Tiểu luận Sử dụng phương pháp thống kê mô tả và phương pháp dãy số thời gian để phân tích thực trạng nguồn lao động và việc làm tại địa phương

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH THÁI NGUYÊN
BÀI TIỂU LUẬN
Đề tài: SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP THỐNG KÊ MÔ TẢ VÀ PHƯƠNG PHÁP DÃY SỐ THỜI GIAN ĐỂ PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG NGUỒN LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM TẠI ĐỊA PHƯƠNG.
Họ tên: Nguyễn Đỗ Quyên
Mã SV: DTE1253101010382
Môn: Thống kê kinh tế
Lớp: 01
LỜI MỞ ĐẦU
Sự bùng nổ dân số những năm 80 của thế kỷ trước dẫn đến những năm qua dân số - đặc biệt là số người bước vào độ tuổi lao động của các nước đang phát triển tăng nhanh, trong đó có Việt Nam. Mà số người ra khỏi độ tuổi lao động không nhiều dẫn đến sự gia tăng cao lực lượng lao động trong nền kinh tế. Cùng với đó, cuộc khủng hoảng tài chính bắt đầu ở Mỹ vào tháng 12 năm 2007 đã lan rộng ra toàn thế giới khiến cho nền kinh tế càng thêm bất ổn, số người thất nghiệp ngày càng cao.
Theo tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cho biết nền kinh tế thế giới phải đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp cao nhất trong vài thập kỷ: tính đến tháng 2 năm 2009 tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ đã tăng lên đến 8,1% - mức cao nhất kể từ 25 năm trở lại đây; tỷ lệ thất nghiệp ở Việt Nam là 6,53%.
Trong hoàn cảnh kinh tế xã hội hiện nay việc chủ động trong xây dựng và thực hiện kế hoạch, đi trước đón đầu những vấn đề xã hội phát sinh, giải quyết có hiệu quả các chính sách và công tác xã hội là rất cần thiết. Thực hiện tốt các chính sách và công tác xã hội, góp phần giữ vững ổn định an ninh quốc phòng - xã hội là nhân tố quan trọng thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế.
Thực hiện Nghị Quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX và Nghị Quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên lần thứ XVI về phát triển kinh tế xã hội tỉnh đến năm 2015, phấn đấu đưa Thái Nguyên thoát khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao một bước rõ rệt về đời sống vật chất tinh thần của nhân dân, tạo tiền đề cơ bản để Thái Nguyên trở thành tỉnh Công nghiệp trước năm 2020. Trong điều kiện kinh tế hiện nay của toàn tỉnh, việc giữ vững kế hoạch đề ra, thay đổi các biện pháp thực hiện cho phù hợp với xu thế kinh tế mà tỉnh cùng cả nước đang đối mặt là việc làm cấp thiết.
PHÂN TÍCH THỐNG KÊ MÔ TẢ
Thống kê mô tả được sử dụng để mô tả những đặc tính cơ bản của dữ liệu thu thập được từ nghiên cứu thực nghiệm qua các cách thức khác nhau. Thống kê mô tả và thống kê suy luận cùng cung cấp những tóm tắt đơn giản về mẫu và các thước đo. Cùng với phân tích đồ họa đơn giản, chúng tạo ra nền tảng của mọi phân tích định lượng về số liệu. Để hiểu được các hiện tượng và ra quyết định đúng đắn, cần nắm được các phương pháp cơ bản của mô tả dữ liệu. Có rất nhiều kỹ thuật hay được sử dụng. Có thể phân loại các kỹ thuật này như sau:
Biểu diễn dữ liệu bằng đồ họa trong đó các đồ thị mô tả dữ liệu hoặc giúp so sánh dữ liệu.
Biểu diễn dữ liệu thành các bảng số liệu tóm tắt về dữ liệu.
Thống kê tóm tắt (dưới dạng các giá trị thống kê đơn nhất) mô tả dữ liệu.
Khi tạo các trị thống kê mô tả, người ta có thể nhằm 2 mục tiêu:
Chọn một trị thống kê để chỉ ra những đơn vị có vẻ giống nhau thực ra có thể khác nhau thế nào. Các giáo trình thống kê gọi một giải pháp đáp ứng mục tiêu này là thước đo khuynh hướng trung tâm.
Chọn một trị thống kê khác cho thấy các đơn vị khác nhau thế nào. Loại trị thống kê này thường được gọi là một thước đo phân tán thống kê.
Khi tóm tắt một lượng như độ dài, cân nặng hay tuổi tác, người ta hay dùng các trị thống kê như số trung bình cộng, trung vị, mốt. Đôi khi, người ta chọn lựa những giá trị đặc thù từ hàm phân bố tích lũy gọi là các tứ phân vị.
Các thước đo chung nhất về mức độ phân tán của dữ liệu lượng là phương sai, tức là độ lệch chuẩn; khoảng; khoảng cách giữa các tứ phân vị; và độ lệch bình quân tuyệt đối.
Khi thực hiện một trình diễn đồ họa để tóm tắt một bộ dữ liệu, cũng có thể áp dụng cả 2 mục tiêu nói trên.
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
Các hiện tượng kinh tế - xã hội luôn luôn biến động qua thời gian. Ðể nghiên cứu sự biến động  này người ta dùng phương pháp dãy số thời gian. Dãy số thời gian là dãy các trị số của một chỉ tiêu nào đó được sắp xếp theo thứ tự thời gian.
Căn cứ vào đặc điểm về mặt thời gian, người ta thường chia dãy số thời gian thành hai loại :
Dãy số thời kỳ: là dãy số biểu hiện sự thay đổi của hiện tượng qua từng thời kỳ nhất định.
Dãy số thời điểm: là dãy số biểu hiện mặt lượng của hiện tượng vào một thời điểm nhất định. Dãy số thời điểm còn có thể được chia thành  dãy số thời điểm có khoảng cách thời gian bằng nhau và dãy số thời điểm có khoảng cách thời gian không bằng nhau.
Phương pháp phân tích một dãy số thời gian dựa trên một giả định căn bản là: sự biến động trong tương lai của hiện tượng nói chung sẽ giống với sự biến động của hiện tượng trong quá khứ và hiện tại, xét về mặt đặc điểm và cường độ biến động. Nói một cách khác, các yếu tố đã ảnh hưởng đến biến động của hiện tượng trong quá khứ và hiện tại được giả định trong tương lai sẽ tiếp tục tác động đến hiện tượng theo xu hướng và cường độ giống hoặc gần giống như trước.
 Do vậy, mục tiêu chính của phân tích dãy số thời gian là chỉ ra và tách biệt các yếu tố đã ảnh hưởng đến dãy số. Ðiều đó có ý nghĩa trong việc dự đoán cũng như nghiên cứu quy luật biến động của hiện tượng. Phương pháp phân tích dãy số thời gian cung cấp những thông tin hữu ích cho các nhà kinh doanh trong việc dự đoán cũng như xem xét chu kỳ biến động của hiện tượng. Nếu biết kết hợp các phương pháp phân tích thống kê khác cộng với bản lĩnh, kinh nghiệm và sự nhạy bén trong kinh doanh, phương pháp dãy số thời gian sẽ là một công cụ đắc lực cho các nhà quản lý trong việc ra quyết định.
III. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNG Ở TỈNH THÁI NGUYÊN
1. Số lượng nguồn lao động
Quy mô dân số của tỉnh trong thời gian qua không có biến động nhiều: năm 2005 là 1.105.830 người, năm 2010 là 1.156.500 người. Tốc độ tăng dân số giai đoạn 2005 – 2010 thấp; bình quân là 0,96%/năm và có xu hướng ổn định.
Quy mô dân số trong độ tuổi lao động của tỉnh chiếm khoảng 65% tổng dân số: năm 2005 dân số trong độ tuổi lao động là 724.176 người, năm 2010 là 809.220 người. Tốc độ tăng bình quân hàng năm là 2,37%.
Dân số hoạt động kinh tế thường xuyên của tỉnh cũng tăng từ 617.598 người năm 2005 lên 723.439 người, tương ứng bình quân hàng năm tăng thêm khoảng 10.465 người.
