Tiểu luận Kinh tế lượng

Bài tiểu luận 
KINH TẾ LƯỢNG 
GVHD: Th.s Nguyễn Tấn Minh 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 2 
Lớp: DHQT5TC 
Mục lục 
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ KINH TẾ LƯỢNG ...................................................... 3 
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN ................................................................................... 14 
CHƯƠNG 3: SỐ LIỆU ................................................................................................. 16 
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ KHẢO SÁT ...................................................... 18 
CHƯƠNG 5: DỰ BÁO ................................................................................................. 23 
CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................. 25 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 3 
Lớp: DHQT5TC 
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ KINH TẾ LƯỢNG 
1.1. Lịch sử hình thành của kinh tế lượng 
Hiện nay, hầu hết các nhà nghiên cứu kinh tế, các doanh nghiệp, chính phủ các 
quốc gia, các tổ chức kinh tế sử dụng công cụ toán học để lượng hóa các vấn đề 
kinh tế nhằm làm sáng tỏ chân lý của các lý thuyết kinh tế hiện đại. Từ đó, các lý 
thuyết này ứng dụng vào cuộc sống một cách thiết thực. Công việc này được gọi là 
kinh tế lượng. 
“Kinh tế lượng” được dịch từ chữ “Econometrics” có nghĩa là “Đo lường kinh 
tế”. Thuật ngữ này do A.K.Ragnar Frisch (Giáo sư kinh tế học người Na Uy, được 
giải thưởng Nobel về kinh tế năm 1969) sử dụng lần đầu tiên vào khoảng năm 
1930. 
Năm 1936, Tinbergen, người Hà Lan trình bày trước hội đồng kinh tế Hà Lan 
một mô hình kinh tế lượng đầu tiên, mở đầu cho một phương pháp nghiên cứu mới 
về phân tích kinh tế. Năm 1937, ông xây dựng một số mô hình tương tự cho nước 
Mỹ 
Năm 1950, nhà kinh tế được giải thưởng Nobel là Lawrance Klein đã đưa ra 
một số mô hình mới cho nước Mỹ và từ đó kinh tế lượng được phát triển trên 
phạm vi toàn thế giới. 
Kinh tế lượng trước đây thường dùng công cụ toán học thuần túy để đo lường 
các mối quan hệ kinh tế, công việc này rất phức tạp. Ngày nay, với xu thế phát 
triển công nghệ thông tin các nhà nghiên cứu kinh tế lượng đã sử dụng các phần 
mềm ứng dụng để giải bài toán kinh tế này. Do đó bài toán trở nên rất đơn giản dù 
nó mối quan hệ phức tạp tới đâu đi nữa. 
Ở Việt Nam, những năm gần đây kinh tế lượng cũng được xem là công cụ hữu 
hiệu để đo lường kinh tế. Các nhà khoa học, doanh nghiệp, chính phủ đều sử dụng 
công cụ này để thực hiện các nghiên cứu nhằm định lượng các mối quan hệ kinh tế 
để đưa ra các quyết định chính và nhằm giảm thiểu các rủi ro, cũng như đem lại 
hiệu quả cao cho các quyết định của nhà làm chính sách. 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 4 
Lớp: DHQT5TC 
Riêng đối sinh viên ngành kinh tế - đối tượng quản lý kinh tế trong tương lai, 
chúng ta phải tiếp cận với môn học này nhằm trang bị cho công việc sắp tới. 
1.2 Bản chất của kinh tế lượng 
Kinh tế lượng có nghĩa là đo lường kinh tế. Mặc dù đo lường kinh tế là một nội 
dung quan trọng của kinh tế lượng nhưng phạm vi cơ bản của kinh tế lượng rộng 
hơn nhiều. Điều đó được thể hiện thông qua một số định nghĩa sau: 
  Kinh tế lượng bao gồm việc áp dụng thống kê toán cho các số liệu kinh tế để 
củng cố về mặt thực nghiệm cho các mô hình do các nhà kinh tế toán đề xuất và để 
tìm ra lời giải bằng số. 
 Kinh tế lượng có thể được định nghĩa như là sự phân tích về lượng các vấn đề 
kinh tế hiện thời dựa trên việc vận dụng đồng thời lý thuyết và thực tế được thực 
hiện bằng các phương pháp suy đoán thích hợp. 
 Kinh tế lượng có thể được xem như một khóa học xã hội trong đó các công cụ 
của lý thuyết kinh tế, toán học và suy đoán thống kê được áp dụng để phân tích 
các vấn đề kinh tế. 
 Kinh tế lượng quan tâm đến việc xác định các luật kinh tế. 
 Có những định nghĩa, quan niệm khác nhau về kinh tế lượng bắt nguần từ 
thực tế: các nhà kinh tế lượng trước hết và phần lớn họ là các nhà kinh tế có khả 
năng sử dụng lý thuyết kinh tế để cải tiến việc phân tích thực nghiệm về các vấn 
đề mà họ đặt ra. Họ đồng thời là các nhà kinh tế kế toán_mô hình hoá lý thuyết 
kinh tế theo cách làm cho lý thuyết kinh tế phù hợp với việc kiểm định giả thiết 
thống kê. Họ cũng là những nhà kế toán_tìm kiếm, thu nhập các số liệu kinh tế, 
gắn các biến kinh tế lý thuyết với các biến quan sát được. Họ cũng là các nhà 
thống kê thực hành sử dụng kỹ thuật tính toán để ước lượng quan hệ kinh tế hoặc 
dự báo các hiện tượng kinh tế. 
