm lột bỏ lớp áo cà sa để cùng nhân dân cả nước cầm súng đánh giặc 
cứu nước 
2. Xu hướng hài hịa âm dương cĩ phần thiên về nữ tính: 
 Đây là đặc trưng nổi bật thứ hai của Phật giáo Việt Nam- đặc trưng bản chất 
của nền văn hĩa nơng nghiệp. 
 Các vị thần Ấn Độ vốn xuất thân là những vị đàn ơng, sang Việt Nam biến 
thành Phật ơng Phật Bà. Phật Bà Quan Âm( biến thể của từ Quán Thế Âm Bồ Tát) 
trở thành vị thần hộ mệnh của cư dân khắp vùng sơng nước vốn là địa bàn của cư 
dân Nam Á. Đặc biệt, người Việt Nam cịn cĩ những Phật Bà riêng của mình, do 
mình tạo ra như: đứa con gái của nàng Man, tương truyền sinh ngày 8-4, được xem 
là Phật tổ Việt Nam, bản thân nàng Man trỏ thành Phật mẫu. 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 12 
 Ở nước ta cĩ khá nhiều chùa chiền mang tên các bà như: chùa Bà Dâu, chùa Bà 
Đá, chùa Bà Đanh và tuyệt đại bộ phận Phật tử tại gia cũng là các bà. 
3. Tính linh hoạt: 
 Tính linh hoạt này đã khiến cho khi vào Việt Nam, Phật giáo đã bị Việt Nam 
hĩa mạnh mẽ. Vốn cĩ đầu ĩc thiết thực, người Việt Nam coi trọng việc sống phúc 
đức, trung thực hơn là việc đi chùa:”Thứ nhất là tu tại gia, thứ nhì tu chợ, thứ ba tu 
chùa”. Coi trọng truyền thống thờ ơng bà cha mẹ hơn là thờ Phật. 
 Vào Việt Nam, đức Phật được đồng nhất với những vị thần tín ngưỡng truyền 
thống cĩ khả năng cứu giúp mọi người thốt khỏi tai họa. Hơn nữa vì muốn giữ 
cho Phật giáo ở mãi bên mình, người Việt Nam nhiều khi phá cả giới luật. Người 
Việt Nam giao tiếp theo nguyên tắc” xưng khiêm hơ nhường” nên các vị Bồ tát, 
hịa thượng mà người Việt Nam yêu quý đều được tơn làm Phật hết: Phật bà Quan 
Âm( vốn là Bồ tát), Phật Di-Lặc( vốn là hịa thượng). Cịn tượng Phật Việt Nam 
vốn mang dáng dấp hiền hịa của người Việt Nam. 
III. Ảnh hưởng của tư tưởng Phật giáo đến đời 
sống tinh thần của người Việt Nam: 
 Như đã trình bày ở các phần trước, Phật giáo là một học thuyết về sự giải thốt, 
tồn bộ ọc thuyết hướng về con người tư tưởng giải thốt. Đồng thời, nĩ cũng là 
học thuyết về đạo đức, đề cập đến vấn đè bình đẳng, bác ái. Vì vậy, ngay sau khi 
được các nhà sư Ấn Độ đưa vào Việt Nam, Phật giáo đã nhanh chĩng được nhân 
dân ta tiếp nhận một cách tự nhiên và phát triển. Do thâm nhập một cách hịa bình, 
ngay từ thời Bắc thuộc, Phật giáo đã phổ biến rộng khắp. 
 Cho đến nay Phật giáo vẫn là tơn giáo cĩ số lượng tín đồ đơng nhất ở Việt 
Nam. Đạo Phật thân thiết với người Việt Nam đến nỗi dường như một người Việt 
Nam nếu khơng theo một tơn giáo nào khác, ắt là theo Phật hoặc chí ít là cĩ cảm 
tình với đạo Phật.Điều đĩ cho thấy ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời sống tinh 
thần của nhân dân ta mạnh mẽ đến nhường nào. 
