Tiểu luận Kinh tế thị trường, sản xuất hàng hóa - Xu hướng kinh tế mới của Việt Nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
===============
TIỂU LUẬN
Kinh tế thị trường, sản xuất hàng hóa- Xu hướng kinh tế mới của Việt Nam
 Sinh viên: Phạm Thị Ngọc Trang
	 MSV:1414410242
 Lớp/Ngành/Khóa: Anh5/KTQT/K53
\	 GV hướng dẫn:Ths. Đặng Hương Giang
	Hà Nội-2014
I.Phần mở đầu:
1.Lí do chọn đề tài:
 Với tiền thân là nền kinh tế phong kiến lạc hậu, trì trệ, lại phải chống chịu với hai cuộc chiến tranh giữ nước khốc liệt, nền kinh tế nước ta vốn đã lạc hậu lại càng khó theo kịp xu hướng kinh tế của thế giới. Sau khi giành được độc lập, bắt đầu từ cơ sở kinh tế lạc hậu, trì trệ đó, nước ta lại xây dựng nền sản xuất kế hoạch hoá tập trung, quan liêu bao cấp, vẫn sử dụng những chính sách kinh tế cũ không còn phù hợp, khiến cho đất nước lâm vào tình trạng khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng, đi sau những nền kinh tế khác hàng chục thập kỉ. Năm 1982, đại hội V của Đảng Cộng sản Việt Nam đã thừa nhận kinh tế Việt Nam trong thời kì 1976-1980 là: "kết quả sản xuất không tương xứng với sức lao động và vốn đầu tư bỏ ra, những mất cân đối lớn của nền kinh tế vẫn trầm trọng, thu nhập quốc dân chưa đảm bảo được nhu cầu của xã hộiđời sống nhân dân lao động còn nhiều khó khăn" điều này chứng tỏ chúng ta chưa có nền sản xuất hàng hóa hoàn hảo. Trong khi đó, nhờ sử dụng triệt để kinh tế thị trường và nền sản xuất hàng hóa tiến bộ mà chủ nghĩa tư bản đã đạt đươc những thành tựu về kinh tế- xã hội, phát triển lực lượng sản xuất, nâng cao năng suất và hiệu quả lao động. Cũng nhờ sản xuất hàng hóa, quản lý xã hội đạt được những thành quả về văn minh hành chính, văn minh công cộng; con người nhạy cảm, tinh tế với khả năng sáng tạo, sự thách thức và đua tranh phát triển. Trước tình hình đó, trong Đại hội Đảng VI, Đảng ta kịp thời nhận ra sai lầm và tiến hành sửa đổi, chuyển sang xây dựng kinh tế thị trường và nền sản xuất hàng hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa, kích thích sản xuất, phát triển kinh tế nhằm mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh.
 Bước những bước đầu tiên vào nền kinh tế thị trường đầy khó khăn, phức tạp, nền kinh tế đòi hỏi sự học tập, tiếp thu kinh nghiệm của nhân loại trên cơ sở cân nhắc, sáng tạo, chọn lựa cho phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện của Việt Nam. Trong quá trình học hỏi đó, triết học Mác- Lênin, đặc biệt là Học thuyết giá trị có vai trò là kim chỉ nam cho mọi hoạt động nhận thức về sản xuất hàng hóa và kinh tế thị trường.
 Để góp thêm một tiếng nói ủng hộ đường lối phát triển kinh tế mà Đảng và nhà nước ta đang xây dựng, tôi chọn vấn đề “Kinh tế thị trường, sản xuất hàng hóa- xu hướng kinh tế mới của Việt Nam" làm đề tài cho tiểu luận của mình.
2. Mục đích nghiên cứu:
 Mục đích của tiểu luận là làm sáng tỏ quan điểm của Triết học Mác-Lênin về kinh tế thị trường, sản xuất hàng hóa và quy luật giá trị . Từ đó rút ra một số ý nghĩa của sự vận dụng quy luật giá trị và vận hành có hiệu quả nền sản xuất hàng hóa Việt Nam. Hoàn thành tiểu luận này, tôi hi vọng có thể góp một phần nhỏ của mình trong việc làm rõ, củng cố lòng tin của mọi người vào công cuộc đổi mới của nhà nước ta, giúp mọi người có quan điểm rõ ràng hơn và cùng xây dựng một nền kinh tế mới-nền kinh tế với sản xuất hàng hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa. 
3. Nhiệm vụ nghiên cứu:
 Hệ thống lại quan điểm của Triết học Mác-Lênin về sản xuất hàng hóa và kinh tế thị trường, tìm ra những điểm chung và riêng của sản xuất hàng hóa Việt Nam so với thế giới. Nêu ra những ưu thế và hạn chế của sản xuất hàng hóa, đề ra giải pháp giải quyết. Từ đó phân tích và vận dụng chúng vào đặc điểm hoàn cảnh cụ thể, vào công cuộc xây dựng nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay.
II.Nội dung:
1.Lý luận chung
1.1.Sản xuất tự cấp, tự túc:
 Sản xuất tự cung, tự cấp là kiểu tổ chức kinh tế trong đó sản phẩm được sản xuất ra nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của chính bản thân người sản xuất.
 VD: sản xuất của người nông dân trong thời kỳ công xã nguyên thuỷ, sản xuất của những nông dân dưới chế độ phong kiến v.v.
 
1.2 Sản xuất hàng hóa:
 a.Định nghĩa của triết học Mác- Lê nin về sản xuất hàng hóa
 Sản xuất hàng hóa là kiểu tổ chức kinh tế trong đó sản phẩm được sản xuất ra không phải là để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của chính người trực tiếp sản xuất ra nó mà là để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người khác, thông qua việc trao đổi, mua bán.
 b.Điều kiện ra đời và tồn tại của sản xuất hàng hoá.
  - Phân công lao động xã hội:
 Là sự phân chia lao động xã hội ra các ngành nghề, lĩnh vực sản xuất khác nhau tạo nên sự chuyên môn hoá lao động và theo đó là chuyên môn hoá sản xuất thành những ngành nghề khác nhau.
 Do sự phân công lao động mà mỗi người tạo ra những hàng hoá khác nhau trong khi nhu cầu xã hội cần nhiều thứ nên tất yếu dẫn đến trao đổi, mua bán hàng hoá để thoã mãn nhu cầu.
- Sự tách biệt tương đối về mặc kinh tế giữa những người sản xuất do quan hệ sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất quy định.
  Do sự tách biệt, do quan hệ sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất và sản phẩm lao động dẫn đến sự tách biệt về kinh tế và lợi ích, làm cho lao động của người sản xuất mang tính chất là lao động tư nhân. Do đó người này muốn tiêu dùng sản phẩm của người khác phải thông qua trao đổi sản phẩm dưới hình thái hàng hoá nhằm đảm bảo sự ngang bằng về lợi ích cho mỗi bên.
 Sản xuất hàng hóa chỉ ra đời khi có đồng thời hai điều kiện nói trên, nếu thiếu một trong hai điều kiện đó thì không có sản xuất hàng hóa và sản phẩm lao động không mang hình thái hàng hóa.