Bảng 1: Lực lượng lao động của tỉnh qua các năm (Đơn vị: Người)
Chỉ tiêu
2005
2006
2007
2008
2009
D/s từ 15 tuổi trở lên
853.673
875.692
885.148
910.588
927.659
D/s trong tuổi lao động
724.176
741.190
758.200
775.200
792.210
D/s hoạt động kinh tế
617.598
638.960
651.600
663.420
674.021
.
Bảng 2: Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của dân số (Đơn vị: %)
Chỉ tiêu
2005
2006
2007
2008
2009
Tỷ lệ tham gia LLLĐ của dân số từ 15 tuổi trở lên
72,35
77,17
77,20
77,40
83,07
Tỷ lệ tham gia LLLĐ của dân số trong độ tuổi lao động
82,75
86,20
85,94
85,58
85,08
Qua bảng số liệu thấy rằng phần lớn dân số hoạt động kinh tế của tỉnh Thái Nguyên nằm trong độ tuổi lao động (97,03%). Tỷ lệ người trong độ tuổi lao động tham gia lực lượng lao động giai đoạn 2006 – 2009 dao động trong khoảng từ 82,75% - 85,07% và có xu hướng tăng lên trong các năm tiếp theo. Tốc độ tăng bình quân hàng năm là 1,91% - chứng tỏ số người có việc làm ngày một tăng lên nhưng vẫn còn chậm.
Dân số từ 15 tuổi trở lên của tỉnh năm 2005 là 853.673 người và tăng dần lên 927.659 người năm 2009; với kết cấu dân số trẻ, số lượng người từ 15 tuổi tăng lên làm dân số trong tuổi lao động cũng tăng lên, năm 2005 là 724.176 người đến năm 2009 là 792.210 người, bình quân cả giai đoạn 2005 - 2009 lực lượng lao động của tỉnh tăng 68.034 người.
Dân số hoạt động kinh tế có số lượng thấp nhất trong ba chỉ tiêu: năm 2005 dân số trong độ tuổi lao động là 724.176 người, dân số tham gia hoạt động kinh tế là 617.598 người. Điều này cho thấy có những người không hoạt động kinh tế nhưng nằm trong độ tuổi lao động, đó là người thất nghiệp, người không có nhu cầu lao động, hoặc không muốn tham gia lao động vì nhiều lý do khác nhau. Số liệu về dân số hoạt động kinh tế của tỉnh Thái Nguyên: năm 2005 có 617.598 người đến năm 2009 là 674.021 người, bình quân cả giai đoạn lượng người hoạt động kinh tế tăng lên 56.423 người. Những con số này thể hiện xu hướng diễn ra trên cả nước nói chung và trong tỉnh nói riêng đó là con người tham gia vào hoạt động kinh tế ngày một nhiều hơn hay nói cách khác, nhu cầu việc làm ngày càng tăng lên.
Nếu tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của dân số trong độ tuổi lao động chiếm 82,75% năm 2005 thì đến năm 2009 là 85,08%. Sự tăng lên này là do sự thay đổi của người lao động trước làm nội trợ hoặc trước không muốn lao động. Xã hội ngày càng phát triển, con người muốn thích ứng với cuộc sống và nâng cao vị thế của mình thì cần phải làm việc. Với tư duy thay đổi, phụ nữ nói chung và phụ nữ của tỉnh nói riêng đã tham gia vào lực lượng lao động nhiều hơn. Vì vậy, số người cần việc làm trong giai đoạn này tăng lên và đồng thời kinh tế của tỉnh tăng trưởng cũng tạo ra nhiều việc làm hơn so với thời kỳ trước.
Bảng 3: Quy mô và tốc độ tăng bình quân hàng năm của dân số trong độ tuổi lao động ở tỉnh Thái Nguyên (Đơn vị: Nghìn người)
Giai đoạn
Tổng số người tăng thêm (nghìn người)
Mức tăng bình quân/ năm (nghìn người)
Tốc độ tăng bình quân hàng năm (%)
2006 – 2010
68,03
17,00
2,29
2010 – 2015
23,82
4,76
0,59
2016 – 2020
21,77
4,35
0,52
Theo mức dự báo của Sở kế hoạch đầu tư Thái Nguyên đưa ra trong giai đoạn 2010 – 2015 và giai đoạn 2016 – 2020 thì tổng số người tăng thêm trong tỉnh lần lượt là 23,82 nghìn người và 21,77 nghìn người; thấp hơn nhiều so với thực trạng 2006 – 2010 là 68,03 nghìn người. Tốc độ tăng bình quân hàng năm trong giai đoạn sau cũng thấp hơn rất nhiều so với giai đoạn này. Dân số trong độ tuổi lao động của tỉnh sẽ giảm dần, nguồn lao động cũng giảm dần. Tuy nhu cầu về việc làm không ít đi theo tốc độ tăng dân số, nhưng cũng giảm bớt được tốc độ tăng của nhu cầu để cung việc làm kịp cân bằng với cầu việc làm, giảm bớt thất nghiệp trong tỉnh.
2. Chất lượng nguồn lao động
Trình độ văn hóa
Là trung tâm của vùng Đông Bắc, Thái Nguyên là một tỉnh đi đầu về giáo dục đào tạo, với nhiều trường học, trường đại học, dạy nghề. Vì thế, trình độ văn hóa của lực lượng lao động Thái Nguyên cao hơn so với mức chung của các tỉnh thuộc vùng Đông Bắc (năm 2008 có 30,18% LLLĐ của tỉnh Thái Nguyên có trình độ văn hóa PTTH so với 23,18% của vùng Đông Bắc). Với hệ thống giáo dục đào tạo nghề phong phú về số lượng và trình độ. Trong giai đoạn 2005 -2009 hệ thống đào tạo nghề đã đào tạo bình quân hàng năm khoảng trên 23 vạn lao động có trình độ với rất nhiều ngành nghề.
Lao động có trình độ tiểu học trở xuống đang giảm dần: từ 4,41% năm 2005 giảm xuống còn 1,83% năm 2009, và tỷ lệ lao động có trình độ phổ thông tăng lên từ 46,67% lên 47,32% năm 2009. Tuy vậy, trong lực lượng lao động tỷ lệ lao động nữ có trình độ phổ thông luôn thấp hơn và tỷ lệ nữ thuộc loại chưa tốt nghiệp tiểu học lại luôn cao hơn so với mức chung của lực lượng lao động. Xét về tổng thể, với hơn 70% lực lượng lao động có trình độ văn hóa dưới cấp THPT là một thách thức lớn đối với tỉnh trong việc phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng thời kỳ mới.
Bảng 4: Trình độ văn hóa của lực lượng lao động tỉnh Thái Nguyên (Đơn vị: %)
Cấp trình độ
2005
2006
2007
2008
2009
Không biết chữ và chưa tốt nghiệp tiểu học
4,41
5,17
3,44
3,36
1,83
Tốt nghiệp tiểu học
25,23
30,51
24,63
21,19
22,08
Tốt nghiệp THCS
46,67
48,05
45,56
47,29
47,32
Tốt nghiệp THPT
23,69
27,56
26,37
26,27
26,88
Trình độ chuyên môn kỹ thuật
Bảng 5: Trình độ chuyên môn kỹ thuật của lực lượng lao động Thái Nguyên (Đơn vị: %)
Cấp trình độ
2005
2006
2007
2008
2009
Chưa qua đào tạo
75,84
73,98
71,43
70,52
69,58
Đã qua đào tạo nghề và tương đương
11,31
12,41
13,47
13,80
13,98
Trung học chuyên nghiệp trở lên
12,84
13,60
15,09
15,67
15,87
Qua các năm, trình độ chuyên môn kỹ thuật của lực lượng lao động đang có những thay đổi tích cực, tuy nhiên vẫn có những khác biệt giữa nam và nữ trong tổng lực lượng lao động. Chung toàn tỉnh thì tỷ lệ lao động chưa qua đào tạo đã giảm từ 75,84% xuống còn 69,58% năm 2009; thấp hơn mức chung của cả nước là 77,48%.