 Trên các lĩnh vực khác nhau, người ta có quan niệm khác nhau về kinh tế 
lượng. Tuy nhiên qua quá trình nghiên cứu và giảng dạy cũng như đúc kết các 
kinh nghiệm, tác giả xin đưa ra khái niệm của kinh tế lượng như sau: “Kinh tế 
lượng là mô hình hóa toán học các mối quan hệ kinh tế từ đó dùng nó để đưa ra 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 5 
Lớp: DHQT5TC 
chính sách kinh tế trong tương lai”. Như vậy, một người muốn nghiên cứu kinh tế 
lượng phải hội đủ những điều kiện sau: 
 Trước hết, phải biết được các mối quan hệ kinh tế: Nhà nghiên cứu phải có 
kiến thức về kinh tế để từ đó nhà nghiên cứu xây dựng các mối quan hệ đó. Nếu 
một nhà nghiên cứu chưa vững về lý thuyết kinh tế hiện đại chưa nắm vững các 
mối quan hệ trong kinh tế sẽ dẫn đến sai lầm trong nghiên cứu. 
Thứ hai, trên cơ sở hiểu biết về lý thuyết nắm bắt các mối quan hệ. Nhà 
nghiên cứu phải biết các phương pháp thống kê kinh tế: công việc này liên quan 
đến quá trính thu thập, xử lý số liệu, kiểm tra và đánh giá được số bộ số liệu. 
Trong quá trính này nhà nghiên cứu phải làm việc hết mình và thật trung thực khi 
thống kê số liệu. 
 Số liệu theo thời gian: (Time – Series Data): số liệu của một hay nhiều 
biến ở cùng một doanh nghiệp hay một địa phương theo thời gian: ngày, tuần, 
tháng, năm. 
  Số liệu chéo (Cross – Sectional Data): bao gốm các quan sát cho nhiều 
đơn vị kinh tế tại một thời điểm cho trước. Các đơn vị kinh tế có thể là cá nhân, 
các hộ gia đình, các hãng, các tĩnh thành, các quốc gia 
 Số liệu dạng bảng (Panel Data): là sự kết hợp giữa số liệu theo chuỗi thời 
gian và số liệu chéo hay kết hợp các quan sát của đơn vị kinh tế về một chỉ tiêu 
nào đó theo thời gian. 
Thu thập số liệu 
Số liệu trong kinh tế lượng là dữ liệu thực tế gồm dữ liệu tổng thể và dữ liệu 
mẫu. Số liệu tổng thể là số liệu của toàn bộ các đối tượng ta nghiên cứu, còn là số 
liệu tập hợp con của số liệu tổng thể. 
Để ước lượng mô hình kinh tế mà một nhà nghiên cứu đưa ra, cần có mẫu dữ 
liệu về các biến phụ thuộc và biến độc lập. Nhà nghiên cứu thường căn cứ vào dữ 
liệu mẫu hơn là dựa vào dữ liệu điều tra của tổng thể, Vì vậy, trong những cuộc 
điều tra chuẩn này sẽ có yếu tố bất định: 
 Các mối quan hệ ước lượng không chính xác 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 6 
Lớp: DHQT5TC 
 Các kết luận từ kiểm định giả thiết hoặc là phạm vào sai lầm do chấp nhận 
một giả thiết sai, hoặc sai lầm do bác bỏ một giả thiết đúng. 
 Các dự báo dự vào các mối liên hệ ước lượng thường không chính xác. 
Để giảm mức độ bất định, một nhà kinh tế lượng sẽ luôn luôn ước lượng nhiều 
mối quan hệ khác nhau giữa các biến nghiên cứu. Sau đó, họ sẽ thực hiện một loạt 
các kiểm tra để xác định mối quan hệ nào mô tả hoặc dự đoán gần đúng nhất hành 
vi của biến số quan trọng trong kinh tế lượng. 
Thứ ba, nhà nghiên cứu kinh tế lượng phải đưa ra mô hình toán học và giải bài 
toán cho các mối quan hệ, sau đó phải kiểm định mô hình có phù hợp hay không 
bằng nhiều phương pháp kiểm định toán học. 
Thứ tư, sau khi có kết quả mô hình toán nhà nghiên cứu phải sử dụng chúng 
để dự báo và đưa ra chính sách cho kỳ kế tiếp. 
Chúng ta có thể tóm tắt các điều kiện thực hiện nghiên cứu kinh tế lượng như 
sau: 
Đưa ra lý thuyết kinh tế 
Thống kê, xử lý số liệu 
Xây dựng mô hình toán 
Dự báo 
Đưa ra chính sách 
Việc xây dựng và áp dụng mô hình kinh tế lượng được tiến hành theo các 
bước sau đây: 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 7 
Lớp: DHQT5TC 
1) Nêu vấn đề lý thuyết cần phân tích và các giả thiết về các mối quan hệ 
giữa các biến kinh tế. 
2) Thiết lập các mô hình toán học để mô tả quan hệ giũa các biến kinh tế. Lý 
thuyết kinh tế cho biết quy luật về mối quan hệ giữa các biến kinh tế, nhưng không 
nêu cụ thể dạng hàm. Kinh tế lượng phải dựa vào các học thuyết để định dạng các 
mô hình cho các trường hợp cụ thể. 
3) Thu thập số liệu: Khác với mô hình kinh tế dạng tổng quát, các mô hình 
kinh tế lượng được xây dựng xuất phát từ số liệu thực tế. Trong thống kê toán và 
kinh tế lượng, người ta phân biệt số liệu của tổng thể và số liệu mẫu. Số liệu của 
tổng thể là số liệu toàn bộ đối tượng ta nghiên cứu. Số liệu mẫu là số liệu về một 
tập hợp con của tổng thể. 
