Tiểu luận Toàn cầu hóa sẽ làm cho nền kinh tế Việt Nam tốt lên hay xấu đi

Chủ đề: 
Toàn cầu hóa sẽ làm cho nền kinh tế 
Việt Nam tốt lên hay xấu đi? 
Môn học : Quản trị kinh doanh quốc tế 
Học Viên : Đinh Thị Thúy Lan 
Lớp : Cao học Q TKD Đêm 1 – K20 
Việt Nam từng là một nền kinh tế được bảo hộ cao khi hàng hóa và dịch vụ 
nhập khẩu phải chịu rất nhiều loại rào cản thuế quan và phi thuế quan. Kể từ thập niên 
1990 Việt Nam đã thực hiện các chính sách mở cửa nền kinh tế, nhờ vào đó giá trị 
xuất khẩu đã gia tăng một cách đáng kể. Tuy nhiên hiện nay nhiều người Việt Nam 
vẫn tự hỏi rằng “Quá trình toàn cầu hóa và sự mở cửa thị trường của Việt Nam đã 
làm cho nền kinh tế Việt nam tốt lên hay xấu đi”. 
Ngày nay, chúng ta đang sống trong một thế giới mới, thế giới toàn cầu hóa. 
Toàn cầu hóa đang là một trong những xu thế phát triển tất yếu của quan hệ quốc tế 
hiện đại. Đại diện cho xu thế toàn cầu hóa này là sự ra đời và phát triển của Tổ chức 
Thương mại thế giới (WTO). Do đó khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế 
giới (WTO) đó là cơ hội tốt để Việt Nam hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới, 
được đối xử bình đẳng trên “sân chơi chung” của thế giới. Hội nhập đem lại nhiều cơ 
hội việc làm, đặc biệt là việc làm theo hướng công nghiệp với hàm lượng vốn, tri thức 
cao; các rào cản pháp lý về di chuyển pháp nhân, thể nhân được nới lỏng, các quan hệ 
kinh tế, đối ngoại, lao động được thiết lập tạo điều kiện cho lao động Việt Nam đi 
làm việc ở nước ngoài. Hội nhập tạo ra nhiều cơ hội to lớn cho đất nước, nhưng cũng 
đồng thời là thách thức lớn nếu ta chưa có một nội lực đủ mạnh. Chúng ta cần nhận 
thức rõ mối nguy chung này để biến thành những nội lực mạnh mẽ của Việt Nam, 
trước hết là tinh thần hội nhập, tinh thần đoàn kết; sau là nhiệm vụ phải nhanh chóng 
nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế nước nhà, song song với việc phát triển văn 
hóa - xã hội, nhằm tạo nên một mô hình phát triển nhanh, mạnh, hài hòa và bền vững. 
Quá trình toàn cầu hóa và mở của thị trường đã đem lại nhiều cơ hội thuận lợi 
cho Việt Nam, đặc biệt đối với lĩnh vực lao động và việc làm, cụ thể: 
Tạo điều kiện mở rộng thị phần quốc tế cho các sản phẩm Việt Nam và thúc 
đẩy thương mại phát triển. Việt Nam có cơ hội xuất khẩu những mặt hàng tiềm năng ra 
thế giới nhờ được hưởng những thành quả của các vòng đàm phán giảm thuế và hàng 
rào phi thuế, tăng cường tiếp cận thị trường của WTO, đặc biệt trong các lĩnh vực hàng 
dệt may và nông sản. Cơ hội xuất khẩu bình đẳng có những ảnh hưởng tích cực đến 
hoạt động của các doanh nghiệp trong nước, sản xuất sẽ được mở rộng và tạo nhiều 
công ăn việc làm cho người lao động. 