 Với truyền thống gắn bĩ đạo với đời, ngay từ thời Đinh- Tiền Lê, Lý, 
TrầnCác sư đều tham gia chính sự. Ngồi ra, vào các thời Lý- Trần, cịn khá 
nhiều vua quan quý tộc đi tu như vua Trần Nhân Tơng 
1. Ảnh hưởng của Phật giáo về tư tưởng: 
 Tư tưởng hay đạo lí của Phật giáo là đạo lí Duyên Khởi, Tứ Diệu Đế và Bát 
chánh Đạo. Ba đạo lí này là nền tảng cho tất cả các tơng phái Phật giáo nguyên 
thủy cũng như Đại Thừa đã ăn sâu vào lịng người dân Việt. Về giáo lí nghiệp báo 
hay nghiệp nhân quả báo của đạo Phật đã được truyền vào nước ta rất sớm. Giaos 
lí này đã trở thành nếp sống tín ngưỡng đối với người Việt Nam cĩ hiểu biết, cĩ 
suy nghĩ. Người ta biết lựa chọn ăn ở hiền lành, nĩ chẳng những thích hợp với giới 
bình dân mà cịn ảnh hưởng đến giới trí thức. Vì thế, giáo lí nghiệp báo luân hồi 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 13 
đã in dấu ấn đậm nét trong văn chương bình dân, văn chương chữ Hán, chữ Nơm 
từ xưa cho đến nay để dẫn dắt từng thế hệ con người biết soi sáng tâm trí mình vào 
lí nhân quả nghiệp báo mà hành động sao cho tốt đẹp, đem lại hịa bình an vui cho 
mọi người. Mỗi người dân Việt Nam đều biết câu” ác giả ác báo”. Mặt khác, họ 
hiểu rằng nghiệp nhân quả khơng phải là định nghiệp mà cĩ thể làm thay đởi, do 
đĩ họ tự biết sửa chữa, tu tập cải ác thành thiện. Từ những hành động thiện, giảm 
bớt điều ác, dần dần ta sẽ chuyển hĩa và tạo cho ta một cuộc sống yên vui. 
2. Ảnh hưởng của Phật giáo về đạo lí: 
 Đạo lí ảnh hưởng nhất là giáo lí từ bi, tinh thần hiếu hịa, hiếu sinh của Phật 
giáo đã ảnh hưởng và thấm nhuần sâu sắc trong tâm hồn người Việt Nam. Tinh 
thần thương người như thể thương thân này đã biến thành ca dao, tục ngữ rất phổ 
biến trong quần chúng Việt Nam như: “ lá lành đùm lá rách”, “ nhiễu điều phủ lấy 
giá gương. Người trong một nước phải thương nhau cùng”. Đĩ là những câu ca dao 
tục ngữ mà bất cứ người Việt Nam nào cũng thấm nhuần và thuộc lịng, nĩi lên 
lịng nhân ái vị tha của người Việt Nam.s 
 Ngồi đạọ lí Từ Bi, người Việt Nam cịn chịu ảnh hưởng của Đạo lí Tứ Ân, 
gồm: ân cha mẹ, ân sư trưởng, ân quốc gia và ân chúng sinh. Trong đĩ ân cha mẹ 
là nổi bật và ảnh hưởng rất sâu đậm trong tình cảm và đạo lí người Việt bởi vì đạo 
Phật đặc biệt chú trọng đến chữ hiếu, như thế là, phù hợp với đạo lí truyền thống 
của dân tộc Việt.Đạo lí Tứ Ân cịn cĩ chung động cơ thúc đẩy từ bi hỉ xa khiến con 
người ta sống hài hịa với xã hội,thiên nhiên để tiến đến hạnh phúc dích thực và 
bền vững 
3.Ảnh hưởng của Phật giáo qua phong tục tập quán: 
a.Ảnh hưởng qua tục ăn chay, phĩng sanh, bố thí: 
 Về ăn chay, hầu như tất cả người Việt Nam đều chịu ảnh hưởng của nếp sống 
văn hĩa này. Nĩ xuất phát từ quan niệm từ bi của Phật giáo. Đạo Phật khơng muốn 
sát sinh mà trái lại phải thương yêu mọi lồi. Số ngày ăn chay tuy cĩ khác nhau 
trong từng tháng, nhưng cùng giống nhau ở quan điểm từ bi hỷ xả của Phật giáo. 
Do hiệu quả của việc ăn chay trong việc tăng cường sức khỏe, chống bệnh tật, nên 
người Việt Nam dù là Phật tử hay khơng đều thích ăn chay. 