4) Ước lượng của thông số mô hình: các ước lượng này có giá trị thực 
nghiệm của tham số trong mô hình. Chúng không những cho những giá trị bằng số 
mà còn thỏa mãn điều kiện, các tính chất mà mô hình đòi hỏi. Để ước lượng các 
tham số, trong các trường hợp đơn giản, ta sử dụng phương pháp bình phương cực 
tiểu thông thường (OLS). Trong các trường hợp phức tạp hơn ta phải sử dụng các 
phương pháp khác, chẳng hạn như: phương pháp bình phương cực tiểu có trọng 
số, phương pháp bình phương cực tiểu hai giai đoạn 
5) Phân tích kiểm định mô hình: Dựa vào các lý thuyết kinh tế, kinh nghiệm 
và các ngiên cứu trước đây đã phân tích, kiểm tra kết quả thu được có phù hợp lý 
thuyết kinh tế và điều kiện thực tế của vấn đề đang nghiên cứu hay không. Nếu 
phát hiện mô hình không phù hợp thì ta cần quay lại một trong những bước đã nêu 
ở trên tùy theo sai sót của mô hình do bước nào. Nếu sau khi phân tích, kiểm định 
ta kết luận được mô hình là phù hợp thì ta có thể sử dụng mô hình để dự báo và 
đưa ra quyết định. 
6) Nếu mô hình phù hợp với lý thuyết kinh tế thực tế của vấn đề nghiên cứu 
thì ta có thể sử dụng mô hình để đưa ra dự báo các chỉ tiêu kinh tế. 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 8 
Lớp: DHQT5TC 
 Lý thuyết hoặc giả thiết 
Thiết lập các mô hình 
Thu thập số liệu 
Ước lượng của thông số mô hình 
Phân tích kiểm định mô hình 
 không 
 có 
Sử dụng mô hình: 
 Dự báo, ra quyết định 
Hình 1.1: Các bước xây dựng và áp dụng mô hình kinh tế lượng 
Mô hình ước lượng 
có tốt không 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 9 
Lớp: DHQT5TC 
1.3 Đối tượng nghiên cứu của kinh tế lượng. 
Theo quan điểm của tác giả, có thể chia xã hội thành ba đối tượng chính trong 
hoạt động kinh tế gồm: Chính phủ, doanh nghiệp, cá nhân (hộ gia đình). Trên cơ 
sở này các đối tượng thường hay nghiê cứu kinh tế lượng ứng dụng như sau: 
 Đối với chính phủ: Chính phủ các quốc gia muốn đánh giá tác động của các 
chính sách tiền tệ, tài chính, tỷ giá đến các biến quan trọng như thất nghiệp, thu 
nhập, xuất nhập khẩu, lãi suất. tỷ lệ lạm phát, và thâm hụt ngân sách như: 
 Thu nhập quốc gia : GDP = C + I + G + X – M 
 Chi tiêu : C = C0 + MPC.Yd 
 Hàm nhập khẩu : M = M0 + Mm.Yd 
Từ kết quả này, Chính phủ dự đoán những con số như thu nhập, chi tiêu, lạm 
phát, thất nghiệp, thâm hụt ngân sách và thương mại. Chính phủ dự đoán nhu cầu 
về năng lượng để có chiến lược đầu tư xây dựng hoặc các thỏa thuận mua năng 
lượng từ bên ngoài cần được kí kết. 
 Đối với doanh nghiệp: Các nhà phân tích thường quan tâm xem nhu cầu có 
giảm theo giá và theo thu nhập không? Các công ty cũng muốn xác định xem 
chiến lược quảng cáo của mình có thực sự tác động đến việc tăng doanh thu hay 
không? Công ty muốn biết lợi nhuận tăng hay giảm theo quy mô hoạt động? Đối 
với doanh nghiệp ước lượng các mối quan hệ kinh tế như các ví dụ dưới đây: 
 Hàm cầu: dQ – (1/2)P + 120 
 Hàm cung: sQ = 20P + 10 
 Doanh thu: TR = P.Q = 120 – 100Q – 2 2Q 
 Chi phí: TC = FC + VC = 100 + 12Q + 3 2Q 
Từ đó công ty dự báo doanh thu, lợi nhuận, chi phí sản xuất, dự báo các chỉ số 
thị trường chứng khoán và giá cổ phiếu. 
1.4 Công cụ sừ dụng nghiên cứu của kinh tế lượng 
1.4.1. Mô hình hồi quy 
Hồi quy là phương ppháp chính trong kinh tế lượng, lần đầu tiên phương pháp 
này được thực hiện do nhà khoa học Franicis Galton, năm 1886 ông sử dụng 
nghiên cứu mối quan hệ giữa chiều cao của người cha và người con trai. Thuật 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 10 
Lớp: DHQT5TC 
ngữ Regression to Mediocrity (quy về giá trị trung bình) do Galton dùng cho đến 
nay các nhà nghiên cứu kinh tế gọi là phân tích hồi quy. 
 Về toán học: phân tích hồi quy nói lên mối quan hệ phụ thuộc giữa một 
biến với một hay nhiều biến khác. 
 Biến phụ thuộc vào biến khác gọi là biến phụ thuộc: biến Y 
 Biến xác định sẵn, giá trị cho trước gọi là biến giải thích: biến X 
 Về kinh tế: phân tích hối quy nói lên mối quan hệ giữa một yếu tố kinh tế bị 
tác động với một hay nhiều nhân tố tác động. 
 Yếu tố bị tác động: biến Y 
 Các nhân tố tác động: biến X 
 Về kỹ thuật: phân tích hàm hồi quy là: 
 Ước lượng giá trị trung bình của biến phụ thuộc với giá trị đã cho của biến 
độc lập nhằm tìm ra các hệ số hồi quy. 
 Kiểm định các kết quả hồi quy tìm được như kiểm định hệ số hồi quy, kiểm 
định hàm số hồi quy. 
1.4.2. Hai mô hình hồi quy. 
1.4.2.1. Mô hình hồi quy tổng thể PRF (Population Regression function): 
Cho biết giá trị trung bình của biến Y thay đổi khi các biến X thay đổi. 
Hàm tổng thể có một biến X thì gọi là hàm hồi quy đơn, nếu có nhiều biến X gọi 
là hàm hồi quy bội. 
Trong thực tế nghiên cứu, chúng thường thấy hàm hồi quy ở dạng tuyến tính và 
dạng phi tuyến tính. 