 Một điều quan trọng nữa là sản xuất hàng hóa phải tuân theo quy luật giá trị. Quy luật giá trị là quy luật kinh tế cơ bản của sản xuất và lưu thông hàng hóa, nó đề cập đến việc sản xuất và trao đổi hàng hóa phải dựa trên cơ sở giá trị của hàng hóa, tức cơ sở hao phí lao động xã hội cần thiết để sản xuất ra hàng hóa đó. NÒn kinh tÕ hiÖn nay lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã tÝn hiÖu nh¹y bÐn nhÊt lµ gi¸ c¶ mµ gi¸ c¶ l¹i chÞu sự chi phèi cña quy luËt gi¸ trÞ v× thÕ nãi quy luËt gi¸ trÞ cã ¶nh h­ëng s©u s¾c tíi nÒn kinh tÕ lµ hoµn toµn phï hîp mang tÝnh tÊt yÕu.
 Quy luật giá trị đặt ra 2 yêu cầu:
Trong sản xuất:
+ Khối lượng sản phẩm mà người sản xuất tạo ra phải phù hợp với khả năng thanh toán của toàn xã hội, nếu không cũng sẽ lớn hơn cầu hoặc ngược lại.
+ Muốn bán được hàng hóa, bù đắp được chi phí và có lãi thì hao phí lao động cá biệt phải phù hợp với hao phí lao động xã hội, tức là phải bằng hoặc nhỏ hơn mức chi phí mà xã hội chấp nhận.
Trong lưu thông:
+ Phải thực hiện nguyên tắc ngang giá: Chỉ trao đổi hàng hóa với nhau khi chúng có lượng lao động kết tinh như nhau.
+ Hàng hóa có giá trị cao thì giá cả sẽ cao và ngược lại
+ Phải đảm bảo có lãi để tái sản xuất mở rộng.
 Trong thực tế, giá cả hàng hóa thường phụ thuộc vào: quy luật cung cầu, sức mua của tiền, cạnh tranh,... Những nhân tố này làm giá cả hàng hóa tách rời khỏi giá trị, lên, xuống và quay xung quanh trục giá trị của nó. Như vậy quy luật giá trị sẽ vận động thông qua sự vận động của giá cả.
 c.Khác nhau giữa sản xuất hàng hoá và sản xuất tự cấp tự túc
Khác nhau
Kinh tế
Hàng hoá
Kinh tế tự cung tự cấp
- Mục đích sản xuất
Trao đổi, mua bán
Tiêu dùng bản thân người sản xuất
- Phương thức sản xuất
Hiện đại
Thủ công lạc hậu
- Quy mô sản xuất
Lớn
Nhỏ
 Sản xuất hàng hóa phải trả lời đầy đủ 3 câu hỏi dựa trên tín hiệu giá và sự điều tiết của thị trường (theo lý thuyết bàn tay vô hình của A.Smith) nhưng vẫn cần sự tham gia của chính phủ để vận hành nền sản xuất đạt hiệu quả cao nhất (dựa lý thuyết bàn tay hữu hình của Keynes). Trong khi sản xuất tự cấp, tự túc thị trường đóng vai trò không quan trọng, nhà nước sẽ trả lời 3 câu hỏi đó. 3 câu hỏi nói đến ở trên là:
Sản xuất cái gì?
Sản xuất như thế nào?
Sản xuất cho ai?
 d. Kinh tế thị trường
 Sản xuất hàng hóa gắn liền với kinh tế thị trường. Ta có thể định nghĩa như sau: Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét hÖ thèng tù ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ, b¶o ®¶m cã n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cao; d­ thõa vµ phong phó hµng ho¸; dÞch vô ®­îc më réng vµ coi nh­ hµng ho¸ thÞ tr­êng; n¨ng ®éng, lu«n lu«n ®æi míi mÆt hµng, c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng. §ã lµ mét nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, víi nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n nh­: ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, më réng thÞ tr­êng, tù do kinh doanh, tù do th­¬ng m¹i, tù ®Þnh gi¸ c¶, ®a d¹ng ho¸ së h÷u, ph©n phèi do quan hÖ cung- cÇu...Vậy có thể nói rằng sản xuất hàng hóa đáp ứng nhu cầu của kinh tế thị trường và kinh tế thị trường chỉ có thể tồn tại được khi có sản xuất hàng hóa.
1.3  Đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hoá so với sản xuất tự cấp tự túc.
    - Sản xuất tự cung, tự cấp là sản xuất khép kín nhằm thoã mãn nhu cầu của bản thân người sản xuất. Do vậy nhu cầu chỉ dừng lại ở mức độ hạn hẹp. Trái lại sản xuất hàng hóa thoã mãn nhu cầu tiêu dùng của thị trường, nhu cầu thị trường là động lực kích thích sản xuất.
            - Sản xuất tự cung, tự cấp cản trở sự phát triển của phân công lao động xã hội, sản xuất hàng hoá thì ngược lại nó thúc đẩy sự phân công lao động, chuyên môn hoá sản xuất tạo điều kiện để phát huy lợi thế so sánh của mỗi vùng.( Xuất hiện nhiều ngành nghề mới như vệ sĩ, dịch vụ nhà ở)
            - Sản xuất tự cung, tự cấp không có cạnh tranh, chủ yếu dựa vào nguồn lực tự nhiên còn sản xuất hàng hoá đặt trong môi trường cạnh tranh là động lực to lớn để thúc đẩy cải tiến kỹ thuật, sử dụng các nguồn lực sản xuất, tiết kiệm và có hiệu quả nhất.
            - Sản xuất tự cung, tự cấp khả năng thoã mãn nhu cầu về vật chất, tinh thần thấp kém, còn đối với sản xuất hàng hoá với quan hệ hàng hoá tiền tệ, quan hệ trao đổi người sản xuất tiêu dùng làm cho giao lưu kinh tế giữa các địa phương trong nước và quốc tế ngày càng phát triển.
1.4 Những hạn chế của sản xuất hàng hóa nói chung
 Sản xuất hàng hóa cũng có những mặt trái của nó như phân hóa giàu - nghèo giữa những người sản xuất, tiềm ẩn những khả năng khủng hoảng, phá hoại môi trường sinh thái, xã hội, v.v...Cụ thể những hạn chế đó sẽ phân tích và tìm giải pháp sau khi chúng ta làm rõ sự vận hành nền sản xuất hàng hóa Việt Nam dưới đây.
2.Tình hình kinh tế thị trường và sản xuất hàng hóa nước ta:
2.1 Bối cảnh trong nước và quốc tế trước đổi mới
- Về bối cảnh quốc tế
    Từ những năm của thập kỷ 80 thế kỷ trước, thế giới chứng kiến những quá trình mới diễn ra đang làm thay đổi mọi mặt đời sống kinh tế - chính trị và xã hội nhân loại. Toàn cầu hoá kinh tế trở thành xu thế nổi bật và tất yếu chi phối thời đại; không ngoại trừ một quốc gia, dân tộc nào, nếu muốn phát triển bắt buộc phải mở cửa, hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu. Cùng với toàn cầu hoá kinh tế, cuộc cách mạng khoa học công nghệ mới lần thứ 3 diễn ra với nhịp độ ngày càng mạnh mẽ, mà cốt lõi là dựa trên việc ứng dụng các phát minh khoa học công nghệ, phát triển các ngành công nghệ cao, như công nghệ truyền thông và tin học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ sinh học
    Tình hình này trước hết tác động mạnh đến nền kinh tế thế giới. Chẳng những các lực lượng sản xuất và cơ cấu kinh tế thế giới có nhiều thay đổi theo hướng dựa vào tri thức và khoa học công nghệ, làm xuất hiện các ngành sản xuất mới có hàm lượng R&D và giá trị gia tăng cao, ngành dịch vụ ngày càng có vai trò quan trọng và tỷ trọng lớn dần trong cơ cấu kinh tế quốc dân.