Cơ cấu lao động đã qua đào tạo năm 2005 đạt là 11,31% và tăng lên 13,98%; luôn thấp hơn tỷ trọng lao động đào tạo trung học chuyên nghiệp trở lên năm 2005 là 12,8% và năm 2009 là 15,87%. Cơ cấu lao động theo trình độ chuyên môn kỹ thuật cho thấy một điển hình là lao động trình độ công nhân kỹ thuật có bằng chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ và hàng năm tăng rất chậm.
Năm 2005 lao động có trình độ trung học chuyên nghiệp trở lên và lao động có trình độ công nhân kỹ thuật có tỷ lệ là 1 : 0,88; đến năm 2009 tỷ lệ này là 1: 0,88. Tỷ lệ này có nghĩa cứ 1 cử nhân thì có 0,88 lao động có trình độ công nhân kỹ thuật và không biến động nhiều sau bốn năm, cho thấy tỉnh vẫn đào tạo lao động cử nhân cao hơn so với công nhân kỹ thuật và không thấy dấu hiệu của sự cân bằng giữa hai tỷ lệ này. Đây là một khó khăn cho tỉnh trong thời gian tới.
3. Thực trạng việc làm của tỉnh
Số người lao động làm việc phân theo nhóm ngành kinh tế
Bảng 6: Số liệu về số người lao động làm việc phân theo nhóm ngành kinh tế giai đoạn 2005 – 2010 (Đơn vị: Người)
Năm
Tổng số
Nông nghiệp
Công nghiệp
Dịch vụ
2005
608547
411305
82405
114837
2006
617614
406291
90320
121003
2007
626817
401025
98460
127332
2008
636156
395511
106823
133822
2009
645635
389744
115414
140477
Qua biểu đồ ta thấy: Cơ cấu lao động của tỉnh Thái Nguyên trong các năm vừa qua vẫn nằm trong xu thế cơ cấu lao động của cả nước. Đó là lao động trong nhóm ngành nông nghiệp chiếm tỷ lệ cao nhất trong ba ngành của nền kinh tế: năm 2005 chiếm 67,59%; năm 2009 chiếm 60,37%. Sau đó là ngành dịch vụ chiếm tỷ trọng thứ hai trong tỉnh: năm 2005 chiếm 18,87% đến năm 2009 chiếm 21,75%. Và cuối cùng là ngành công nghiệp, lao động trong ngành chiếm tỷ trọng thấp nhất trong nền kinh tế: năm 2005 chiếm là 13,54% và năm 2009 chiếm 17,88%.
Biểu đồ: Cơ cấu lao động làm việc phân theo ngành kinh tế của tỉnh Thái Nguyên
Bảng 7: Năng suất lao động tính theo giá so sánh theo nhóm ngành kinh tế giai đoạn 2005 – 2009 (Đơn vị: Triệu đồng)
Chỉ tiêu
2005
2006
2007
2008
2009
Nông nghiệp
2,2
2,5
2,5
2,6
2,7
Công nghiệp
15,7
14,3
15,3
16,0
16,1
Dịch vụ
9,9
8,8
9,1
9,9
9,9
Cả nền kinh tế
4,8
5,2
5,4
5,8
6,05
Nhìn vào bảng trên thấy rằng năng suất lao động của tỉnh ở trong ngành công nghiệp là cao nhất: từ năm 2005 là 15,7 triệu đồng/lao động, đến năm 2009 là 16,1 triệu đồng/lao động. Với số lượng lao động ít nhất nhưng lại đem lại hiệu quả làm việc cao nhất, vậy lao động trong ngành là lao động có trình độ tay nghề, làm việc đúng theo nhu cầu và khả năng, phù hợp với yêu cầu thực tế.
Ngành nông nghiệp với số lao động rất cao chiếm đến hơn 60% lao động toàn tỉnh nhưng lại có năng suất lao động thấp nhất: năm 2005 là 2,2 triệu đồng/lao động; năm 2009 là 2,7 triệu đồng/lao động, thấp hơn so với lao động trong ngành kinh tế cả nước là khoảng hơn 4 triệu đồng/lao động. Năng suất thấp chính là do trình độ của người lao động nông thôn còn thấp so với các ngành khác, lao động không được qua đào tạo. Nên việc làm trong ngành có thể nhiều hơn nếu so về số lượng nhưng về sản phẩm tạo ra không có hiệu quả cao, tỉnh cần có nhiều biện pháp hơn để khắc phục tình trạng làm việc mà không mang lại hiệu quả kinh tế trong ngành nông nghiệp của tỉnh.
Số lao động và năng suất lao động của ngành dịch vụ là tương xứng nhất trong ba ngành. Với số lượng và tỷ trọng chiếm trong nền kinh tế tạo ra năng suất lao động khá tương ứng là 9,9 triệu đồng/lao động năm 2005; biến động dần qua các năm khá ổn định không có thay đổi nhiều là năm 2009 là khoảng 9,9 triệu/lao động. Có thể nói rằng lao động trong ngành dịch vụ có trình độ cao và được làm việc đúng với năng lực của người lao động. Năng suất lao động trong ngành này cao hơn so với lao động cùng ngành của cả nước nên đây là thuận lợi cho tỉnh để tiếp tục phát triển lực lượng lao động trong ngành dịch vụ.
Trong giai đoạn năm 2005 - 2009, chuyển dịch cơ cấu lao động ở Thái Nguyên diễn ra theo hướng tích cực, tỷ lệ lao động làm việc trong ngành nông nghiệp liên tục giảm dần qua các năm. Tuy nhiên mức độ chuyển dịch lao động trong ngành nông nghiệp còn chậm, bình quân hàng năm số lao động nông nghiệp chỉ giảm 1991 người (0,47%). Số lao động trong ngành công nghiệp và dịch vụ sẽ tăng dần qua các năm sau, trong ngành công nghiệp sẽ tăng nhanh hơn so với ngành dịch vụ.
Số người lao động làm việc phân theo loại hình kinh tế
Theo một tiêu chí khác thì việc làm được chia thành các loại việc làm khác nhau. Với loại hình kinh tế thì chia thành số người lao động làm việc trong khu vực Nhà nước, khu vực ngoài Nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài.
Bảng 8: Số lượng và cơ cấu người lao động làm việc theo loại hình kinh tế giai đoạn 2005 – 2010 (Đơn vị: Người)
Năm
2005
2006
2007
2008
2009
Nhà nước
62.150
62.395
73.731
54.547
62.542
11,27
11,11
12,85
9,97
10,28
Ngoài Nhà nước
488.930
498.376
499.135
491.522
545.324
88,68
88,74
86,99
89,82
89,61
Có vốn đầu tư
nước ngoài
273
812
910
1.178
681
0,05
0,14
0,16
0,22
0,11
Đại đa số lao động Thái Nguyên vẫn làm việc trong khu vực kinh tế ngoài Nhà nước: 88,68% năm 2005 đến năm 2009 tăng lên là 89,61%. Số lao động không làm việc trong khu vực Nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài biến động không nhiều. Số lượng lao động làm việc trong khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng số người có việc làm toàn tỉnh.
Các lao động làm việc trong khu vực Nhà nước luôn có những vị thế và chế độ hưởng lương rất rõ ràng theo đúng pháp luật của Nhà nước Việt nam. Nhưng hiện nay khu vực này không thu hút được các lao động vào làm nhiều do mức làm công ăn lương quá thấp so với các khu vực khác, nên có sự so sánh về chi phí trả cho người lao động ở khu vực Nhà nước với khu vực ngoài Nhà nước. Tỷ trọng lao động trong Nhà nước năm 2005 là 11,27%; năm 2006 là 11,11%; năm 2007 là 12,85%; năm 2008 là 9,97%; năm 2009 là 10,28%. Số việc làm trong khu vực này không có nhiều biến động, các năm hầu như vẫn giữ nguyên, nếu như có sự chênh nhau thì do người lao động qua tuổi lao động về hưu và thay vào đó là các thế hệ trẻ vào học việc.
Số việc làm mới hàng năm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, được tạo ra chủ yếu ở khu vực ngoài Nhà nước. Trong khu vực này, lao động làm việc chủ yếu ở các doanh nghiệp tư nhân: năm 2005 là 488.930 người (88,68%), năm 2009 là 545.324 người (89,61%). Số lao động cũng như số việc làm trong ngành thường xuyên biến động, tăng lên theo quy mô nền kinh tế và giảm cũng theo quy mô nền kinh tế.