 Dưới đây là dạng tuyến tính đơn: 
1 2( ) : iP R F U  
Trong đó: 
 1 , 2 gọi là các hệ số hồi quy 
 1 là hệ số tự do (hệ số tung độ gốc): giá trị trung bình của biến phụ 
thuộc Y khi biến độc lập X bằng 0 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 11 
Lớp: DHQT5TC 
 2 : giá trị trung bình của biến phụ thuộc (Y) sẽ thay đổi (tăng, giảm) bao 
nhiêu đơn vị giá trị X tăng 1 đơn vị (các yếu tố khác không đổi). 
 iU : sai số ngẫu nhiên, có thể có giá trị âm hoặc dương. 
 iU : đại diện cho tất cả các biến không đưa vào mô hình. 
 Ngoài các biến đã giải thích còn có một số biến khác ảnh hưởng đến mô 
hình, nhưng có ảnh hưởng rất nhỏ. 
 Cần một mô hình đơn giản nhất có thể được, dùng Ui để thay thế cho 
các biến có thể loại bỏ khỏi mô hình. 
 Sai số ngẫu nhiên hình thành từ nguyên nhân 
 Bỏ sót biến giải thích 
 Sai số khi đo lường biến phụ thuộc 
 Dạng hàm hồi quy không phù hợp 
 Các tác động không tiên đoán được 
1.4.2.2. Mô hình hàm hồi quy mẫu SRF (Sample Regresstion Function) 
Trong thống kê số liệu ở phần trên chúng ta có đề cập đến số liệu mẫu và số 
liệu tổng thể. Một nghiên cứu kinh tế lượng có lúc chỉ xuất hiện một mẫu duy nhất 
như nghiên cứu doanh thu, chi phí số lượng,Tại các doanh nghiệp thông thường 
có một mẫu . 
Một nghiên cứu khác lại xuất hiện nhiều mẫu như nghiên cứu giữa thu nhập 
với chi tiêu của hộ gia đình mỗi nhà nghiên cứu cho một kết quả khác nhau. Hiện 
nay, ở Việt Nam theo số liệu thống kê các chỉ tiêu kinh tế của quốc gia có khác 
nhau giữa tổng cục thống kê và các tổ chức kinh tế có uy tín như ngân hàng thế 
giới (WB), quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), cơ quan điều tra liên bang Mỹ (CIA). 
Hàm hồi quy mẫu được xây dựng trên cơ sở chúng ta thống kê số liệu ngẫu 
nhiên, số liệu mẫu. 
Hàm hồi quy mẫu sẽ giải thích hàm hồi quy tổng. Chúng ta có dạng hàm 
hồi quy mẫu tuyến tính đơn như sau: 
iii eXY 

*ˆˆ 21  
Trong đó : 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 12 
Lớp: DHQT5TC 
∧
iY là ước lượng của Yi 

1 là ước lượng của  1 

2 là ước lượng của  2 
 ei là ước lượng của Ui 
1.4.3. Phân biệt hồi quy với các quan hệ khác 
Phân biệt hồi quy và quan hệ hàm số 
+ Phân tích hồi quy là phân tích sự phụ thuộc của biến phụ thuộc vào một hay 
nhiều biến độc lập. 
 Biến phụ thuộc (hay còn gọi là biến được giải thích): là đại lượng ngẫu 
nhiên có phân bố xác suất. 
 Biến độc lập (hay còn gọi là biến giải thích): là giá trị được xác định trước. 
+ Quan hệ hàm số: biến phụ thuộc không phải là đại lượng ngẫu nhiên, ứng với 
một giá trị của biến độc lập ta xác định được duy nhất một biến phụ thuộc. 
Hàm hồi quy và quan hệ nhân quả 
+ Phân tích hồi quy là nghiên cứu quan hệ một biến phụ thuộc với một hay 
nhiều biến độc lập, điều này không đòi hỏi giữa biến độc lập và biến phụ thuộc 
phải có mối quan hệ nhân quả. 
+ Quan hệ nhân quả là một biến phụ thuộc vào một hay nhiều biến độc lập, 
điều này đòi hỏi giữa biến độc lập và biến phụ thuộc phải có mối quan hệ nhân 
quả. 
Phân tích hồi quy và phân tích tương quan 
+ Phân tích hồi quy với mục đích ước lượng hoặc dự báo một hay nhiều biến 
trên cơ sở giá trị đã cho của một hay nhiều biến khác. Còn về kỹ thuật thì không 
có tính. 
+ Phân tích tương quan với mục đích đo lường mức độ kết hợp tuyến tính giữa 
02 biến. Về kỹ thuật, chúng có tính đối xứng. 
1.4.4. Các phần mềm ứng dụng 
Ngày nay việc nghiên cứu kinh tế được mở rộng cho số liệu lớn nên việc giải 
bài toán kinh tế lượng tìm các hệ số của hàm hồi quy khá phức tạp có thể là không 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 13 
Lớp: DHQT5TC 
thực hiện được. Nhưng do sự phát triển của khoa học đặc biệt là công nghệ thông 
tin nhà nghiên cứu kinh tế lượng có thể sử dụng các phần mềm ứng dụng để giải 
bài toán. Khi sử dụng phần mềm ứng dụng bài toán có phức tạp đến đâu cũng thực 
hiện được đồng thời cho kết quả rất nhanh. 
Hiện nay có rất nhiều phần mềm chuyên dùng cho kinh tế lượng hoặc hỗ trợ xử 
lý kinh tế lượng. 
 Excel: phần mềm bảng tính thông dụng nhất hiện nay là Excel, nằm trong 
bộ Office của hãng Microsoft. Do tính thông dụng của Excel nên mặc dù có một 
số hạn chế trong việc ứng dụng tính toán kinh tế lượng, giáo trình này có sử dụng 
Excel trong tính toán ở ví dụ minh họa và hướng dẫn giải bài tập. 