 Mặt khác, nó làm thay đổi các quan hệ kinh tế và quản lý kinh tế thế giới theo hướng:
- Trong các nước tư bản phát triển phát triển, sau các cuộc khủng khoảng cơ cấu và dầu lửa, từ đầu những năm 80, đã tiến hành chính sách điều chỉnh kinh tế. Nội dung cơ bản là điều chỉnh cơ cấu kinh tế theo hướng tập trung vào các ngành có hàm lượng KHCN cao, thực hiện điều tiết nền kinh tế chủ yếu thông qua các công cụ vĩ mô, thực hiện tư nhân hoá khu vực kinh tế nhà nước, tăng cường vai trò của kinh tế tư nhân.
- Các nước đang phát triển như Đông Á và Đông Nam Á cũng thực hiện cải cách kinh tế, trở thành khu vực phát triển năng động của thế giới. Các cải cách ở đây bao gồm cải cách cơ cấu và xác định đúng chiến lược kinh tế để nâng cao sức cạnh tranh và phát triển, mở cửa hội nhập và liên kết kinh tế, khuyến khích xuất khẩu và thu hút vốn đầu tư nước ngoài - coi đây là động lực phát triển kinh tế.
- Các nước xã hội chủ nghĩa cũ trước các khó khăn chồng chất đã tiến hành cải cách kinh tế nhằm khắc phục cơ chế kế hoạch hoá hành chính chỉ huy, chuyển đổi sang kinh tế thị trường. Cải cách kinh tế Trung Quốc từ năm 1978 đã đạt được những thành tựu to lớn và là tấm gương cho Việt Nam tham khảo.
    Như vậy, có thể thấy làn sóng cải cách kinh tế rộng khắp trên thế giới cùng với quá trình toàn cầu hoá, cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ 3 đã tạo áp lực mạnh mẽ cho công cuộc đổi mới về kinh tế ở Việt Nam. Chuyển sang nền sản xuất hàng hóa là hệ quả tất yếu của chúng ta.
- Về bối cảnh trong nước
 Sau khi đất nước giải phóng cho tới năm 1985, cơ chế kinh tế kế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp và mô hình công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa kiểu Xô viết đã được áp dụng rộng rãi trên cả nước. Mặc dù có nhiều nỗ lực trong xây dựng và phát triển kinh tế, nhất là tập trung cho công nghiệp hoá, ưu tiên phát triển công nghiệp nặng. Nhưng nền kinh tế nói chung và sản xuất công nghiệp vẫn tăng chậm, hơn nữa, có xu hướng giảm sút và rơi vào khủng khoảng. Nền sản xuất bao cấp đã tỏ ra không còn phù hợp và kìm hãm sự phát triển của kinh tế. Trong khi nguồn viện trợ của bên ngoài, các nguồn vốn và hàng hoá vật tư, nguyên liệu và hàng hoá tiêu dùng đã bị cắt giảm đáng kể, lại thêm bao vây cấm vận của đế quốc Mỹ ngăn cản Việt Nam bình thường hoá quan hệ với thế giới. 
 Mặt khác do ®Æc tr­ng cña nÒn kinh tÕ tËp trung lµ rÊt cøng nh¾c nªn nã chØ cã t¸c dông thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ trong giai ®o¹n ng¾n vµ chØ cã t¸c dông ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu réng. NÒn kinh tÕ chØ huy ë n­íc ta tån t¹i qu¸ dµi nªn nã kh«ng nh÷ng kh«ng cßn t¸c dông ®¸ng kÓ trong viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn mµ nã cßn sinh ra nhiÒu hiÖn t­îng tiªu cùc lµm gi¶m n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt.
 NÕu kh«ng thay ®æi c¬ chÕ kinh tÕ, vÉn gi÷ c¬ chÕ kinh tÕ cò th× kh«ng thÓ nµo cã ®ñ s¶n phÈm ®Ó tiªu dïng chø ch­a muèn nãi ®Õn tÝch luü vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt. Thùc tÕ nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kû t¸m m­¬i ®· chØ râ thùc hiÖn c¬ chÕ kinh tÕ cò cho dï chóng ta ®· liªn tôc chóng ta ®· liªn tôc ®æi míi hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, nh­ng hiÖu qu¶ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi ®¹t møc rÊt thÊp. S¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng næi nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, tÝch luü hÇu nh­ kh«ng cã, ®«i khi cßn ¨n l¹m c¶ vµo vèn vay cña n­íc ngoµi.
 Trước những khó khăn, nhiều địa phương đã tìm lối thoát và đổi mới kinh tế từ cơ sở. Từ việc tổng kết thực tiễn này, năm 1979, tại Hội nghị trung ương IV, Đảng ta đã tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong cơ chế quản lý nền kinh tế, nhằm “cởi trói” và để cho sản xuất “bung ra”- sản xuất hàng hóa. Tiếp theo, những cải tiến quản lý thử nghiệm được bắt đầu từ năm 1981 với khoán trong nông nghiệp, điều chỉnh kế hoạch và mở rộng quyền tự chủ cho xí nghiệp công nghiệp quốc doanh. Có thể coi những cải tiến quản lý trong các năm 1979-1985 là các tìm tòi thể nghiệm chuẩn bị cho cải cách toàn diện (Đổi mới) nền kinh tế. Song, các cải tiến cục bộ này vẫn chưa làm thay đổi căn bản thực trạng nền kinh tế, khủng khoảng kinh tế vẫn rất trầm trọng. Vì vậy đổi mới toàn diện nền kinh tế trở thành yêu cầu cấp bách ở nước ta.
    Đặc trưng nổi bật trong thời kỳ này là đổi mới. Đại hội VI (tháng 12/1986) của Đảng là mốc lịch sử quan trọng trên con đường đổi mới toàn diện ở nước ta. Sau khi phân tích phê phán nghiêm túc sai lầm, thiếu sót trong thời gian qua, Đại hội đã đề ra đường lối đổi mới kinh tế toàn diện cho đất nước trong thời kỳ mới. Tiếp theo, các Đại hội VII (tháng 6/1991), Đại hội VIII (tháng 6/1996) và Đại hội IX (tháng 12/2001) đã tiếp tục khẳng định và bổ sung, hoàn thiện các chủ trương chính sách đổi mới kinh tế, có đổi mới phát triển công nghiệp và thực hiện nền sản xuất hàng hoá xã hội chủ nghĩa. Nền sản xuất này biểu hiện ở những đổi mới trong kinh tế như sau:
    - Đổi mới về công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa và chính sách cơ cấu
 - Đổi mới trong cải tạo và xây dựng, củng cố quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa, thực hiện chính sách cơ cấu kinh tế nhiều thành phần, giải phóng mọi năng lực sản xuất. Phê phán quan điểm nóng vội trong cải tạo xã hội chủ nghĩa trước đây, Đại hội VI đã khẳng định sự tồn tại lâu dài của các thành phần kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Điều này là xuất phát từ thực trạng kinh tế - xã hội còn thấp của Việt Nam. Nó cho phép có nhiều hình thức sản xuất kinh doanh đa dạng, phù hợp về qui mô, trình độ và hình thức với từng khâu của quá trình sản xuất và lưu thông, nhằm khai thác các tiềm năng kinh tế của xã hội. Đảng coi đây là giải pháp chiến lược để giải phóng sức sản xuất và xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý.