Lao động làm việc trong khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài là thấp nhất : năm 2005 chiếm 0,05% và năm 2009 chiếm 0,11%; tăng lên không nhiều vì lao động trong khu vực này trình độ phân công lao động rất rõ ràng. Con số này của tỉnh Thái Nguyên còn thấp chứng tỏ trình độ tay nghề của lao động, năng lực làm việc của người lao động chưa đáp ứng được yêu cầu của các nhà tuyển dụng nước ngoài đòi hỏi những lao động lành nghề và có trình độ chuyên môn cao.
Xu thế là các lao động trong khu vực Nhà nước vẫn giữ nguyên ít biến đổi, nhưng ngược lại với khu vực Nhà nước, lao động ngày càng có xu hướng vào khu vực ngoài Nhà nước làm việc, đặc biệt là khu vực có vốn đầu tư nước ngoài sẽ thu hút được nhiều lao động của tỉnh hơn. Lao động trong tỉnh sẽ tự nâng cao trình độ tay nghề của mình để đáp ứng được các yêu cầu của nhà tuyển dụng.
Số người lao động làm việc phân theo vị thế công việc
Bảng 9: Số lượng và cơ cấu người lao động theo vị thế công việc tỉnh giai đoạn 2005 - 2010 (Đơn vị: Người, %)
Năm
2005
2006
2007
2008
2009
Làm công ăn lương
79.921
88.327
108.040
95.532
102.416
14,49
15,73
18,83
16,56
16,83
Làm công không ăn lương
471.545
473.287
465.744
481.486
506.131
85,51
84,27
81,17
83,44
83,17
Phần lớn lực lượng lao động Thái Nguyên làm việc trong khu vực làm công không ăn lương (tự lao động, lao động gia đình ... ). Lực lượng lao động làm việc trong khu vực làm công ăn lương chiếm tỷ lệ thấp hơn rất nhiều so với khu vực kia. Tuy tỷ trọng của khu vực làm công không ăn lương giảm dần qua các năm nhưng lại tăng lên về số lượng tuyệt đối: năm 2005 là 471.545 người lao động và tăng lên 506.131 năm 2009. 
Thực trạng việc làm của lao động đang có những thay đổi tích cực, đang đi theo đúng xu hướng chung của cả nước: lao động trong khu vực nông nghiệp giảm dần và chuyển dần sang khu vực công nghiệp. Cả về số lượng và chất lượng của lao động cũng tăng lên theo hướng trình độ tay nghề được nâng cao, số lao động qua đào tạo tăng lên, đem lại kết quả là tỷ lệ thất nghiệp thành thị có xu hướng giảm liên tục và tỷ lệ sử dụng thời gian lao động nông thôn tăng lên. Tuy nhiên một trong những vấn đề đặt ra cho tỉnh trong thời gian tới là hiệu quả việc làm chưa được cải thiện nhiều, số việc làm mới hàng năm được tạo ra trong khu vực phi nông nghiệp chưa tương xứng với số người hàng năm bước vào tuổi lao động nên dẫn đến tới việc lao động vẫn tiếp tục bị dồn nén trong khu vực nông nghiệp. Thị trường lao động chưa phát triển, tỷ trong lao động làm công ăn lương thay đổi chậm, tỷ trọng lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật từ trung cấp trở lên trong tổng số người thất nghiệp đang có xu hướng gia tăng. 
4. Tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm
Bảng 10: Một số chỉ tiêu về tỷ lệ thất nghiệp của Thái Nguyên giai đoạn 2005 - 2009 (Đơn vị: %)
Chỉ tiêu
2005
2006
2007
2008
2009
Tỷ lệ thất nghiệp đô thị (%)
5,57
5,10
4,32
4,02
3,62
Tổng số người thất nghiệp (người)
7.190
6.903
6.152
6.031
5.537
Tỷ trọng thất nghiệp theo trình độ CMKT (%)
Chưa qua đào tạo
25,67
25,32
21,24
18,02
17,36
Đã qua đào tạo nghề và tương đương
25,65
18,26
13,98
21,63
20,23
Trung học chuyên nghiệp trở lên
48,68
30,09
24,85
23,43
32,18
Tỷ lệ thời gian lao động sử dụng ở nông thôn.
79,81
79,88
80,53
80,67
82,07
Tỷ lệ thất nghiệp đô thị và tỷ lệ sử dụng lao động nông thôn đang dần được cải thiện. Trong suốt giai đoạn 2005 – 2009, tỷ lệ thất nghiệp thành thị luôn giữ dưới mức 6% và đang có xu hướng giảm dần. Năm 2005 tỷ lệ thất nghiệp thành thị là 5,57% đến năm 2009 giảm xuống chỉ còn là 3,62% (thấp hơn so với vùng Đông Bắc là 6,5%). Trong vùng Đông Bắc thì tỉnh Thái Nguyên là tỉnh có tốc độ phát triển kinh tế khá cao, ổn định, môi trường và cuộc sống của người dân của tỉnh cũng được cải thiện hơn so với các tỉnh khác trong vùng nên tỷ lệ thất nghiệp của tỉnh ở mức thấp. Đồng thời tỷ lệ sử dụng lao động nông thôn tăng lên liên tục từ 79,81% năm 2005 lên 82,07% năm 2009. Mức thời gian ở nông thôn tăng lên rất rõ ràng, lao động ở khu vực này đã tạo được nhiều việc làm hơn, người dân tự tạo công ăn việc làm cho chính mình và những lao động khác. Nhưng nếu so tỷ lệ thời gian lao động sử dụng ở nông thôn tăng lên với tỷ lệ sinh hay tỷ lệ số người dân bước vào tuổi lao động ở khu vực này thì giải quyết việc làm vẫn là vấn đề cần quan tâm.
Chất lượng của đội ngũ lao động thất nghiệp cũng thay đổi khác so với các thời kỳ trước. Giống thời kỳ trước, những người thất nghiệp tập trung vào nhóm lao động trẻ có độ tuổi từ 15 – 24 tuổi. Theo số liệu điều tra “Lao động – Việc làm” giai đoạn 2005 - 2009, tỷ trọng những người thất nghiệp của nhóm này trong tổng số người thất nghiệp tăng từ 36,37% năm 2005 lên 47,22% năm 2009. Khác so với trước là trong tổng số người lao động thất nghiệp, tỷ trọng lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật từ trung học chuyên nghiệp trở lên lại có xu hướng gia tăng trong giai đoạn 2005 - 2009, tỷ trọng thất nghiệp của lao động đã qua đạo tạo nghề và tương đương lại giảm xuống: năm 2005 là 25,65% đến năm 2009 còn 20,23%. Những con số này của tỉnh Thái Nguyên, của cả nước và nhiều tỉnh khác cho thấy: Đối với một nước đang phát triển để tận dụng được các lợi thế phát triển trong thời gian tới thì cần phải đào tạo đội ngũ lao động sát với yêu cầu thực tế, đào tạo trực tiếp các ngành nghề đang cần lao động, tránh tình trạng thừa thầy thiếu thợ.
Nguyên nhân dẫn đến thiếu việc làm và thất nghiệp
Do thiếu đất canh tác
Nền kinh tế tỉnh Thái Nguyên còn dựa chủ yếu vào ngành nông nghiệp nên đất đai là yếu tố đầu vào quan trọng nhất. Thiếu yếu tố đầu vào, thiếu đất canh tác đồng nghĩa người lao động thiếu tư liệu sản xuất để có thể tự tạo việc làm.
Dân số trong khu vực nông thôn chiếm đa số nhưng diện tích đất canh tác bình quân đầu người chỉ có 360m2/người. Số lượng đất đai không thay đổi mà có thể ngày càng giảm đi – đây là nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu đất cho lao động ở nông thôn của tỉnh khi bước vào tuổi lao động. Không nên coi đất đai là động lực lâu dài để phát triển kinh tế, yếu tố này tạo ra sự thất nghiệp của người dân. Với tốc độ đô thị hóa như hiện nay có rất nhiều đất đai trong nông nghiệp đã chuyển đổi mục đích sử dụng sang ngành công nghiệp để sản xuất.