Phần mềm chuyên dùng cho kinh tế lượng: hướng đến việc ứng dụng các mô 
hình kinh tế lượng và các kiểm định giả thuyết một cách nhanh chóng và hiệu 
quả. Chúng ta phải quen thuộc với ít nhất một phần mềm chuyên dùng cho kinh tế 
lượng. Hiện nay có rất nhiều phần kinh tế lượng như: 
 EVIEWS Quantitative Micro Software 
 SPSS SPSS Ine 
 STATPROPenton Sofware Ine 
Trong số này có hai phần mềm được sử dụng tương đối phổ biến ở các trường 
đại học và Viện nghiên cứu ở Việt Nam là SPSS và EVIEWS. 
SPSS rất phù hợp cho nghiên cứu thống kê và cũng tương đối thuận tiện cho 
tính toán kinh tế lượng, trong khi EVIEWS được thiết kế chuyên cho phân tích 
kinh tế lượng 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 14 
Lớp: DHQT5TC 
 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN 
 Như chúng ta đã biết, giá cả là một trong những vấn đề nhạy cảm và để xác 
định giá một tài sản đó là một yếu tố không dễ. Và vấn đề giá phòng trọ rất được 
sinh viên quan tâm và nhất là sinh viên ở khu vực Quận Gò Vấp. 
 Khi nghiên cứu vấn đề này, dựa trên cơ sở các lý thuyết hành vi người tiêu 
dùng và chi phí lợi ích của người cung ứng chúng tôi đã đưa ra những biến ảnh 
hưởng tới giá phòng trọ. Bên cạnh đó, để không làm mất đi tính thực tiễn và vì 
mỗi khu nhà trọ ở một nơi lại có những đặc tính riêng nên chúng tôi sau khi đã 
nghiên cứu, đến một số phòng trọ đã rút ra được một số yếu tố sau: 
 Trước khi đề cập đến giá phòng khu vực Quận Gò Vấp, chúng tôi sẽ nói về 
các yếu tố ảnh hưởng đến giá nhà trọ nói chung. Đó là: 
 Diện tích: diện tích càng rộng, giá càng cao hơn. Đây là điều dễ hiểu bởi 
không gian càng rộng thì chúng ta càng thấy dễ chịu hơn, thoáng hơn, thoải mái 
hơn và dĩ nhiên chi phí xây dựng cao hơn. 
 Số người trong phòng: sự gia tăng số người sẽ dẫn tới gia tăng giá cả hoặc 
không. Điều này phụ thuộc vào cảm nhận chủ quan của người cho thuê. 
 Đặc điểm vị trí: trong ngõ hẻm hay ở ngoài mặt đường. 
 Khoảng cách so với trung tâm Thành phố: một điều chúng ta dễ nhận thấy là 
giá phòng ở các quận 1, quận 3, hay quận 10 đó là những nơi có mức sống cao 
và nhộn nhịp thì giá cả bao giờ cũng cao hơn những vùng xa xôi như thủ đức, 
quận 2 
 Ngập nước hay không: ở Thành phố Hồ Chí Minh việc triều cường hay ngập 
nước do mưa ở vùng trũng xảy ra là không phải ít, nó gây trở ngại cho việc đi lại. 
Do đó việc lựa chọn chỗ khô ráo là điều cần thiết. 
 An ninh: như tình hình trộm cắp, nghiện hút, mại dâm, ma túy 
 Tuy nhiên với đề tài chỉ trong phạm vi là khu vực Quận Gò Vấp, do vậy 
mà khi lựa chọn biến chúng tôi chỉ chọn những biến đặc trưng, và ảnh hưởng 
rõ ràng nhất ở khu vực này. 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 15 
Lớp: DHQT5TC 
- Vì chỉ xét trong có một khu vực nhỏ nên về khoảng cách so với trung tâm 
thành phố là như nhau, không khác nhau giữa các phòng trọ. Vì thế mà nó không 
có ý nghĩa giải thích trong trường hợp này. 
- Về đặc điểm vị trí : theo thực tế mà nhóm chúng tôi quan sát thấy là hầu hết 
các khu nhà tọ đều nằm trong ngõ hẻm không có sự khác biệt. 
- Về vấn đề ngập nước: địa hình như nhau nên chẳng có gì đặc trưng. 
Sau khi đã xem xong, chúng tôi quyết định đi đến nghiên cứu các biến sau: 
 Thứ nhất, X2 (m2) là diện tích phòng trọ. Đây là biến quan trọng ảnh hưởng 
lớn tới giá phòng (điều này hầu như ai cũng biết). 
 Thứ hai, X3 (người) là số người thuê phòng đó. Kinh nghiệm tìm hiểu thông 
tin về giá nhà trọ của nhóm, nhóm nhận thấy rằng số người ở trọ càng đông thì giá 
càng cao. 
 Thứ ba, X4 (phút) là thời gian đi học từ chỗ trọ đến trường đại học gần nhất. 
Chỗ trọ của chúng ta càng gần các trường thì giá càng cao vì lúc đó họ nghĩ là 
chúng ta đi học sẽ thuận lợi hơn, dù có thể xa trường của chúng ta. 
 Thứ tư, X4 (đo theo mức độ) là an ninh khu trọ. Các mức độ được quy ra 
thang điểm như sau: rất tệ (1điểm); tệ (2 điểm); bình thường (3 điểm); tốt (4 
điểm); rất tốt ( 5 điểm). 
 Do các phòng trọ tại Quận Gò Vấp phòng đều có nhà vệ sinh, do vậy chúng 
tôi khônng đưa biến này vào mô hình. Giá điện, nước, mạng internet cùng nột số 
dịch vụ khác được trả hàng tháng, không tính vào giá phòng, do vậy chúng tôi 
không đưa các biến này vào mô hình. 
Biến được giải thích là Y (VNĐ): giá phòng trọ. 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 16 
Lớp: DHQT5TC 
CHƯƠNG 3: SỐ LIỆU 
3.1. Phạm vi thu thập số liệu: 
 Số liệu được thu thập tại khu vực quận Gò Vấp trong tháng 06/2012. 