 - Đổi mới cơ chế quản lý công nghiệp: Cơ chế quản lý tập trung quan liêu bao cấp từ nhiều năm nay đã không tạo được động lực phát triển và gây ra nhiều hiện tượng tiêu cực trong xã hội. Do đó, Đại hội VI đã chủ trương đổi mới về cơ chế quản lý kinh tế và chỉ ra thực chất của cơ chế mới đó là: “cơ chế kế hoạch hoá theo phương thức hạch toán kinh tế kinh doanh xã hội chủ nghĩa, đúng nguyên tắc tập trung dân chủ”.
    Trên cơ sở tổng kết đánh giá những vấn đề thực tiễn trong đổi mới cơ chế quản lý kinh tế ở nước ta từ năm 1986 đến nay, trong các kỳ đại hội, Đảng ta tiếp tục làm rõ nội dung và phương thức đổi mới cơ chế quản lý kinh tế theo hướng “xoá bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, hình thành cơ chế thị trường và nền sản xuất hàng hóa có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa”. Để thị trường điều tiết và trả lời 3 câu hỏi lớn của nền sản xuất hàng hóa, tuy nhiên nhà nước cũng phát huy tối ưu vai trò của mình.   
2.2 Những thắng lợi bước đầu do nền kinh tế thị trường và sản xuất hàng hóa mang lại:
 XÐt vÒ lÜnh vùc con ng­êi, ng­êi ViÖt nam hiÖn nay ®· thÓ hiÖn sù n¨ng ®éng, tinh tÕ, nh¹y c¶m (®Æc biÖt lµ víi thÞ tr­êng) h¬n h¼n so víi nh÷ng n¨m t¸m m­¬i.
 XÐt vÒ lÜnh vùc kinh tÕ, nhê chuyÓn sang x©y dùng kinh tÕ thÞ tr­êng theo mét ®­êng lèi ®óng ®¾n, phï hîp víi ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh riªng( con ng­êi, tù nhiªn, x· héi, ®iÒu kiÖn lÞch sö...) cña ViÖt nam mµ nÒn kinh tÕ còng nh­ ®êi sèng cña ng­êi d©n ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ:
 So víi n¨m 1993, tæng s¶n phÈm trong n­íc n¨m 1994 t¨ng 8,5%, trong ®ã s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng 13%, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng 4%, kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng 20,8%; l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ. B­íc ®Çu thu hót ®­îc vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi víi sè vèn ®¨ng ký 10 tû USD. NÒn kinh tÕ ®· b¾t ®Çu cã tÝch luü néi bé. XuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®· lÊy l¹i thÕ c©n b»ng, dÇn dÇn biÕt ph¸t huy vµ tËn dông ®­îc lîi thÕ so s¸nh trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. 
S¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn tõ chç thiÕu l­¬ng thùc triÒn miªn ®Õn nay ta ®· ®øng thø hai trong sè nh÷ng n­íc xuÊt khÈu g¹o lín nhÊt thÕ giíi.
Theo sè liÖu thu thËp ®­îc, ­íc tÝnh chØ sè GNP cña ViÖt nam ®· t¨ng ®¸ng kÓ sau vµi n¨m ®æi míi: 
ChØ tiªu
1971
1983
1986
1996
Thu nhËp quèc d©n (tû ®« la)
4,97
5,14
5,78
12,46
Thu nhập trªn ®Çu ng­êi
101
94
101
175
 Nh÷ng ­íc tÝnh GNP cña ViÖt nam tr­íc vµ sau ®æi míi
 ( Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 1996)
 C«ng t¸c x· héi còng ®ang ngµy cµng ®­îc coi träng. Ta ®· vµ ®ang kiÓm so¸t ®­îc phÇn nµo nh÷ng khuyÕt tËt x· héi do kinh tÕ thÞ tr­êng mang l¹i, bï ®¾p nh÷ng mÊt m¸t cho c¸c gia ®×nh c¸ch m¹ng, thùc hiÖn mét sè phóc lîi x· héi, tiÕn hµnh x©y dùng chÕ ®é XHCN trªn ph­¬ng diÖn x· héi...
3. Một số ví dụ điển hình sau cải cách của các nền kinh tế lớn khác trên thế giới
3.1. Liên Xô
 Cã thÓ nãi Liªn X« lµ n­íc ®i ®Çu trong hÖ thèng c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa vÒ vÊn ®Ò c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ vµ còng lµ quèc gia ®Çu tiªn hiÓu râ vµ ¸p dông quy luËt gi¸ trÞ vµo nÒn s¶n xuÊt, tuy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt nh­ng còng ®· ®Ó l¹i nhiÒu dÊu Ên trong nÒn kinh tÕ n­íc Nga nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung.
Sau c¸ch m¹ng th¸ng m­êi Nga thµnh c«ng, chÝnh quyÒn x« viÕt ®· tranh thñ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ, cÊp b¸ch, cñng cè chÝnh quyÒn cña giai cÊp v« s¶n, ®Æt nÒn mãng cho viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã nhÊt thiÕt ph¶i t×m ra con ®­êng ®æi míi quy c¸ch cña nÒn kinh tÕ Nga lóc bÊy giê, vµ §¶ng Céng S¶n ®· chØ ra: h­íng ®i ®óng ®¾n vµ cÊn thiÕt lóc nµy lµ ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa nh­ thÕ còng cã nghÜa lµ ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ tu©n thñ theo nh÷ng quy luËt kinh tÕ x· héi chñ nghÜa mµ dÉn ®Çu lµ quy luËt gi¸ trÞ.