 Ăn chay và thờ Phật là hai việc đi đơi với nhau của người Việt Nam. Dù khơng 
phải là Phật Tử cũng dùng tượng Phật hay tranh ảnh về Phật giáo để trang trí cho 
đẹp và nghiêm trang. 
 Cùng với tục thờ Phật, tục thờ cúng tổ tiên của dân tộc Việt Nam cĩ từ lâu đời. 
Tục này xuất phát từ lịng kính yêu đối với ơng bà, cha mẹ, tổ tiên và được xem là 
một dạng tín ngưỡng quan trọng của người Việt Nam. Vào những ngày rằm, mùng 
1 những gia đình khơng theo đạo Phật cũng mua hoa quả thắp nhang trên bàn thờ 
tổ tiên. 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 14 
 Cũng xuất phát từ tinh thần từ bi của đạo Phật, tục lệ bố thí và phĩng sinh đã ăn 
sâu vào đời sống tinh thần. Đến ngày rằm và mùng 1, người Việt thường mua 
chim, cá để đem về chùa cầu nguyện rồi đi phĩng sinh. Người dân cũng thích 
làm phước bố thí và sẵn sàng giúp đỡ kẻ nghèo khĩ hoạn nạn. Tuy nhiên, trong xã 
hội hiện đại những biểu hiện mang tính chất hình thức trên ngày càng bị thu hẹp. 
Thay vào đĩ mọi người tham gia vào những đợt cứu trợ đồng bào gặp thiên tai, 
hoạn nạn, hồn cảnh sống khĩ khăn đúng với truyền thống đạo lí của dân tộc: lá 
lành đùm lá rách. 
b. Ảnh hưởng qua tục cúng rằm, mùng một và lễ chùa: 
 Tập tục đến chùa đẻ tìm sự bình an cho tâm hồn đã trở thành một nét phong tục 
lâu dời “ đi chùa lễ Phật” của tổ tiên. Những ngày lễ hội lớn trong năm bắt đầu từ 
Phật giáo như: lễ Phật Đản, lễ Vu Lan, lể tắm Phậtthực sự đã trở thành ngày hội 
văn hĩa của người dân.Những ngày lễ lớn như trên của Phật giáo đã là chất keo 
gắnời dân với nhau và ảnh hưởng ngày càng sâu đậm trong nhân dân. 
 Cĩ thể nĩi phong tục tập quán ở Việt Nam trong qua trình tồn tại và phát triển 
đã chịu tác động của trào lưu văn hĩa khác nhau,nhất là từ Trung Quốc,trong đĩ 
Phật giáo đã dự một phần quan trọng vào việc định hình và duy trì khơng ít các tập 
tục dân gian vẫn cịn tồn tại đến ngày nay.Nhưng khơng phải tất cả các tập tục cĩ 
sự ảnh hưởng của Phật giáo đề là tốt cả mà trong đĩ cĩ tập tục cần phải chắt lọc lại 
như tập tục xin xăm bĩi quẻ,cúng sao hạn,coi ngày giờ,đốt vàng mã để phù hợp với 
chính pháp.Đĩ là nhiệm vụ nặng nề của các nhà truyền giáo trong thời hiện đại 
4.Ảnh hưởng qua các loại hình văn hĩa nghệ thuật: 
a.Ảnh hưởng qua ca dao,thơ: 
 Tư tưởng đạo lý Phật giáo cũng thường được ơng cha ta đề cập đến trong ca 
dao dân ca dưới đề tài này hay khía cạnh khác để nhắc nhở,khuyên rằn dạy bảo với 
mục đích xây dựng cuộc sống yên vui,phù hợp với truyền thống đạo lý dân tộc 
Việt Nam.Quan niệm đạo Phật là đạo hiếu,lời dạy của Phật về việc nhớ ơn và báo 
ơn cha mẹ là những cảm giác suy tư in đậm trong lịng người dân đã được thể qua 
ca dao dân ca ví dụ: 
Cơng cha như núi Thái Sơn 
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. 