Tạo ra cơ hội gia tăng các giá trị tài sản vô hình cho bản thân người lao động và 
các doanh nghiệp thông qua các hoạt động hợp tác, chuyển giao công nghệ với các 
nước có nền công nghiệp tiên tiến trên thế giới. Đó là các chuẩn mực, mô hình hệ 
thống tổ chức quản lý hiện đại được áp dụng cho các doanh nghiệp sản xuất 
Tạo thêm cơ hội việc làm cho người lao động và nâng cao chất lượng nhân lực 
cho lao động của Việt Nam, đặc biệt là lao động kỹ thuật trình độ cao. Việt Nam gia 
nhập WTO sẽ đẩy nhanh hơn quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông thôn, sẽ có 
một lượng lớn lao động nông nghiệp, thanh niên nông thôn nhàn rỗi, thiếu việc làm 
tham gia vào hoạt động kinh tế trong các doanh nghiệp, các hộ gia đình, đơn vị kinh 
doanh cá thể Điều này đồng nghĩa với mang lại nhiều cơ hội thay đổi công việc và 
tăng thu nhập cho một bộ phận lớn lao động nông nghiệp hiện nay. Hơn nữa, sự phát 
triển nhanh chóng về công nghệ và thiết bị sản xuất và các hoạt động trao đổi chuyên 
gia giữa các nước với Việt Nam sẽ làm cho trình độ chuyên môn kỹ thuật. Hợp tác 
quốc tế về lao động có cơ hội phát triển, từ đó góp phần nâng cao chất lượng nhân lực, 
để có thể làm chủ các công nghệ và thiết bị tiên tiến trên thế giới. 
Tạo thêm nguồn lực vật chất cho phát triển nguồn nhân lực. Thông qua các dự 
án hợp tác đầu tư của các tập đoàn lớn trên thế giới vào Việt Nam, sẽ tạo ra các nguồn 
tài chính dồi dào hơn cho việc đổi mới công nghệ và thiết bị của các ngành kinh tế. 
Tạo điều kiện và thúc đẩy việc thiết lập cơ cấu lao động theo định hướng thị 
trường. Đó là những lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao. Trong khi những 
lao động không có chuyên môn kỹ thuật phải được cắt giảm. Tạo điều kiện cho nhân 
lực lao động của nước ta tham gia sâu rộng hơn vào phân công và hợp tác lao động 
quốc tế. Đặt nền móng cho việc tạo việc làm một cách ổn định và bền vững. 
Bên cạnh những cơ hội đó, hiện nay Việt Nam đồng thời cũng phải đương đầu 
với các thách thức như: Nền kinh tế nước ta tuy có tăng lên nhưng vẫn còn là một 
trong những nước nghèo với mức GDP khoảng 1200 USD/người (năm 2011), hệ thống 
chính sách kinh tế-xã hội đang trong quá trình hoàn thiện, chưa đồng bộ, trình độ kỹ 
thuật, trình độ quản lý có sự chênh lệch lớn so với các nước phát triển. 
Hội nhập kinh tế quốc tế cũng đặt ra nhiều thách thức trong giải quyết việc làm, 
các doanh nghiệp có sức cạnh tranh kém, quy mô nhỏ có nguy cơ phá sản; mất việc 
làm, thiếu việc làm lớn trong khu vực phi chính thức; chất lượng lao động chưa đáp 
ứng yêu cầu Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa Đặc biệt trong tình hình hiện nay, khi 
các nền kinh tế lâm vào khủng hoảng thì việc làm sẽ giảm sút mạnh và tỷ lệ thất 
nghiệp sẽ tăng cao. 