 Trong thêi kú chiÕn tranh viÖc bao cÊp quy ®Þnh gi¸ ®· ®ãng gãp mét vÞ trÝ quan träng trong viÖc chiÕn th¾ng vµ x©y dùng mét nÒn kinh tÕ tù lùc tù c­êng vµ ph¸t triÓn cña Liªn X«. §Ó ®¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a lîi Ých cña c¶ x· héi cña mçi tËp thÓ vµ cña tõng c¸ nh©n Liªn X« ®· tiÕn hµnh x©y dùng mét nÒn kinh tÕ dùa trªn nÒn t¶ng cña m« h×nh hîp t¸c ho¸ : mäi ng­êi cïng lµm viÖc vµ cïng h­ëng thô thµnh qu¶ ®¹t ®­îc, nãi c¸ch kh¸c t­ liÖu s¶n xuÊt ®­îc n¾m gi÷ chung bëi mäi thµnh viªn tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ gi¸ c¶ lµ do nhµ n­íc quyÕt ®Þnh nÒn kinh tÕ n­íc Nga lóc nµy trë thµnh nÒn kinh tÕ c¹nh tranh hoµn h¶o , sù ph¸t triÓn chñ yÕu dùa vµo sù nç lùc chñ quan cña nh©n d©n Liªn X« trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa. Vµ kÕt qu¶ lµ : “cho ®Õn n¨m 1940 gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp cña Liªn X« ®· gÊp 7,7 lÇn so víi n¨m 1923, nhÞp ®é t¨ng hµng n¨m lµ14% . §Õn lóc ®ã lÞch sö thÕ giíi ch­a biÕt ®Õn nhÞp ®é ph¸t triÓn nµo nh­ vËy. Trong c¬ cÊu c«ng n«ng nghiÖp, s¶n l­îng c«ng nghiÖp ®· chiÕm 77,4%, s¶n l­îng c«ng nghiÖp Liªn X« chiÕm 10% s¶n l­îng c«ng nghiÖp thÕ giíi “
 Sau khi ph¸t xÝt §øc tÊn c«ng Liªn X« toµn bé nÒn kinh tÕ chuyÓn sang phôc vô chiÕn tranh, trong thêi gian nµy tuy c«ng n«ng nghiÖp cã phÇn gi¶m sót nh­ng vÉn ®¶m b¶o cho n­íc Nga hoµn thµnh cuéc chiÕn b¶o vÖ tæ quèc vµ sau bèn n¨m chiÕn tranh nÒn kinh tÕ Liªn X« bÞ tµn ph¸ rÊt nÆng nÒ, nhµ n­íc céng s¶n vµ nh©n d©n Nga quyÕt ®Þnh kh«i phôc vµ æn ®Þnh l¹i nÒn kinh tÕ. §Æc biÖt chó träng ®Õn vÊn ®Ò gi¸ c¶ vµ tiÒn tÖ lµ nh÷ng khÝa c¹nh quan träng cña quy luËt kinh tÕ x· héi chñ nghÜa (quy luËt gi¸ trÞ) ®Ó kh¾c phôc viÖc ®ång róp ®ang mÊt gi¸ vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ biÕn ®éng sau chiÕn tranh n¨m 1947 c¶i c¸ch tÒn tÖ ®­îc thùc hiÖn (1 róp míi ¨n 10 róp cò) do ®ã søc mua cña ®èng róp ®­îc n©ng lªn vµ b×nh æn ®­îc thÞ tr­êng gi¸ c¶.” Sau bao nhiªu nç lùc tÝnh ®Õn n¨m 1955 thu nhËp quèc ®©n t¨ng gÊp 17 lÇn so víi n¨m 1913, tiÒn l­¬ng thùc tÕ t¨ng lªn 4 lÇn, ®êi sèng cña nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt “.
 Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu, Liªn x« còng ph¹m ph¶i nh÷ng sai lÇm ®¸ng tiÕc, do c¸c nhµ l·nh ®¹o kh«ng nhanh nh¹y n¾m b¾t thêi cuéc dÉn ®Õn hiÓu sai vµ ¸p dông sai nh÷ng néi dung cña quy luËt gi¸ trÞ vµ kÐo theo kÕt qu¶ cuèi cïng lµ sù sôp ®æ cña c­êng quèc thø hai trªn thÕ giíi . 
 Sau khi thÞ tr­êng Liªn X« cò vµ c¸c n­íc §«ng ¢u tan r·, ViÖt Nam ®· chuyÓn h­íng bu«n b¸n sang c¸c n­íc Ch©u Á, ®Ó cã ®­îc mèi quan hÖ l©u dµi vµ bÒn chÆt th× c¶ hai phÝa ph¶i hiÓu râ vÒ nhau, chÝnh v× vËy trong ph¹m vi bµi viÕt ngµy h«m nay tôi xin ®­îc ®Ò cËp ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mét sè n­íc Ch©u Á , ®Æc biÖt lµ 2 n­íc : Nam TriÒu Tiªn ,NhËt B¶n, 2 trong ba “con rång Ch©u Á ”, ®Ó tõ ®ã thÊy ®­îc nh÷ng thµnh c«ng cña hä ®· ®¹t ®­îc nh­ thÕ nµo, liÖu nh÷ng kinh nghiÖm cña hä cã phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ x· héi ViÖt Nam hay kh«ng ?
3.2. Nam Triều Tiên
 Chóng ta ®Ò cËp ®Õn ®Êt n­íc Nam TriÒu Tiªn :
§Æc ®iÓm næi bËt cña ®Êt n­íc nµy lµ “ ph¸ vì nÒn kinh tÕ tù nhiªn vµ më réng quan hÖ hµng tiÒn t­ b¶n chñ nghÜa “ trªn c¬ së vËn dông quy luËt gi¸ trÞ theo ®Þnh h­íng t­ b¶n chñ nghÜa t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ hµng hãa dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt.
 Cho ®Õn khi §¹i chiÕn thÕ giíi II kÕt thóc Nam TrØÒu Tiªn vÉn cßn lµ thuéc ®Þa cña NhËt B¶n vµ nÒn kinh tÕ bÞ ph¸ huû nÆng nÒ trong chiÕn tranh ®Õn møc khã cã thÓ g­îng dËy ®­îc. Nh­ng nÒn t¶ng c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ khu vùc kinh tÕ t­ nh©n vµ nh÷ng quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ trong khu vùc s¶n xuÊt ®· xuÊt hiÖn tr­íc ®ã, khi thùc d©n NhËt B¶n x©m chiÕm thuéc ®Þa vïng nµy.
 Ở Nam TriÒu Tiªn : “cho ®Õn thÕ kû 19, 84% nÒn kinh tÕ TriÒu Tiªn vÉn cßn n»m ë khu vùc n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp l¹c hËu vµ quan hÖ s¶n xuÊt chñ ®¹o ë n«ng th«n lµ chñ nghÜa phong kiÕn trong ®ã d©n c­ chñ yÕu lµ hai thµnh phÇn mét bªn lµ ®Þa chñ cïng víi c¸c gia ®×nh quý téc trong v­¬ng triÒu víi bªn kia lµ t¸ ®iÒn. Ph­¬ng thøc bãc lét chñ yÕu lµ ph¸t canh thu t«. Kh¸i niÖm tiÒn c«ng cßn xa l¹ víi c¸c triÒu ®¹i TriÒu Tiªn cho ®Õn khi NhËt ¸p ®Æt ¸ch thèng trÞ cña hä vµo n¨m 1910. ”
 ChÝnh s¸ch thùc d©n ho¸ cña NhËt B¶n ®· ®Æt dÊu chÊm hÕt cho triÒu ®¹i phong kiÕn YI vèn suy tµn tõ nhiÒu n¨m tr­íc ®ã. Cïng víi viÖc ®­a kh¸i niÖm ®Êt ®ai lµ hµng ho¸ NhËt cßn ®em ®Õn cho ng­êi TriÒu Tiªn biÕt ®Õn kh¸i niÖm tiÒn l­¬ng vµ gi¸ c¶ cña hµng ho¸ søc lao ®éng. ChÝnh s¸ch thuéc ®Þa cña NhËt B¶n trªn thùc tÕ ®· thóc ®Èy nh÷ng quan hÖ hµng ho¸ tiÒn vèn tån t¹i yÕu ít vµ cßn ë møc ®é h¹n hÑp trong nÒn kinh tÕ TriÒu Tiªn. Nãi c¸ch kh¸c n­íc nµy ®· tiÕp thu nh÷ng lý thuyÕt vÒ vai trß chøc n¨ng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®­îc khëi s­íng tõ A.Smith còng nh­ nh÷ng bæ sung thªm tõ c¸c nhµ kinh tÕ lçi l¹c ph­¬ng t©y nh­ Ricacdo vµ Keynes. Hä ®Ò cao sù quan träng cña cung cÇu nh­ng ®ång thêi còng chó träng ®Õn t¸c dông ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cña quy luËt gi¸ trÞ vµ ë ®©y lµ lÊy sù bï ®¾p ngang gi¸ lµm chuÈn mùc trong trao ®æi v× r»ng sù trao ®æi nh÷ng l­îng lao ®éng b»ng nhau lµ lîi Ých c¬ b¶n cña chÕ ®é s¶n xuÊt hµng ho¸ dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt ë n­íc nµy. ChÝnh v× vËy: 
 Kinh tÕ t­ nh©n ë TriÒu Tiªn chiÕm mét tû träng lín, mÆt kh¸c c¸c nhµ doanh nghiÖp t­ nh©n nµy rÊt nh¹y c¶m víi nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng vµ nhaþ c¶m nhËn râ vai trß ®iÒu tiÕt cña quy luËt gi¸ trÞ ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp cña hä ®ã lµ trao ®æi nh÷ng l­îng lao ®éng b»ng nhau lµ ph­¬ng thøc duy nhÊt ®Ó thùc hiÖn lîi Ých kinh tÕ cña ng­êi s¶n xuÊt, ®iÒu ®ã ®· gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña Nam TriÒu Tiªn t¨ng tr­ëng kh«ng ngõng : “ cho ®Õn n¨m 1982 khu vùc kinh tÕ t­ nh©n chiÕm 96% tæng s¶n phÈm trong n­íc cña Nam TriÒu Tiªn, gÇn 96% gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp chÕ biÕn do khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®¶m nhiÖm.” ThÕ nh­ng bªn c¹nh nh÷ng thµnh qu¶ ®¹t ®­îc nÒn kinh tÕ cña Nam TriÒu Tiªn còng vÉn cßn nh÷ng mÆt tån t¹i ®ã lµ sù gia t¨ng cña nh÷ng bÊt ®ång x· héi hè s©u ng¨n c¸ch gi÷a giµu vµ nghÌo ngµy cµng t¨ng tû lÖ thÊt nghiÖp cao, « nhiÔm m«i tr­êng. Tån t¹i nh÷ng hËu qu¶ ®ã lµ do n­íc nµy ®· ¸p dông quy luËt gi¸ trÞ theo ®Þnh h­íng t­ b¶n chñ nghÜa: kh«ng kÕt hîp lîi Ých t­ nh©n víi lîi Ých tËp thÓ vµ lîi Ých x· héi.