3.2. Nguồn số liệu: 
 Nhóm đã tiến hành điều tra số liệu tại các dãy nhà trọ cho sinh viên ở khu 
vực quận Gò Vấp. 
3.3. Số liệu: 
STT Y X1 X2 X3 X4 
1 1,500,000 15 3 5 5 
2 1,000,000 12 4 15 3 
3 900,000 13.5 3 10 4 
4 800,000 18 4 30 2 
5 1,200,000 15 5 20 3 
6 2,500,000 40 10 15 4 
7 500,000 9 2 10 3 
8 400,000 9 2 15 1 
9 700,000 11.25 3 15 2 
10 1,600,000 20 6 15 3 
11 750,000 15 4 10 1 
12 700,000 12 3 15 3 
13 450,000 9 1 5 2 
14 500,000 12 2 5 1 
15 1,100,000 20 4 10 4 
16 1,600,000 30 7 10 4 
17 600,000 10 2 5 5 
18 800,000 12 3 10 3 
19 800,000 12 3 10 3 
20 1,000,000 20 3 15 3 
21 750,000 12 2 5 4 
22 700,000 9 3 15 4 
23 500,000 13 3 30 1 
24 500,000 15 2 10 2 
25 600,000 9 3 15 2 
26 300,000 9 2 10 1 
27 500,000 8 3 25 2 
28 500,000 6 2 10 3 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 17 
Lớp: DHQT5TC 
29 300,000 6 2 25 1 
30 400,000 9 2 15 4 
31 650,000 16 4 20 2 
32 600,000 14 3 10 3 
33 400,000 9 1 5 4 
34 1,200,000 12 4 10 3 
35 500,000 20 2 20 2 
36 350,000 16 2 15 2 
37 300,000 12 1 5 1 
38 400,000 10 1 10 3 
39 600,000 21 2 5 2 
40 450,000 10 3 30 3 
41 600,000 14 2 10 3 
42 700,000 22.5 2 15 2 
43 600,000 12 3 15 1 
44 500,000 14 2 5 2 
45 300,000 12 2 10 1 
46 400,000 20 2 25 2 
47 700,000 16 4 15 2 
48 800,000 12 5 30 3 
49 600,000 12 2 10 5 
50 600,000 16 2 5 2 
51 500,000 12 2 10 1 
52 400,000 9 2 10 3 
53 600,000 12 2 15 4 
54 700,000 18 4 25 2 
55 900,000 12 4 15 3 
56 600,000 10 3 10 3 
57 650,000 12 4 15 2 
58 750,000 12 4 5 3 
59 1,100,000 18 4 10 1 
60 300,000 10 1 10 3 
61 500,000 20 2 15 2 
62 500,000 20 1 10 3 
63 600,000 9.6 3 10 3 
64 600,000 18 2 10 3 
65 600,000 17.5 2 25 3 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 18 
Lớp: DHQT5TC 
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ KHẢO SÁT 
4.1. Mô hình nghiên cứu bao gồm các biến: 
 Các biến đưa vào mô hình bao gồm: ký hiệu của các biến đã đề cập: 
 Y: giá 1 phòng trọ dành cho sinh viên. 
 X2: diện tích 1 phòng trọ 
 X3: số người ở trong 1 phòng trọ 
 X4: thời gian từ nơi trọ đến trường đại học, cao đẳng, trung cấp, dạy 
nghề gần nhất 
 X5: an ninh khu trọ 
Mô hình dự kiến: 
UXXXXY 554433221 ˆˆˆˆˆˆ  
4.2. Nhóm điều tra 65 mẫu, nhóm sử dụng 65 mẫu để ước lượng mô hình, 
kết quả ước lượng thể hiện trong mô hình sau: 
Coefficients 
Model 
Unstandardized 
Coefficients 
Standardized 
Coefficients t Sig. 
95% Confidence Interval for B 
B Std. Error Beta Lower Bound Upper Bound 
1 (Constant) 
 Dien tich 
 Nguoi thue 
 Thoi gian 
 An ninh 
-106950.990 
14913.684 
184942.263 
-9888.971 
72820.177 
68793.657 
3678.309 
14425.433 
2574.278 
16063.027 
.223 
.746 
-.183 
.210 
-1.555 
4.054 
12.821 
-3.841 
4.533 
.125 
.000 
.000 
.000 
.000 
-244558.792 
7555.970 
156087.100 
-15038.293 
40689.340 
30656.812 
22271.398 
213797.426 
-4739.649 
104951.014 
a. Dependent Variable: Gia phong tro 
ANOVA 
Model Sum of Squares df Mean Square F Sig. 
1 Regression 7761758078145.580 4 1940439519536.395 113.654 .000a 
Residual 1024395768008.267 60 17073262800.138 
Total 8786153846153.840 64 
a. Predictors: (Constant), An ninh, Dien tich, Thoi gian, Nguoi thue 
b. Dependent Variable: Gia phong tro 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 19 
Lớp: DHQT5TC 
Model Summary 
Model R R Square 
Adjusted 
R Square 
Std. Error of the 
Estimate 
Change Statistics 
R Square 
Change 
F Change 
1 .940a .883 .877 130664.696074 .883 113.654 
a. Predictors: (Constant), an ninh, dien tich, thoi gian, nguoi thue 
b. Dependent Variable: gia phong tro 
Phương trình hồi quy gốc: 
Y = -106950.990 + 14913.684X2 + 184942.263X3 – 9888.971X4 + 72820.177X5 
N = 65, ESS = 7761758078145.580 , RSS = 1024395768008.267 
TSS = 8786153846153.840 , R2 = 0.883, F = 113.654 
Ý nghĩa: Nhận thấy R2 = 0.883 > 0.8 chứng tỏ hàm hồi quy mẫu có ý nghĩa. 