Do yếu tố mùa vụ ở nông thôn
Nếu trong mùa vụ thu hoạch của người nông dân thì họ có thể làm việc 11 giờ/1 ngày, công việc rất bận rộn. Nhưng thời gian bận rộn này kéo dài khoảng 3 tháng trong 1 năm, 6 tháng còn lại họ rơi vào thời kỳ nông nhàn. Trong thời gian này họ chỉ làm việc 3 giờ/ ngày, mà khu vực nông thôn chiếm khoảng 70% lực lượng lao động của toàn tỉnh dẫn đến có khoảng gần 30% lao động thiếu việc làm thường xuyên. Không có việc làm thì không có thu nhập, những nhu cầu tối thiểu nhất của con người như: ăn uống, chỗ ở, điều kiện sinh hoạt cá nhân...cũng không được đáp ứng.
Đặc biệt, tỉnh có nhiều dân tộc thiểu số còn thiếu điều kiện sinh hoạt tối thiểu, tập trung chủ yếu ở các huyện: Định Hóa, Phú Yên. Những người thất nghiệp vào thời gian nông nhàn sẽ tìm đến nơi có việc làm để có thêm thu nhập. Từ đó xuất hiện dòng người di dân, di chuyển lao động từ vùng này đến vùng khác, từ nông thôn ra thành thị nhằm giải quyết việc làm một cách tạm thời. Tỉnh cũng đã và đang thực hiện biện pháp này kết hợp với tạo điều kiện cho người dân trồng thâm canh, xen vụ, chăn nuôi để giảm thời gian nhàn rỗi.
Do thiếu vốn sản xuất kinh doanh
Ở Thái Nguyên, tình trạng các đơn vị sản xuất kinh doanh không có đủ vốn để mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh thường xuyên xảy ra dẫn đến người lao động không có việc làm hay việc làm không ổn định. Một phần nữa là do chi phí tạo ra chỗ làm mới thường đắt hơn so với nguồn vốn các doanh nghiệp có. Nguồn vốn của tỉnh tồn tại dưới dạng tiết kiệm của người dân nhiều hơn mang ra đầu tư sản xuất kinh doanh. Do đó, để thu hút nguồn vốn đầu tư vào các doanh nghiệp, mở rộng quy mô sản xuất, tạo lợi nhuận, tăng việc làm mới cần tạo điều kiện thu hút vốn đầu tư vào các hoạt động sản xuất kinh doanh, giảm nguồn tiền dự trữ trong người dân. 
Các chương trình tạo việc làm tỉnh Thái Nguyên đã thực hiện
Chương trình giải quyết việc làm: Chương trình 120
Bảng 11: Kết quả giải quyết việc làm giai đoạn năm 2005 -2009 (Đơn vị: Người)
Năm
2005
2006
2007
2008
2009
Số người lao động
4.116
4.094
6.030
5.856
6.497
Qua bảng số liệu ta thấy việc làm được tạo ra từ chương trình có biến động lúc giảm lúc tăng qua các năm nhưng đều nằm trong xu hướng là số người lao động có việc làm tăng lên. Trong giai đoạn năm 2001 – 2005, đã có tổng số 19.911 người được giải quyết việc làm, bình quân mỗi năm số người lao động có việc làm là 3.892 người. Trong giai đoạn 2005 – 2009, tổng số lên đến 26.593 người, bình quân cả giai đoạn này hơn giai đoạn trước là khoảng 6.682 người có việc làm. Năm 2005 số người dân có việc làm là 4.116 người, năm 2006 là 4.094 người và năm 2007 tăng lên là 6.030 người có việc làm. Năm 2007 số người có việc làm tăng lớn hơn nhiều so với năm 2006 là do tháng 11 năm 2006 Việt Nam gia nhập WTO và đến đầu năm 2007 các nhà đầu tư nước ngoài vào nước ta, hoạt động đầu tư tăng lên rất nhiều với số lượng lớn và quy mô đầu tư đa dạng hơn.
Năm 2009 chương trình chỉ đạt được 60% so với kế hoạch đề ra, không tạo được nhiều việc làm mới mà chỉ duy trì được các việc làm hiện có. Thông qua kênh này tổng vốn được giải ngân trên toàn tỉnh là 77,7 tỷ đồng hay bình quân là khoảng trên 15,5 tỷ/năm và mức vay bình quân là đạt 3,9 triệu/lao động. Với đặc thù là một tỉnh có nhiều lao động nằm trong khu vực nông nghiệp nên mức vay này là một khoản đầu tư ban đầu tương đối giúp cho người vay có thể tự tạo việc làm để cải thiện thu nhập và mức sống của gia đình.
Chương trình đào tạo nghề
Bảng 12: Số lao động của tỉnh Thái Nguyên qua đào tạo nghề giai đoạn 2005 – 2009 (Đơn vị: Người, %)
Năm
Tổng cung LĐ
(người)
Tỷ trọng lao động qua đào tạo nghề (%)
Số lao động qua đào tạo nghề (người )
2005
615.520
12,47
82.543
2006
638.960
13,65
86.100
2007
651.600
15,99
102.970
2008
663.420
18,32
120.450
2009
674.210
20,66
138.560
Theo số liệu đã thống kê của tỉnh thì chương trình đào tạo nghề đạt được những kết quả: Số lượng người lao động qua đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh ngày càng tăng qua các năm. Năm 2005 chỉ có 82.543 người được đào tạo thì năm 2009 đã có tới 138.560 người được đào tạo. Như vậy, số người được đào tạo nghề năm 2009 đã tăng gấp 1,7 lần so với năm 2005, tính bình quân hàng năm có khoảng trên 17.649 người được đào tạo. Số lượng này tương đối lớn, đối với lao động qua đào tạo nghề, trong nền kinh tế đang phát triển như nước ta khá phù hợp. Chính vì thế mà năm 2008 số lao động qua đào tạo nghề không giảm đi do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế mà lại cao hơn năm 2007, tăng lên 17.480 người. Tỷ trọng lao động qua đào tạo nghề năm 2008 là 18,32% và năm 2009 tăng lên 20,66% trong khi đó các năm trước tỷ trọng này thấp: năm 2005 là 12,47%; năm 2006 là 13,65%; năm 2007 là 15,99%. Qua đó ta thấy việc dạy nghề ngày càng phổ biến do có những ưu điểm của chương trình đào tạo nghề phù hợp với hoàn cảnh tài chính của người lao động trong tỉnh. 
Chương trình xuất khẩu lao động và chuyên gia
Song song với việc phát triển kinh tế, tạo việc làm cho người dân, tỉnh Thái Nguyên đã, đang thực hiện tốt hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, đưa lao động của tỉnh sang các tỉnh khác làm việc nhằm giảm nhu cầu làm việc trong tỉnh. Hoạt động xuất khẩu lao động của tỉnh Thái Nguyên cũng có nhiều khởi sắc trong thời gian qua. Tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài trong 5 năm đạt 6.081 người, đặc biệt số lao động đi xuất khẩu lao động tập trung chủ yếu vào hai năm 2005 và năm 2006: năm 2005 đạt là 2.214 người và năm 2006 đạt 2.945 người, số người đi ra khỏi tỉnh làm việc tăng rất nhiều so với các năm trước như năm 2001 là 226 người. Xu hướng tăng lên do người lao động làm việc ở môi trường nước ngoài đạt được thu nhập cao hơn so với làm việc trong nước và qua đó người lao động học hỏi được nhiều kinh nghiệm làm việc và kinh nghiệm quản lý của các nhà kinh tế nước bạn. Hoạt động cung ứng lao động trong và ngoài tỉnh cũng góp phần quan trọng trong thành công chung của lĩnh vực lao động việc làm. Tổng số lao động được giải quyết việc làm trong giai đoạn 2005 – 2006 đạt 14/635 người (bình quân mỗi năm 2.727 người/năm).