3.3. Nhật Bản
 Cã thÓ nãi nền kinh tÕ NhËt B¶n lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng b­íc nh¶y thÇn kú : phôc h­ng Minh TrÞ b¾t ®Çu vµo n¨m 1896 chuyÓn tõ chÝnh phñ Tokugaoa sang mét chÕ ®é hiÖn ®¹i ho¸ víi víi mét môc tiªu chÝnh s¸ch râ rµng. Rót kinh nghiÖm 250 n¨m khÐp kÝn vµ tù c« lËp m×nh khiÕn nÒn kinh tÕ tr× trÖ l¹c hËu ®êi sèng thÊp vµ bÞ c¸c n­íc kh¸c tiªn tiÕn h¬n ®e do¹, chÝnh phñ Minh TrÞ thÊy kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c h¬n ®Ó ph¸t triển ®Êt n­íc ngoµi việc më cöa chän läc víi thÕ giíi bªn ngoµi, x©y dùng mét ®Êt n­íc, mét nÒn kinh tÕ, mét x· héi theo m« h×nh cña mét x· héi d©n chñ, mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®iÒu nµy tÊt nhiªn ph¶i kÐo theo việc nÒn kinh tÕ NhËt ph¶i ho¹t động h­íng theo nh÷ng quy luËt cña nÒn kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa. Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, tõ kinh nghiÖm cay ®¾ng mµ NhËt B¶n ph¶i g¸nh chÞu trong chiÕn tranh do hä kh«ng thèng nhÊt ®­îc môc tiªu quèc gia vµo nh­ng n¨m 1930 vµ 1940. NhËt B¶n ®· ®Ò ra nguyªn t¾c tõ bá vÜnh viÔn viÖc ®uæi kÞp c¸c quèc gia kh¸c. Do x¸c ®Þnh ®­îc mét môc tiªu quãc gia thèng nhÊt, NhËt B¶n ®· cã thÓ huy ®éng vµ h­íng ®­îc nguån lùc vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ®Êt n­íc vµo viÒc thùc hiÖn môc tiªu ®ã. Thªm vµo ®ã NhËt B¶n ®· ph¸t triÓn mét c¬ së h¹ tÇng toµn quèc nh­ mét c¬ së cho sự t¨ng tr­ëng kinh tÕ. G¾n liÒn víi c¸c yÕu tè trªn mét lÜnh vùc quan träng kh¸c mµ bÊt kú mét quèc gia nµo muèn ph¸t triÓn kh«ng thÓ bá qua ®­îc ®ã lµ lÜnh vùc c«ng nghiÖp. ChiÕn l­îc c«ng nghiÖp cña nhËt B¶n bao gåm hai giai ®o¹n: mét, chÝnh s¸ch thay thÕ nhËp khÈu h¹n chÕ ®Ó b¶o vÖ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cßn non trÎ (chẳng h¹n, « t« vµ ®iÖn tö ) th«ng qua nh÷ng hàng rµo nhËp khÈu, sau ®ã ph¸t triÓnthµnh mét chiÕn l­îc tËp trung vµo viªc x©u dựng nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu hay chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng kinh tÕ do xuÊt khÈu dÉn d¾t. §ã chÝnh lµ thùc tÕ sau chiÕn tranh ë NhËt B¶n. Nã lµm cho nÒn kinh tÕ NhËt B¶n ph¸t triÓn kh«ng ngõng vµ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín “trong kho¶ng h¬n 20 n¨m sau chiÕn tranh (1952-1973), nÒn kinh tÕ nhËt B¶n ph¸t triÓn víi nhÞp ®é rÊt nhanh chãng. NhiÒu nhµ kinh tÕ thÕ giíi coi ®©y lµ giai ®o¹i ph¸t TriÓn”thÇn k× “cña nÒn kinh tÕ NhËp B¶n.” Tõ mét n­íc bÞ chiÕn tranh bÞ tµn ph¸ nghiªm träng, NhËt B¶n ®· trë thµnh c­êng quèc kinh tÕ thø hai trong thÕ giíi t­ b¶n (sau MÜ). Tõ n¨m 1950 ®Õn 1960, tèc ®é t¨ng tæng s¶n phÈm trong n­íc trung b×nh hµng n¨m cña NhËt B¶n lµ 8.5%, trong khi tèc ®é t¨ng cña Anh lµ 2.4% MÜ:2.9%,Ph¸p:4.6%; tõ 1960-1969, NhËt B¶n: 10.8%,Anh:2.7%,MÜ:4.8%,CHLB §øc:5.2 %. So víi n¨m 1950 ®Õn 1973 gi¸ trÞ tæng s¶n phẩm trong n­íc t¨ng h¬n 20 lÇn, tõ 20 tØ ®« la lªn 402 tØ , v­ît Anh, Ph¸p, CHLB §øc.
Tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trung b×nh hµng n¨m thêi k× 1950-1960: 15.9%; 1960-1969: 13.5%/ Gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp t¨ng tõ 4.1 tØ ®« la n¨m 1960 lªn 56.4 tØ ®« la n¨m 1960. §óng 100 n¨m sau c¶i c¸ch Minh TrÞ (1868-1968), NhËt B¶n ®· dÉn đầu c¸c n­íc t­ b¶n vÒ tµu biÓn, xe m¸y, m¸y khâu, m¸y ¶nh, v« tuyÕn truyÒn h×nh; ®øng thø hai vÒ s¶n l­îng thÐp, « t«, xi m¨ng, s¶n phÈm ho¸ chất, hµng dÖt. Nhờ áp dụng kinh tế thị trường tạo ra một nền sản xuất hàng hóa hoàn hảo, phù hợp, Nhật đã đạt được những thành tựu to lớn đó. Không phải kinh tế hàng hóa tư bản chủ nghĩa, Việt Nam với nền sản xuất hàng hóa và kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa không thể áp dụng dập khuôn, máy móc, mà chúng ta cần học hỏi có chọn lọc và sáng tạo những điển hình kể trên.