4.3. Tìm khoảng tin cậy: 
Với độ tin cậy là 95% %5%95%100 
Với 260;025,005,0 t 
)ˆ(*)5;
2
(ˆ)ˆ(*)5;
2
(ˆ 11111 

 SentSent 
-244558.792 ≤ β1 ≤ 30656.812 
)ˆ(*)5;
2
(ˆ)ˆ(*)5;
2
(ˆ 22222 

 SentSent 
7555.970 ≤ β2 ≤ 22271.398 
)ˆ(*)5;
2
(ˆ)ˆ(*)5;
2
(ˆ 33333 

 SentSent 
156087.100 ≤ β3 ≤ 213797.426 
)ˆ(*)5;
2
(ˆ)ˆ(*)5;
2
(ˆ 44444 

 SentSent 
-15038.293 ≤ β4 ≤ -4739.649 
)ˆ(*)5;
2
(ˆ)ˆ(*)5;
2
(ˆ 55555 

 SentSent 
40689.340 ≤ β5 ≤ 104951.014 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 20 
Lớp: DHQT5TC 
 Ý nghĩa: 
 Khi X2, X3, X4, X5 bằng 0 thì Y sẽ được trong khoảng 
(-244558.792 ; 30656.812) 
 Khi X2 giảm 1 đơn vị thì Y sẽ giảm tương ứng trong khoảng 
(7555.970 ; 22271.398) 
 Khi X3 tăng 1 đơn vị thì Y sẽ tăng tương ứng trong khoảng 
(156087.100 ; 213797.426) 
 Khi X4 giảm 1 đơn vị thì Y sẽ giảm tương ứng trong khoảng 
(-15038.293 ; -4739.649) 
 Khi X5 tăng 1 đơn vị thì Y sẽ tăng tương ứng trong khoảng 
(40689.340 ; 104951.014) 
4.4. Kiểm định giả thiết hệ số hồi quy: 
Coefficients 
Model 
Unstandardized 
Coefficients 
Standardized 
Coefficients t Sig. 
95% Confidence Interval for B 
B Std. Error Beta Lower Bound Upper Bound 
1 (Constant) 
 Dien tich 
 Nguoi thue 
 Thoi gian 
 An ninh 
-106950.990 
14913.684 
184942.263 
-9888.971 
72820.177 
68793.657 
3678.309 
14425.433 
2574.278 
16063.027 
.223 
.746 
-.183 
.210 
-1.555 
4.054 
12.821 
-3.841 
4.533 
.125 
.000 
.000 
.000 
.000 
-244558.792 
7555.970 
156087.100 
-15038.293 
40689.340 
30656.812 
22271.398 
213797.426 
-4739.649 
104951.014 
a. Dependent Variable: Gia phong tro 
Với ý nghĩa 5%: α = 0.025 => t(0.025;60) = 2 
 Kiểm định β1: 
Giả thiết: H0: β1 = 0 
 H1: β1 ≠ 0 
t = 
1ˆ 
= -1.555 
Se( 1ˆ ) 
 t(0.025;60) = 2 
Vì t = -1.555 € (-2;2) chấp nhận giả thiết H0: β1 = 0 nhìn vào khoảng β1 
(-244558.792 ; 30656.812) chấp nhận β1 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 21 
Lớp: DHQT5TC 
 Kiểm định β2: 
Giả thiết: H0: β2 = 0 
 H1: β2 ≠ 0 
t = 
2ˆ 
= 4,054 
Se( 2ˆ ) 
 t(0.025;60) = 2 
Vì t > t0.025; (85) chấp nhận giả thiết H1: β2 ≠ 0 nhìn vào khoảng β2 
(7555.970 ; 22271.398) chấp nhận β2 
 Kiểm định β3: 
Giả thiết: H0: β3 = 0 
 H1: β3 ≠ 0 
t = 
3ˆ 
= 12.821 
Se( 3ˆ ) 
 t(0.025;60) = 2 
Vì t > t0.025; (85) chấp nhận giả thiết H1: β3 ≠ 0 nhìn vào khoảng β3 
(156087.100 ; 213797.426) chấp nhận β3 
 Kiểm định β4: 
Giả thiết: H0: β4 = 0 
 H1: β4 ≠ 0 
t = 
4ˆ 
= -3.841 
Se( 4ˆ ) 
 t(0.025;60) = 2 
Vì t < - t0.025; (85) chấp nhận giả thiết H1: β4 ≠ 0 nhìn vào khoảng β4 
(-15038.293 ; -4739.649) chấp nhận β4 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 22 
Lớp: DHQT5TC 
 Kiểm định β5: 
Giả thiết: H0: β5 = 0 
 H1: β5 ≠ 0 
t = 
5ˆ 
= 4.533 
Se( 5ˆ ) 
 t(0.025;60) = 2 
 Vì t > t0.025; (85) chấp nhận giả thiết H1: β5 ≠ 0 nhìn vào khoảng β5 
(40689.340 ; 104951.014) chấp nhận β5 
4.5. Kiểm định giả thiết đồng thời các hệ số hồi quy: 
Model Summary 
Model R R Square 
Adjusted 
R Square 
Std. Error of the 
Estimate 
Change Statistics 
R Square 
Change 
F Change 
1 .940a .883 .877 130664.696074 .883 113.654 
a. Predictors: (Constant), an ninh, dien tich, thoi gian, nguoi thue 
b. Dependent Variable: gia phong tro 
 Giả thiết: H0: β1 = β2 = β3 = β4 = β5 = 0 R2 =0 
 H1: β1 ≠ 0, β2 ≠ 0, β3 ≠ 0, β5 ≠ 0, β5 ≠ 0. 
 F = 113,420 
 F0.05 (4;60) = 2.53 
 Vì F > F0.05 (4;60) bác bỏ H0 tức là các biến X2, X3, X4 hoặc X5 thật sự có 
ảnh hưởng đến Y chấp nhận hàm hồi quy. 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 23 
Lớp: DHQT5TC 
CHƯƠNG 5: DỰ BÁO 
 Để dự báo điểm cho các giá trị trung bình của biến phụ thuộc Y thì nhóm chúng 
em đã quyết định lấy 1 mẫu ngẫu nhiên có giá trị như sau: X1 = 15 m2, X2 = 5 
người , X3 = 25 phút, X4 = 5 điểm 
Với mô hình: 
UXXXXY 554433221 ˆˆˆˆˆˆ  
Coefficients 
Model 
Unstandardized 
Coefficients 
Standardized 
Coefficients t Sig. 