Năm 2008 số lao động ra nước ngoài làm việc giảm so với nước khác vì tình hình tăng trưởng kinh tế của các nước bạn cũng gặp khó khăn nên nhu cầu về lao động giảm dần. Kết quả là có khoảng 2.582 người lao động năm 2009 được xuất khẩu, làm giảm đi áp lực về cung ứng việc làm của tỉnh nhưng tụt giảm trên 700 người so với năm 2008. Mỗi năm người lao động đi xuất khẩu đem về cho tỉnh một nguồn ngoại tệ, tạo điều kiện cho tỉnh tăng trưởng kinh tế do nguồn vốn tăng lên từ thu hút tiết kiệm của dân cư.
Chương trình tín dụng cho người dân để sản xuất kinh doanh
Chương trình này đã thu được những kết quả: Khi nền kinh tế tỉnh ở giai đoạn 2005 – 2010 nguồn vốn không dồi dào như ở giai đoạn 1996 – 2000. Với tổng số tiền là 380 tỷ đồng đã tạo việc làm trung bình cho khoảng 15 - 17 ngàn lao động hàng năm trong giai đoạn 2006 – 2009. Cung cấp tín dụng ưu đãi, chủ yếu là tín dụng quy mô nhỏ cho các hộ gia đình nghèo vay vốn để tự sản xuất kinh doanh với thủ tục vay vốn và thu hồi vốn đơn giản, thuận tiện, nhanh chóng và phù hợp với người lao động cần vốn vay.
Tỉnh còn tạo thêm nhiều kênh dẫn vốn đến với người dân chưa có việc làm hoặc việc làm không ổn định. Thái Nguyên cũng thực hiện chương trình tín dụng đối với học sinh, sinh viên và với các sinh viên, học sinh có điều kiện khó khăn đang theo học tại các trường Đại hoc, Cao đẳng, Trung cấp chuyên nghiệp và tại cơ sở đào tạo nghề. Các đối tượng học sinh, sinh viên này là lực lượng dự trữ, hàng năm gia nhập vào thị trường lao động khoảng 40.000 người, mức vay là 800.000đ/tháng/học sinh, sinh viên. Vì thế việc thực hiện chương trình tín dụng với các đối tượng này rất tốt và mang lại hiệu quả lâu dài. Mang lại cơ hội lớn hơn cho các sinh viên tìm kiếm được việc làm và đúng với yêu cầu của nhà cung ứng việc làm.
IV. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN	
Về phía Nhà nước hay chính quyền địa phương
Với các chương trình việc làm thông qua sử dụng nguồn vốn quốc gia (chương trình 120)
Với nguồn vốn ít nhưng số lao động cần giải quyết việc làm tương đối lớn nên các địa phương ưu tiên cho những dự án giải quyết việc làm được nhiều nhất, nhất là đối với lao động nông thôn, tập trung vào các cơ sở sản xuất có quy mô và các doanh nghiệp mở rộng sản xuất. Các lãnh đạo của tỉnh tạo điều kiện tốt nhất cho người lao động được tiếp cận với nguồn vốn một cách dễ dàng nhất, phát huy tính sáng tạo của đội ngũ cán bộ tín dụng, các ngành liên quan của tỉnh cần tăng cường kiểm tra việc sử dụng nguồn vốn này để xử lý kịp thời những bất cập nảy sinh trong quá trình thực hiện.
Với các chương trình đào tạo
Chính quyền địa phương tiếp tục tổ chức các chương trình đào tạo nghề cho người lao động với nhiều loại nghề hơn, chi phí thấp hơn. Cơ cấu về chi ngân sách, tăng tỷ trọng chi ngân sách của tỉnh cho đào tạo nghề đặc biệt quan tâm đến đào tạo nghề cho người dân bị thu hồi đất canh tác. Chú trọng tăng dần tỷ trọng đầu tư cho đào tạo nghề dài hạn thay vì đầu tư chú trọng đào tạo nghề ngắn hạn. Trong thời gian tới, chính quyền địa phương thực hiện xã hội hóa đào tạo nghề theo hướng khuyến khích việc xây dựng các cơ sở đào tạo nghề ngoài công lập được quản lý như một bộ phận trong hệ thống giáo dục quốc dân, hỗ trợ về thuế, đất đai và các chính sách hỗ trợ khác. Tỉnh tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư sản xuất thành lập các cơ sở đào tạo nghề, liên kết đào tạo. Bên cạnh đó, tỉnh cần đẩy mạnh thông tin tuyên truyền và nâng cao hơn nữa vai trò của các đơn vị đoàn, hội tại các địa phương nhằm phổ biến chính sách ưu đãi của chính quyền tỉnh về hỗ trợ người dân học nghề, hiểu được công tác đào tạo nghề nhằm chuyển đổi nghề nghiệp.
Với chương trình tín dụng
Tổ chức cán bộ tín dụng của chính quyền xuống các địa phương tuyên truyền, hướng dẫn các doanh nghiệp, các hộ gia đình, cá nhân muốn vay vốn hoạt động sản xuất kinh doanh. Hướng dẫn về các thủ tục vay vốn để đơn giản nhất, thông báo về các quy định mức vay đối với từng đối tượng, giúp người dân sản xuất kinh doanh hoạt động tốt, đi đúng mục đích của nguồn vốn, giám sát và kiểm tra tránh thất thoát nguồn vốn của Nhà nước. Tạo mọi điều kiện, môi trường tốt để chương trình thực hiện mang lại hiệu quả cao.
Với chương trình xuất khẩu lao động của tỉnh
Chính quyền tỉnh Thái Nguyên đã thực hiện nhiều cam kết hỗ trợ người lao động đi xuất khẩu như: hoạt động cho vay vốn đi xuất khẩu, đảm bảo quyền pháp lý cho lao động tại nước bạn, hỗ trợ cho người lao động về nước an toàn khi gặp phải rủi ro, cam kết bảo lãnh. Và thực hiện nhiều hình thức hỗ trợ như miễn giảm tiền học phí, tiền học ngoại ngữ, tiền làm hộ chiếu, khám sức khỏe... 
Về phía các doanh nghiệp
Các doanh nghiệp cùng với các cơ quan có thẩm quyền phải có trách nhiệm giải quyết việc làm cho người dân mất đất khi lấy đất làm dự án. Trong thời gian qua, trong quá trình thu hồi đất cho các dự án, đời sống người dân sau khi đất bị thu hồi được chú trọng.
Các doanh nghiệp có các giải pháp đào tạo lao động thông qua các chương trình đào tạo nghề, đào tạo trực tiếp cho nhân công của doanh nghiệp mình, tiếp tục đầu tư mở rộng sản xuất để thu hút lao động ngày càng có tay nghề vào doanh nghiệp. 
Các doanh nghiệp trong tỉnh kết hợp với Sàn giao dịch việc làm của Sở Kế hoạch – Đầu tư tỉnh để tổ chức hội chợ việc làm, đa dạng hóa thành các phiên giao dịch việc làm để lao động chủ động tìm đến các doanh nghiệp, biết đến các doanh nghiệp, từ đó đáp ứng được nhu cầu của các nhà tuyển dụng, còn các doanh nghiệp tìm được nguồn nhân công dồi dào, giá rẻ, phù hợp với yêu cầu.
Các doanh nghiệp thực hiện các chế độ ưu đãi như: bảo hiểm thất nghiệp, tiền lương tăng dần theo khối lượng làm việc, theo kinh nghiệm, các chính sách về bảo hiểm, an toàn lao động... nhằm thu hút lao động có chất lượng cao.
Về phía cá nhân, hộ gia đình
Các hộ gia đình và người lao động thất nghiệp, không có việc làm tích cực tìm việc làm và tự tạo việc làm. Tham gia vào các hội chợ việc làm mà tỉnh kết hợp với các doanh nghiệp thực hiện để tìm việc làm phù hợp với bản thân. Tìm tòi, hỏi han các thông tin về nơi làm việc đang thiếu lao động, tự trau dồi kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp để đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp. Tham gia vào các chương trình đào tạo nghề để vừa học hỏi được kỹ năng làm việc lại có cơ hội nhiều hơn để tiếp cận việc làm như: học viên học giỏi thì các doanh nghiệp sẽ đến đăng ký làm việc cho doanh nghiệp, được ưu tiên giảm học phí...