Một lịng thờ mẹ kính cha 
Cho trịn chữ hiếu mới là đạo con 
b.Thể hiện qua nghệ thuật sân khấu: 
 Tính triết lý nhân quả báo ứng của Phật giáo đĩng vai trị quan trọng trong các 
bài ca tuồng, vở diễn phù hợp với đạo lý Phương Đơng và nếp sống truyền thống 
của dân tộc, giáo lý “nhân quả báo ứng, thưởng thiện phạt ác” được các soạn giả 
thể hiện trong các vở cải lương. Ví dụ: “Quan Âm Thị Kính”. Ngồi ra cĩn cĩ 
các vở chịu ảnh hưởng ít nhiều của tư tưởng Phật giáo như các vở: “Phạm Cồng 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 15 
Cúc Hoa”, “ Tấm Cám”, “Kim Vân Kiều” do sự ảnh hưởng tinh thần từ bi hỉ xã 
của Phạt giáo nên luơn luơn các vở tuồng, cải lương ở phần kết thúc đề cĩ hậu. 
KẾT LUẬN 
 Qua những điều đã trình bày như trên về Phật giáo nĩi chung cũng như Phật 
giáo khi vào Việt Nam,ta nhận thấy: 
 Phật giáo là một học thuyết triết học vơ thần về sự giải thốt.Tồn bộ học 
thuyết hướng con người đến tư tưởng giải thốt;đồng thời cũng là một học thuyết 
về đạo đức,đề cập đến vqaans đề bình đẳng,bác ái.Vì thế mà sau khi đượ các nhà 
sư Ấn Độ đưa vào Việt Nam từ đầu cơng nguyên,Phật giáo đã nhanh chĩng được 
nhân dân tiếp nhận một cách tự nhiên và ngày càng phát triển 
 Phật giáo từ lâu đã thâm nhập vào tâm hồn, nếp nghĩ, lối sống của dân tộc Việt 
Nam và đã trở thành bản chất và bản sắc của dân tộc Việt Nam. Đạo Phật đã ảnh 
hưởng đến mọi sinh hoạt của người Việt từ triết lý, tư tưởng, đạo đức, văn học, 
nghệ thuật cho đến phong tục tập quán, nếp sống nếp nghỉ.... Tìm hiểu và nghiên 
cứu về "Sự ảnh hưởng của Phật giáo trong đời sống người Việt", chúng ta càng 
thấy rõ nhận định trên. Từ quan niệm nhân sinh quan, thế giới quan, đạo lý, thẩm 
mỹ cho đến lời ăn tiếng nĩi của quảng đại quần chúng ít nhiều đều chịu ảnh hưởng 
của triết lý và tư tưởng Phật giáo. Những câu nĩi đầu lưỡi "ở hiền gặp lành", "tội 
nghiệp", "hằng hà sa số", "ta bà thế giới"... là điều phổ biến trong quan hệ ứng xử 
giữa mọi người. Qua quá trình lịch sử, trãi qua bao cuộc biến đổi thăng trầm của 
đất nước, Phật giáo đã khẳng định mình và cĩ một chỗ đứng vững chắc trong lịng 
của dân tộc, tồn tại và phát triển cùng với dân tộc. Rõ ràng Phật giáo đã đĩng gĩp 
cho dân tộc ta nhiều thành tựu đáng kể về kinh tế, chính trị, văn hĩa và xã hội. 
yếu tố mang tính truyền thống, hình thành nhân cách, bản lĩnh và bản chất 
của dân tộc là chủ yếu- đã gặp gỡ, hịa quyện trong những yếu tố tinh thần, tư 
tưởng từ bi cứu khổ của Phật giáo Việt Nam. Những yếu tố ngoại sinh đã gĩp phần 
lớn vào việc củng cố, duy trì vá phát triển nội hàm bản sắc dân tộc. Trong đĩ Phật 
giáo gĩp phần vào việc làm phong phú thêm cá tính, đặc trưng dân tộc người Việt. 
Ngược lại, chính những bản chất dân tộc đã làm giàu hơn nền văn hĩa Phật giáo. 
Một minh chứng của sự tác động qua lại này chính là sự kết hợp giữa truyền thống 
yêu nước chống ngoại xâm của dân tộc với tinh thần tập thể của Phật giáo Việt 
Nam, đã đưa đến nét đặc thù của Việt Nam, đem lại hình ảnh sống động của Tăng 
ni Phật tử qua hai cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc trong gần một thế kỷ nay. 