4. Một số giải pháp tiếp tục phát triển kinh tế thị trường và sản xuất hàng hóa ở Việt Nam 
 4.1. Xu hướng vận động của thị trường nước ta
 Trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước có nhiều biến động, tiếp cận một cách tổng quát, có thể dự báo các xu hướng vận động của thị trường nước ta trong những năm tới như sau:
Một là, thị trường sẽ được thúc đẩy phát triển theo hướng hình thành thị trường cạnh tranh thực sự do áp lực cả từ phía thực thi các chính sách của Chính phủ, từ phía hoạt động của các doanh nghiệp theo cơ chế thị trường cũng như yêu cầu của các cam kết quốc tế.
Hai là, thị trường sẽ phát triển theo hướng vừa gắn kết chặt chẽ giữa thị trường đô thị, nông thôn, miền núi và có sự bứt phá nhanh, vượt trội của thị trường đô thị, thị trường vùng - khu vực có lợi thế so sánh về quy mô sản xuất, khả năng thu gom, trung chuyển hàng hoá.
Ba là, thị trường ngày càng "nhạy cảm" hơn với các biến động của giá trên thị trường khu vực và quốc tế.
 Trong điều kiện nền kinh tế mở với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế, nhất là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và các doanh nghiệp (hãng) phân phối hàng hoá sản xuất ở nước ngoài trên thị trường Việt nam sẽ kéo theo những tác động của thị trường ngoài nước đến thị trường nội địa nước ta. Cường độ của những tác động đó tỷ lệ thuận với tỷ trọng của các doanh nghiệp nước ngoài trong nền kinh tế nói chung và hoạt động thương mại nói riêng. Trong xu thế này, thị trường các hàng hoá cơ bản có ảnh hưởng lớn đến thị trường hàng hoá khác; các hàng hóa, tư liệu đầu vào trung gian cho các ngành sản xuất trong nước sẽ "nhạy cảm" hơn đối với những tác động của thị trường ngoài nước.
 Sự nhích lại gần và dần dần thống nhất các vùng kinh tế lớn của đất nước về quy mô các loại thị trường, tốc độ phát triển, cơ cấu và giá cả hàng hoá, dịch vụ (các loại) cũng là một xu thế. Song song với xu thế trên sẽ là quá trình tiếp tục tự do hoá (có sự quản lý, định hướng vĩ mô của Nhà nước) các yếu tố cơ bản và nhạy cảm nhất của thị trường (giá cả hàng hoá và dịch vụ, tỷ giá hối đoái và lãi suất...) để chúng được hình thành và vận động theo các quy luật của thị trường, nhất là quy luật cung - cầu, quy luật cạnh tranh.
 Văn hóa ưu tiên ủng hộ tiêu dùng nội địa là điều căn bản cho việc xác lập và phát triển sức cạnh tranh của một nền kinh tế, một quốc gia. Vì thế, cần tập trung xây dựng một chiến lược cho hàng hóa Việt Nam, chiến lược ấy phải hướng tới tạo lập một không gian đầy đủ cho tự do kinh doanh, sản xuất, cho sáng tạo để thị trường dẫn dắt doanh nghiệp tồn tại và phát triển, trên nguyên tắc thỏa mãn ngày càng cao nhu cầu của người tiêu dùng Việt Nam.
4.2. giải pháp cho nền kinh tế
 N­íc ta ®i lªn tõ mét nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp l¹c hËu, c¬ së vËt chÊt nghÌo nµn. MÆt kh¸c, cã thÓ nãi lÞch sö 4000 n¨m cña n­íc ta lµ lÞch sö cña nh÷ng cuéc chiÕn tranh gi÷ n­íc, chèng giÆc ngo¹i x©m mµ kh«ng ph¶i lµ lÞch sö cña nh÷ng qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Céng thªm víi c¬ chÕ bao cÊp nhµ n­íc ta ¸p dông sau chiÕn tranh ®· khiÕn cho nÒn kinh tÕ n­íc ta vèn ®· bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ cßn "ch©y l­êi", û l¹i vµo nguån tµi trî cña n­íc ngoµi. TÝnh chÊt bao cÊp ®· ¨n s©u vµo tËn trong ý nghÜ cña nhiÒu ng­êi. XuÊt ph¸t tõ c¬ së vËt chÊt l¹c hËu cïng ph­¬ng c¸ch qu¶n lý kÐm hiÖu qu¶ ®ã, nÒn s¶n xuÊt n­íc ta cã tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp, c¬ cÊu qu¶n lý cßn non yÕu. Kinh tÕ thÞ tr­êng n­íc ta hiÖn nay ®­îc ®¸nh gi¸ lµ chËm so víi thÕ giíi hµng thÕ kû. Muèn ®uæi kÞp tèc ®é ph¸t triÓn, c¬ së vËt chÊt cña c¸c n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi ta kh«ng thÓ ®i tuÇn tù tõ kinh tÕ thÞ tr­êng tù do sang kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i nh­ lµ h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng chung cña toµn thÕ giíi mµ ph¶i chän c¸ch "®i t¾t" sang kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i. Nh­ng muèn "®i t¾t" ®­îc nh­ vËy ®ßi hái ta ph¶i chÊp nhËn nh÷ng th¸ch thøc rÊt gay g¾t, vµ sù nç lùc ghª gím. Ta "®ãn ®Çu", ¸p dông nh÷ng tiÕn bé míi cña khoa häc kü thuËt nh©n lo¹i vµo s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh n¨ng suÊt lao ®éng c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. §iÒu nµy ®ßi hái ta ph¶i ®µo t¹o ®­îc "líp ng­êi míi", quen thuéc víi khoa häc kü thuËt, kh«ng c¶m thÊy l¹ lÉm víi nh÷ng m¸y mãc hiÖn ®¹i, ®ßi hái ng­êi lao ®éng ph¶i cã tr×nh ®é cao. §Ó ®¸p øng yªu cÇu ®ã, ta ph¶i ®Èy m¹nh ph¸t triÓn khoa häc, gi¸o dôc ®µo t¹o, còng nh­ cã nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t hiÖn, nu«i d­ìng vµ gi÷ g×n nh©n tµi, tr¸nh hiÖn t­îng ch¶y m¸u chÊt x¸m.
 N­íc ta cã vÞ trÝ v« cïng thuËn lîi, ®ång thêi l¹i cã nhiÒu danh lam th¾ng c¶nh ®Ñp ®­îc thÕ giíi c«ng nhËn. Do ®ã, ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i vµ du lÞch lµ rÊt lín. NhiÒu n­íc nãi r»ng hä "thÌm" ®­îc cã ®iÒu kiÖn nh­ ViÖt Nam vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, vµ nÕu cã ®­îc th× hä sÏ thu vÒ mét doanh thu khæng lå tõ ngµnh du lÞch. Nh­ng hiÖn nay viÖc ph¸t triÓn du lÞch ë n­íc ta cßn rÊt h¹n chÕ, ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng. §iÒu ®ã ®Æt ra mét yªu cÇu n÷a cho c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta: ph¶i ®Èy m¹nh ph¸t triÓn du lÞch sao cho t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña m×nh, tÝch cùc thu ngo¹i tÖ tõ ngµnh du lÞch ®Ó ph¸t triÓn chÝnh b¶n th©n ngµnh cïng nhiÒu ngµnh nghÒ kh¸c trong nÒn kinh tÕ.