Đối với nông dân thì tự tạo việc làm bằng cách tập trung trồng xen canh, đầu tư vào nông nghiệp theo chiều sâu về công nghệ để đạt năng suất cao hơn với diện tích mặc dù ít hơn.
4. Các giải pháp, các chính sách trong thời gian tới trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
Nhóm giải pháp gắn với phát triển kinh tế - xã hội
Với mục tiêu về kinh tế phấn đấu đến năm 2020 Thái Nguyên trở thành tỉnh công nghiệp của cả nước, với tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) đạt bình quân hàng năm là 12 – 13% trong giai đoạn năm 2010 – 2020. Trong đó, ngành nông nghiệp của tỉnh tăng trưởng khoảng 5 – 5,5%, ngành công nghiệp tăng khoảng 13,5% - 14,5%, ngành dịch vụ tăng khoảng 12% - 13% trong cả giai đoạn. GDP/người tính theo USD giá hiện hành đạt trên 800 USD vào năm 2015 bằng khoảng 77% mức bình quân cả nước (1.050 USD) và khoảng 2.200 – 2300 USD vào năm 2020, bằng bình quân cả nước. 
Theo từng khu vực địa lý của tỉnh
Đối với khu vực miền núi, phải thực hiện hiệu quả chính sách di dân, định canh, định cư đối với đồng bào dân tộc. Giải quyết việc làm theo hướng đẩy mạnh cây công nghiệp dài ngày và cây công nghiệp hàng năm. Chú trọng giao đất, giao rừng cho đồng bào miền núi. Phát triển chăn nuôi theo hướng cải tạo giống cây trồng vật nuôi và nâng cao chất lượng gia súc, gia cầm, chú trọng phát triển kinh tế trang trại. Bên cạnh đó cần tập trung hướng dẫn đồng bào miền núi kỹ thuật trồng trọt và chăn nuôi, tạo điều kiện cho hộ vay vốn trên cơ sở đó tự giải quyết việc làm. 
Đối với khu vực đồng bằng và nông thôn, phải chú trọng giải quyết việc làm theo hướng phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa chất lượng cao, kết hợp với chế biến nông sản, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn. Cần chú trọng xây dựng các vùng chuyên canh phù hợp với tiềm năng về điều kiện tự nhiên và lợi thế của từng vùng, khuyến khích mở rộng, phát triển tiểu thủ công nghiệp tập trung đào tạo nghề truyền thống. 
Đối với khu vực thành thị, cần chú trọng giải quyết việc làm theo hướng phát triển các khu công nghiệp tập trung, sản xuất công nghiệp quy mô lớn phù hợp với tiềm năng và lợi thế của tỉnh, cũng như các ngành nghề thuộc khu vực công nghiệp nhẹ và tiểu thủ công nghiệp. Bên cạnh đó, chú trọng phát triển khu vực dịch vụ (dịch vụ sản xuất, dịch vụ sinh hoạt, tài chính, hạ tầng cơ sở... ).
Theo nhóm ngành kinh tế của tỉnh 
Trong công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp: 
Phát triển ngành công nghiệp luyện kim như sản xuất thép, thiếc, kẽm... Phấn đấu đến năm 2020 trở thành tỉnh dẫn đầu về sản xuất thép cả về số lượng và chất lượng, đóng góp vào GDP của tỉnh cao nhất trong ngành công nghiệp. Trong thời gian tới, ngành công nghiệp luyện kim cần được ưu tiên phát triển trên cơ sở: khai thác hợp lý, hiệu quả nguồn tài nguyên sẵn có, nâng cao giá trị chế biến tinh khoáng sản sau khai thác, khuyến khích mọi thành phần kinh tế huy động mọi nguồn lực xã hội, thu hút nhân tài và lao động chất lượng cao vào phát triển ngành luyện kim. 
Phát triển ngành cơ khí (sản xuất động cơ Diesel và các loại phụ tùng, linh kiện dùng cho xe máy và ô tô, phụ tùng máy mỏ và phụ tùng thiết bị khai khoáng, dụng cụ y tế...). Ngành công nghiệp cơ khí cần được phát triển trên cơ sở: Gắn phát triển công nghiệp cơ khí với phát triển kinh tế xã hội của tỉnh nói chung và với phát triển các ngành công nghiệp khác nói riêng. Phát triển cơ khí đáp ứng cơ bản các nhu cầu của tỉnh về thiết bị máy móc phục vụ nông nghiệp, áp dụng công nghệ tiên tiến hiện đại, thực hiện đầu tư có trọng điểm.
Phát triển công nghiệp khai thác khoáng sản: Ngành này cần được ưu tiên phát triển theo hướng tập trung khai thác các khoáng sản có giá trị kinh tế cao, trữ lượng lớn, đầu tư công nghệ hiện đại để tăng sản lượng, giảm giá thành, bảo vệ môi trường, đa dạng hóa quy mô khai thác khoáng sản trên cơ sở không lãng phí tài nguyên dưới sự kiểm soát của cơ quan quản lý Nhà nước.
Phát triển ngành công nghiệp hóa chất: đây là ngành có nhiều tiềm năng của tỉnh vì đây là ngành có nhiều việc làm mà thu hút lực lượng lao động không đòi hỏi nhiều về chất lượng và trình độ chuyên môn, phù hợp với thực trạng lao động hiện nay của tỉnh Thái Nguyên. 
Phát triển ngành công nghiệp vật liệu xây dựng: vì ngành sẽ thu hút được nhiều lao động vào ngành với quy mô thị trường của ngành lớn, nhu cầu việc về vật liệu xây dựng trong tỉnh ngày càng tăng dựa trên lợi thế về nguồn nguyên liệu có sẵn phong phú.
Phát triển ngành công nghiệp dệt may: giải pháp đầu tư trong ngành này là cải tiến trang thiết bị để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, giảm giá thành, chú trọng đầu tư mới các nhà máy sợi, dệt, nhuộm, chú trọng đầu tư đào tạo nâng cao tay nghề của công nhân, chú trọng phát triển thị trường....
Phát triển ngành công nghiệp chế biến nông sản: phát triển vùng nguyên liệu ổn định, đầu tư thay thế dần các trang thiết bị, công nghệ, đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng các cơ sở chế biến tập trung, giảm dần các sản phẩm sơ chế, tăng nhanh các sản phẩm chủ lực (bia, rau quả, chế biến thịt hộp...)
Phát triển các khu công nghiệp, các cụm công nghiệp tập trung: Thái Nguyên có các điều kiện để hình thành và phát triển nhanh chóng các khu, cụm công nghiệp tập trung. Vì thứ nhất, quỹ đất của tỉnh có thể bố trí cho phát triển công nghiệp khá lớn (khoảng 5.342 ha). Thứ hai, hệ thống giao thông khá phát triển, đảm bảo giao thông thuận lợi giữa Thái Nguyên với bên ngoài. Thứ ba, hạ tầng cơ sở ngày càng được củng cố và nâng cấp. Cuối cùng, tỉnh có nguồn nhân lực phong phú và có chất lượng
Phát triển các làng nghề mà tỉnh Thái Nguyên có tiềm năng, lợi thế về nguồn nguyên liệu, vật liệu, nhân công. Mặc dù cơ cấu tỷ trọng lao động và GDP trong nông nhiệp của Thái Nguyên đang ngày càng giảm. Tuy nhiên nông nghiệp vẫn đóng vai trò quan trọng trong vấn đề giải quyết việc làm nói riêng và trong phát triển kinh tế của tỉnh nói chung. Khu vực nông nghiệp cần phát triển một cách đa dạng, bền vững theo hướng sản xuất gắn với công nghiệp chế biến.
Trong nông nghiệp	
Phát triển trồng trọt: hình thành các vùng sản xuất rau quả tập trung, chất lượng cao tại các huyện Phú Bình, Phổ Yên, Đại Từ, Thị xã Sông Công; tổ chức thâm canh ở trình độ cao tại các vùng chủ động được nước tưới, áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật. Khai thác tối đa lợi thế trồng các loại rau ôn đới, phát triển mạnh gieo trồng các loại cây công nghiệp ngắn hạn và dài ngày tạo thành các vùng nguyên liệu tập trung phục vụ cho sản xuất công nghiệp.