Dân tộc Việt Nam, với vị trí địa lý- văn hĩa đặc biệt, dù cĩ muốn hay khơng 
cũng tạo ra một sự hội nhập văn hĩa, khơng phải là một sự hội nhập văn hĩa bình 
thường, mà là một sự hội nhập văn hĩa của những tinh hoa đến từ các trung tâm 
văn hĩa tầm cở thế giới, như Ấn Độ, Trung Hoa, được kết tinh trong một tơn giáo 
lớn- Phật giáo. Đĩ cũng là một sự hội nhập mà cư dân nước Việt làm chủ, lợi ích 
của dân tộc và đất nước là chuẩn mực cao nhất của sự hội nhập, sự hội nhập đĩ là 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 16 
thử thách và kiểm nghiệm bằng một bề dày lịch sử. Qua thực tế cho thấy rằng, 
Phật giáo sau khi nhập vào nền văn hĩa nước ta đã tạo ra một thế ổn định xã hội 
kéo dài. 
 Nhân dân ta, qua các thế hệ, đã làm cho các giá trị nhân bản của đạo Phật bén rễ 
sâu sắc và cắm gốc vững bền trong tâm hồn mình. Một phần là nhờ ở tính uyển 
chuyển trong giáo lý, tính bao dung khơng cố chấp của đạo Phật, nhưng một phần 
khơng nhỏ là do sức sáng tạo của người dân. Tin ở sức mình, tin ở luật Nhân - Quả 
nghiệp báo, động viên nhân dân hướng tới Chân - Thiện - Mỹ, đĩ là cơng lao của 
văn hĩa Phật giáo, là sự sáng tạo của nhân dân Việt Nam. 
 Ngày nay,trong bối cảnh đất nước ta đang tiến hành sự nghiệp cơng nghiệp 
hĩa,hiện đại hĩa đất nước,mở rộng giao lưu hợp tác với tất cả các nước trên thế 
giới thì Phật giáo ngày càng bị cạnh tranh gay gắt bởi các luồng tư tưởng mới du 
nhập vào nước ta.Nhưng với những thành tựu mà Phật giáo đã đạt được thì ảnh 
hưởng của nĩ sẽ cịn khắc sâu trong đời sống tinh thần của người dân Vietj Nam 
khơng chỉ hiện nay mà cịn lâu hơn nữa. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1.Triết học (Dùng cho nghiên cứu sinh và học viên cao học khơng thuộc chuyên 
ngành triết học,Bộ Giáo dục và Đào tạo,tập 1,NXB Chính trị Quốc gia,2001. 
2.Cơ sở văn hĩa Việt Nam,Trần Ngọc Thêm,Đại học tổng hợp TP.HCM,1996 
3.Lược sử Phật giáo Việt Nam,Thượng tọa Thích Minh Tuệ,giáo hội Phật giáo Việt 
Nam,thành hội Phật giáoTP.HCM ấn hành-PL2536-1993. 
4.Lịch sử triết học Phương Đơng(tập 1),Nguyễn Đăng Thục,NXB TP.HCM. 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 17 
MỤC LỤC 
Đặt vấn đề.. 
Nội dung. 
 Chương 1:Nguồn gốc Phật giáo và những quan điểm của triết học Phật giáo. 
 I.Nguồn gốc của Phật giáo 
 1.Bối cảnh Ấn Độ thời đức Phật.. 
 2.Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. 
 II.Những quan điểm của triết học Phật giáo.. 
 1.Quan điểm của Phật giáo về thế giới quan 
 2.Quan điểm của Phật giáo về nhân sinh quan.. 
 Chương II:Anhr hưởng của Phật giáo đối với đời sống tinh thần của người 
Việt Nam 
 I.Qúa trình hình thành và phát triển của Phật giáo ở Việt Nam:. 
 II.Những đặc điểm của Phật giáo ở Việt Nam: 
 1.Tính tổng hợp.. 
 2.Xu hướng hài hịa âm dương cĩ phần thiên về nữ tính 
 3.Tính hài hịa.. 
 III.Ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời sống tinh thần người Việt Nam: 
 1.Ảnh hưởng của Phật giáo về mặt tư tưởng.................. 
 2.Ảnh hưởng của Phật giáo về mặt đạo lý 
 3.Ảnh hưởng của Phật giáo về mặt phong tục tập quán.. 
 4.Ảnh hưởng của Phật giáo trong lĩnh vự văn hĩa nghệ thuật 
Kết luận 
Tài liệu tham khảo... 
TIỂU LUẬN: TRIẾT HỌC 
NGUYỄN THỊ HƯƠNG-Lớp Văn Cao Hoc K19 18