 Ng­êi ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ khÐo lÐo. Ta cã nhiÒu lµng nghÒ thñ c«ng mü nghÖ næi tiÕng nh­ lµng tranh §«ng Hå ch¼ng h¹n. NhiÒu n­íc tá ra ­a chuéng hµng thñ c«ng cña ta, muèn ®Æt hµng cïng ta nh­ng do hµng rµo thuÕ quan, phong c¸ch qu¶n lý g©y khã kh¨n, cïng víi viÖc "ng¹i" ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt truyÒn thèng, khiÕn cho l­îng hµng s¶n xuÊt ra Ýt, kh«ng ®ñ trang tr¶i cho nh÷ng lÖ phÝ ph¶i chÞu do thuÕ quan nªn ta ®· mÊt nhiÒu hîp ®ång. §Ó ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ thñ c«ng nh­ §¶ng ta ®· dù kiÕn ®ßi hái mét sù ®æi míi toµn diÖn trong c¸ch lµm viÖc cña nh÷ng thî giái, t¨ng hµm l­îng khoa häc kü thuËt trong s¶n xuÊt, kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµm b»ng tay nh­ tr­íc; ®ång thêi ph¶i lµm gi¶m sù rèi r¾m trong hµng rµo thuÕ quan, g©y c¶n trë cho sù ®Çu t­ cña n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam.
 NÒn kinh tÕ cã sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u, vÒ thµnh phÇn kinh tÕ, vÒ h×nh thøc ph©n phèi nh­ng trong ®ã kinh tÕ quèc doanh vÉn ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o vµ lµ nh©n tè ®¶m b¶o cho sù ®Þnh h­íng XHCN nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Do ®ã muèn ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN thùc sù th× ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Ta vÉn cßn chÞu ¶nh h­ëng cña c¬ chÕ bao cÊp ë tÝnh chÊt thiÕu n¨ng ®éng, û l¹i vµo nhµ n­íc, kh«ng quan t©m nhiÒu ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña ®¬n vÞ. §iÒu nµy ®ang dÇn dÉn tíi viÖc c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc trë thµnh g¸nh nÆng cho nÒn kinh tÕ, kh«ng thÓ gi÷ vai trß chñ ®¹o nh­ tr­íc. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi, ta buéc ph¶i ®Æt ra vÊn ®Ò n©ng cao n¨ng suÊt lµm viÖc cña doanh nghiÖp nhµ n­íc, khiÕn cho c¸c c¬ quan nhµ n­íc ph¶i trë nªn n¨ng ®éng h¬n, b¸m s¸t víi nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng h¬n vµ quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt h¬n th× míi cã thÓ tiÕp tôc gi÷ vai trß chñ ®¹o, ®Þnh h­íng nh­ tr­íc. 
 HiÖn nay, sù qu¶n lý b»ng ph¸p luËt cña ta vÉn cßn nhiÒu s¬ hë, t¹o ®iÒu kiÖn cho téi ph¹m kinh tÕ ph¸t triÓn. Do ®ã yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i thiÕt lËp luËt ph¸p chÆt chÏ, dÇn ®­a con ng­êi tíi hµnh ®éng tù gi¸c tu©n theo ph¸p luËt, v¨n minh, cã v¨n hãa, vµ t¹o mét m«i tr­êng c¹nh tranh c«ng b»ng, l¹nh m¹nh, cã trËt tù cho c¸c chñ thÓ kinh doanh.
 Xây dựng một nền sản xuất hàng hóa với sự điều tiết linh động của thị trường và Chính phủ. Các giải pháp kinh tế được đưa ra là:
Trợ cấp cho sản xuất, sử dụng công cụ thuế để điều tiết và cơ cấu sản xuất theo hướng phù hợp với sự vận động của nền kinh tế
Đưa các thành tựu khoa học, công nghệ vào trong sản xuất, nhập khẩu công nghệ cao từ nước ngoài đồng thời khuyến khích phát minh, đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ
Phát triển và đa dạng hóa các kênh phân phối
Thực thi các chương trình khai thác thị trường nội địa
Hỗ trợ doanh nghiệp phân phối Việt Nam nâng cao sức cạnh tranh và phát triển thị trường
Hoàn thiện và bổ sung chính sách đầu tư, phát triển kết cấu hạ tầng thương mại kinh tế
Thu thập và sử dụng có hiệu quả các nguồn thông tin thị trường
Mở rộng thị trường, khuyến khích hoạt động thương mại với thế giới và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn đầu tư của nước ngoài
Nhà nước có vai trò hạn chế những khuyết tật của sản xuất hàng hóa và kinh tế thị trường, kéo giảm khoảng cách giàu nghèo, có những chính sách bảo vệ môi trường,
III.Phần kết luận:
 Sản xuất hàng hóa là kiểu tổ chức kinh tế trong đó sản phẩm được sản xuất ra không phải là để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của chính người trực tiếp sản xuất ra nó mà là để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người khác, thông qua việc trao đổi, mua bán.
 Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét hÖ thèng tù ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ, b¶o ®¶m cã n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cao; d­ thõa vµ phong phó hµng ho¸; dÞch vô ®­îc më réng vµ coi nh­ hµng ho¸ thÞ tr­êng; n¨ng ®éng, lu«n lu«n ®æi míi mÆt hµng, c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng. §ã lµ mét nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, víi nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n nh­: ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, më réng thÞ tr­êng, tù do kinh doanh, tù do th­¬ng m¹i, tù ®Þnh gi¸ c¶, ®a d¹ng ho¸ së h÷u, ph©n phèi do quan hÖ cung- cÇu...
 Kinh tế thị trường Việt Nam gắn liền với nền sản xuất hàng hóa xã hội chủ nghĩa và được điều tiết bởi quy luật giá trị. Việt Nam đã và đang nắm vững những quy luật chung đó, để cả thị trường và chính phủ tham gia vận hành nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
tµi liÖu tham kh¶o
Bộ Giáo dục và đào tạo_Giáo trình những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin_Nhà xuất bản chính trị quốc gia_2008.
Giáo trình kinh tế học vi mô_ĐH Kinh tế quốc dân_PGs.TS. Cao Thúy Xiêm.
Tư bản quyển III_STH_1978.
NXB giáo dục_Lịch sử Kinh tế quốc dân_2001.
Các nền kinh tế công nghiệp mới Châu Á_Tạp chí Cộng Sản số 15 (2001)_PGs.TS. Nguyễn Phú Trọng.
 - trên trang web chính thức của bộ Công Thương. 
Mục Lục
Phần mở đầu 2 
Nội dung 2 
 1.Lý luận chung 
 2.Tình hình kinh tế thị trường và sản xuất hàng hóa nước ta 8
 3.Một số ví dụ điển hình sau cải cách của các nền kinh tế lớn khác trên 13
thế giới
 4.Một số giải pháp tiếp tục phát triển kinh tế thị trường và sản xuất hàng 18
hóa ở Việt Nam 
Phần kết luận	22
Tài liệu tham khảo	23