Phát triển chăn nuôi: ổn định và phát triển các loại gia súc gia cầm, trong đó ưu tiên phát triển đàn lợn, đàn bò... Tận dụng những lợi thế về đặc điểm điều kiện tự nhiên để phát triển nuôi trồng thủy sản tại các huyện có hồ lớn. Lựa chọn và áp dụng các hình thức nuôi, kỹ thuật nuôi cho phù hợp với điều kiện cụ thể của từng vùng. Thực hiện chính sách trợ giá, trợ cước cho các hộ nuôi trồng thủy sản ở vùng sâu, vùng xa, trợ giá cho các cơ sở sản xuất giống thủy sản, hỗ trợ cho nuôi trồng thủy sản gặp rủi ro.
Phát triển các làng nghề: Thái Nguyên đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 tăng thêm 59 làng nghề để toàn tỉnh có 180 làng nghề, đủ sức làm đòn bẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế khu vực nông nghiệp, nông thôn. Mục tiêu cụ thể được xác định là từ nay đến năm 2010 sẽ tăng thêm 22 làng nghề, đến năm 2015 tăng thêm 22 làng nghề nữa và năm 2020 sẽ tăng thêm 15 làng nghề. Trong đó, mở mới 20 làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ và 20 làng nghề trồng nấm, thu hút gần 8.300 hộ với trên 18.000 lao động. Ngành nghề tiểu thủ công nghiệp và các nghề truyền thống của Thái Nguyên như sản xuất chế biến chè, chế biến thực phẩm, nghề đan lát... đã phát triển khá mạnh, tạo bước khởi đầu thuận lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Toàn tỉnh có khoảng 13.300 cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp và làng nghề với gần 26.500 lao động, thu nhập từ ngành nghề đạt gần 210 tỷ đồng. Tuy nhiên, mới chỉ có 12 làng nghề được công nhận, còn lại 109 làng nghề chưa được công nhận vì quy mô còn quá nhỏ, giá trị sản xuất và số lao động còn ở mức khiêm tốn, các sản phẩm của làng nghề chưa có thương hiệu, chất lượng không cao, mức độ tiêu thụ còn hạn chế. Các ngành nghề có số làng nghề chiếm tỷ trọng cao trong tổng số làng nghề ở Thái Nguyên như mây tre đan, sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến nông sản, chế biến chè, đồ gỗ mỹ nghệ... có mức độ cơ giới hoá còn nhỏ bé, chủ yếu chỉ ở khâu sơ chế ban đầu như chẻ tre, cưa, xẻ gỗ.... Hiện nay sản xuất ở làng nghề còn nhỏ, manh mún – đây là hạn chế của làng nghề tại tỉnh Thái Nguyên.
Trong thương mại, dịch vụ
Tận dụng phát triển các ngành mà tỉnh có những lợi thế trước: ưu tiên đầu tư phát triển mạnh ngành du lịch, tập trung khai thác các thị trường trong nước như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh... cũng như thị trường nước ngoài như thị trường Tây Âu, Nhật, Trung Quốc, khu vực ASEAN... Đối với ngành này phát triển đa dạng hóa các loại hình và sản phẩm du lịch (du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cao cấp, du lịch vui chơi giải trí thể thao, du lịch văn hóa...). Thực hiện các chính sách nhằm thu hút đầu tư mạnh mẽ vào du lịch, tạo ra hệ thống cơ sở vật chất du lịch có chất lượng cao, tạo nhiều sản phẩm du lịch đặc thù có khả năng cạnh tranh, bảo vệ tôn tạo và phát triển các nguồn tài nguyên, cải thiện môi trường du lịch.
Phát triển thương mại: phấn đấu đưa Thái Nguyên trở thành trung tâm giao dịch thương mại, bán buôn bán lẻ, xúc tiến thương mại và vận động đầu tư lớn của vùng trung du và miền núi phía Bắc. Trong thời gian tới Thái Nguyên cần: Xây dựng 2 – 3 trung tâm thương mại lớn có chức năng vừa là trung tâm giao dịch thương mại, vừa là nơi cung cấp văn phòng cho các công ty, văn phòng đại diện cho thuê, xây dựng các trung tâm thông tin tư vấn và hỗ trợ các doanh nghiệp, hoàn thiện mạng lưới bán buôn và bán lẻ hàng hóa dịch vụ, thực hiện các chương trình chính sách hỗ trợ cho các hoạt động đầu tư, xúc tiến thị trường, lập các văn phòng đại diện thương mại ở nước ngoài, khuyến khích phát triển các dịch vụ trọn gói... Đây là thị trường tốt và ngày càng được mở rộng thu hút nhiều lao động vào ngành này.
b. Nhóm giải pháp về thị trường lao động
Tổ chức thông tin thị trường lao động: nắm bắt diễn biến cung cầu lao động nhằm điều chỉnh, di chuyển lao động từ nơi thừa sang nơi thiếu, thu hút lao động các ngành nghề đòi hỏi chuyên môn, kỹ thuật cao mà tỉnh không đáp ứng được từ nơi khác đến, đồng thời hỗ trợ người lao động trong tỉnh đi làm việc ở địa bàn khác phù hợp với nguyện vọng, kỹ năng họ có. Tại tỉnh Thái Nguyên, công tác này nên tập trung vào các đơn vị có liên quan như các trung tâm Giới thiệu việc làm, phòng quản lý lao động.
Tổ chức tốt hoạt động Giới thiệu việc làm trong những năm tiếp theo, tổ chức các Hội chợ việc làm trong tỉnh nhằm tạo dựng mối liên kết giữa người lao động, người sử dụng lao động, cơ sở đào tạo nghề và cơ sở giới thiệu việc làm. Khắc phục những hạn chế của tổ chức trong những năm vừa qua, tạo nhiều thuận lợi và đem lại lợi ích cho người lao động cũng như nhà sử dụng lao động.
c. Quy hoạch hệ thống Trung tâm giới thiệu việc làm
Tăng cường quản lý Nhà nước đối với hoạt động giới thiệu việc làm trên địa bàn tỉnh. Tổ chức lại chức năng của các trung tâm giới thiệu việc làm theo hướng tăng cường chức năng tư vấn, giới thiệu việc làm, thông tin và phân tích thị trường lao động, trợ giúp người thất nghiệp, giảm dần chức năng dạy nghề.
Củng cố mạng lưới giới thiệu việc làm trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, chú trọng mạng lưới các trung tâm Giới thiệu việc làm tại những vùng có tốc độ chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động nhanh, các huyện chưa có trung tâm Giới thiệu việc làm. Tăng cường khả năng giới thiệu việc làm, mục tiêu tới trong năm 2015 có 2.000 – 2.500 người lao động tìm được việc thông qua kênh giới thiệu việc làm của trung tâm, dự báo giai đoạn 2015 – 2020 con số này là 3.000 – 3.500/năm.
Từ 2006 - 2010, đầu tư củng cố năng lực đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, chuẩn hóa các giáo trình, chương trình và chức năng nghề đào tạo. Tập trung đào tạo một số nghề ngắn hạn chủ yếu, mỗi cơ sở từ 2 – 3 nghề. Nâng cao năng lực cho các Trung tâm Giới thiệu việc làm trong thông tin và phân tích thị trường lao động, đánh giá nhu cầu đào tạo và việc làm của người lao động và người sử dụng lao động. Đẩy mạnh việc xây dựng mối quan hệ giữa các trung tâm Giới thiệu việc làm với các doanh nghiệp và cơ sở đào tạo nghề nhằm nắm bắt được diễn biến về cung cầu lao động trên địa bàn tỉnh. Tiến tới việc thực hiện nối mạng thông tin giữa các trung tâm Giới thiệu việc làm. Thực hiện điều tra, thu thập thông tin và công bố định kỳ các thông tin về thị trường lao động. 
Thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng ngắn hạn về chuyên môn nghiệp vụ, kiến thức quản lý cho cán bộ trung tâm. Tổ chức giới thiệu, tham quan tìm