95% Confidence Interval for B 
B Std. Error Beta Lower Bound Upper Bound 
1 (Constant) 
 Dien tich 
 Nguoi thue 
 Thoi gian 
 An ninh 
-106950.990 
14913.684 
184942.263 
-9888.971 
72820.177 
68793.657 
3678.309 
14425.433 
2574.278 
16063.027 
.223 
.746 
-.183 
.210 
-1.555 
4.054 
12.821 
-3.841 
4.533 
.125 
.000 
.000 
.000 
.000 
-244558.792 
7555.970 
156087.100 
-15038.293 
40689.340 
30656.812 
22271.398 
213797.426 
-4739.649 
104951.014 
a. Dependent Variable: Gia phong tro 
ANOVA 
Model Sum of Squares df Mean Square F Sig. 
1 Regression 7761758078145.580 4 1940439519536.395 113.654 .000a 
Residual 1024395768008.267 60 17073262800.138 
Total 8786153846153.840 64 
a. Predictors: (Constant), An ninh, Dien tich, Thoi gian, Nguoi thue 
b. Dependent Variable: Gia phong tro 
Model Summary 
Model R R Square 
Adjusted 
R Square 
Std. Error of the 
Estimate 
Change Statistics 
R Square 
Change 
F Change 
1 .940a .883 .877 130664.696074 .883 113.654 
a. Predictors: (Constant), an ninh, dien tich, thoi gian, nguoi thue 
b. Dependent Variable: gia phong tro 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 24 
Lớp: DHQT5TC 
Phương trình hồi quy gốc: 
Y = -106950.990 + 14913.684X2 + 184942.263X3 – 9888.971X4 + 72820.177X5 
Với dự báo: X1 = 15 m2 , X2 = 5 người , X3 = 25 phút , X4 = 5 điểm 
Ta có kết quả dự báo điểm như sau: 1,652,791 đồng. 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 25 
Lớp: DHQT5TC 
CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 
6.1. Mô hình tối ưu: 
Y = -106950.990 + 14913.684X2 + 184942.263X3 – 9888.971X4 + 72820.177X5 
6.2. Ý nghĩa kinh tế của mô hình: 
 Với các yếu tố khác không đổi, nếu diện tích tăng lên 1 m2 thì giá phòng trọ 
tăng thêm 14913.684 đồng. 
 Với các yếu tố khác không đổi, nếu tăng thêm một người, giá phòng trọ 
tăng thêm 184942.263 đồng. 
 Với các yếu tố khác không đổi, nếu bớt đi một phút, giá phòng trọ tăng 
thêm 9888.971 đồng. 
 Với các yếu tố khác không đổi, nếu an tăng lên 1 đơn vị thì giá phòng trọ 
tăng lên 72820.177 đồng. 
6.3. Ứng dụng mô hình: 
Với mô hình này, chúng ta có thể xây dựng biểu giá phòng trọ của khu vực 
Quận Gò Vấp. Trong đó, giá phòng trọ được xếp hạng theo mức độ từ thấp đến 
cao cùng với các tiêu chuẩn: diện tích, số người ở tối đa cho phép, thời gian đi bộ 
đến một trường đại học gần nhất, và mức độ an ninh do chính người ở trọ đánh 
giá. Biểu giá này sẽ do trung tâm hỗ trợ sinh viên cung cấp miễn phí cho sinh viên, 
nhất là sinh viên năm nhất. Việc làm này nhằm ngăn chặn tình trạng các chủ 
phòng trọ lợi dụng sinh viên năm nhất còn bỡ ngỡ, lạ lẫm trước môi trường mới 
nâng giá phòng trọ lên một cách bất hợp lý. Các sinh viên có thể chiếu những nhu 
cầu mong muốn của mình vào bảng này để tìm ra được căn phòng phù hợp với 
nhu cầu cũng như khả năng chi trả của mình. 
6.4. Kiến nghị: 
 Từ kết quả nghiên cứu giá phòng trọ của khu vực Quận Gò Vấp với 45.5% 
số người được hỏi cho rằng giá phòng trọ như vậy là chưa hợp lý, chúng tôi có 
một số kiến nghị sau: 
Bài tiểu luận kinh tế lượng GVHD: MBA. Nguyễn Tấn Minh 
Nhóm TH: 10 26 
Lớp: DHQT5TC 
 Một số phòng trọ hiện nay không đáp ứng được những tiêu chuẩn cần thiết 
như: diện tích trên một người ở. Đơn cử, trong quá trình đi điều tra, chúng tôi thấy 
có phòng 3 người ở trong một căn phòng rộng 8 m2. Do vậy, yêu cầu đặt ra là cần 
phải có một tổ chức đề ra những tiêu chuẩn chung cho các chủ nhà trọ và bắt buộc 
họ thực hiện theo. Nếu vi phạm sẽ bị chính quyền địa phương xử lý. 
 Về an ninh, trật tự. Nhìn chung những người được hỏi cho rằng các vụ mất 
trộm xe máy, điện thoại di động, áo quần, giày dép thường xuyên xảy ra ở khu 
trọ của mình. Vấn đề chỉ là ai cẩn trọng hơn và có thể nói là may mắn hơn những 
người khác thì chưa bị mất mà thôi. Do đó, cần tăng cường đội ngũ tuần tra ban 
đêm. Đội ngũ này có thể bao gồm công an, dân quân, sinh viên tình nguyện Đội 
ngũ này làm việc theo ca và thay nhau tuần tra tại những điểm nóng về tệ nạn trộm 
cắp tại khu vực này. Bên cạnh đó, cần lắp đặt thêm hệ thống đèn đường .