Nước ta là một nước có truyền thống nông nghiệp, với khoảng 75% dân số sống 
ở nông thôn và sống bằng nông nghiệp. Nhìn vào cơ cấu mặt hàng xuất khẩu và cơ cấu 
giá trị trong mỗi đơn vị hàng hóa xuất khẩu sẽ thấy có nhiều mặt hàng chủ lực nếu 
chúng ta càng xuất khẩu được nhiều thì càng thiệt thòi. Ngành nông nghiệp này sẽ bị 
ảnh hưởng rất nặng nề khi Việt Nam gia nhập WTO, nông sản Việt Nam có nguy cơ 
thua ngay trên sân nhà, tình trạng càng xuất khẩu càng thua thiệt sẽ ngày càng trầm 
trọng. Đây là những nghịch lý không thể chấp nhận được đối với một đất nước có đầy 
tiềm năng như Việt Nam; trong khi đó, nhìn ra thế giới, những nước có điều kiện tự 
nhiên vô cùng kém thuận lợi so với Việt Nam lại có nền nông nghiệp rất phát triển như 
Nhật Bản, Israel. Ngay khi so với các nước cùng phát triển thì thu nhập của người 
nông dân Việt Nam thấp hơn nhiều so với Thái Lan. "Phi nông bất ổn", nông nghiệp 
chính là ngành tạo ra sự ổn định, làm nền tảng cho đất nước phát triển; tuy nhiên, với 
sự phát triển của khoa học công nghệ, kinh nghiệm của các mô hình nông nghiệp hàng 
đầu thế giới, và tiềm năng của Việt Nam, chúng ta hoàn toàn có thể làm được nhiều 
hơn thế, tạo nên một ngành nông nghiệp Việt Nam hàng đầu thế giới. 
Sức cạnh tranh của nền công nghiệp chúng ta cũng có rất nhiều vấn đề. Công 
nghiệp nặng không hiệu quả, công nghiệp nhẹ chủ yếu là gia công, hàm lượng khoa 
học công nghệ thấp tạo ra giá trị gia tăng rất thấp. Sự kiện Việt Nam gia nhập WTO 
báo hiệu sẽ gây ra nhiều tác động lớn đến các lĩnh vực dệt may, chế biến nông hải 
sản,... đòi hỏi công nghiệp phải có những bước chuyển mình căn bản hơn nữa, tốc độ 
cao hơn nữa. Chúng ta cần thoát khỏi nguy cơ trở thành bãi thải công nghiệp, trở thành 
một đất nước chuyên xuất thô và cung cấp lao động phổ thông giá trị thấp; nguy cơ 
phá sản cả một ngành, một lĩnh vực kinh doanh. 
Hơn thế nữa, toàn cầu hoá kinh tế hiện nay không chỉ là vấn đề kinh tế thuần 
tuý. Nó tạo ra những cơ hội cho sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế nước ta, cho 
phép chúng ta tiếp cận với nền văn minh công nghiệp của thế giới, đồng thời cũng đặt 
ra rất nhiều thách thức đối với chúng ta về chính trị, văn hoá, quốc phòng, an ninh 
M ặc dù nước ta triển khai hội nhập kinh tế quốc tế chưa lâu, kinh nghiệm còn 
hạn chế nhưng cũng đã mang lại những kết quả bước đầu khá khả quan. Đó là: 
Thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hoá, đa phương hoá và 
hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với hơn 170 nước 
và có quan hệ kinh tế - thương mại với trên 160 nước và vùng lãnh thổ, với hầu hết các 
tổ chức quốc tế, khu vực quan trọng. Đẩy lùi được chính sách bao vây, cấm vận của 
các nước, thế lực thù địch. Tạo được thế thuận lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ 
tổ quốc, nâng cao vị thế của Việt Nam trên chính trường và thương trường quốc tế. 
Thu hút được nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và tranh thủ được 
nguồn viện trợ phát triển chính thức (ODA) ngày càng lớn và giảm đáng kể nợ nước 
ngoài. Việc tăng cường vận động xúc tiến đầu tư ở nước ngoài, việc ký kết và thực 
hiện các hiệp định song phương liên quan đến đầu tư đã xuất hiện động thái mới về 
đầu tư nước ngoài vào Việt Nam thể hiện qua việc gia tăng số lượng nhà đầu tư vào 
Việt Nam khảo sát, tìm kiếm cơ hội đầu tư, kinh doanh. 
Tiếp thu được nhiều thành tựu mới về khoa học, công nghệ và kỹ năng quản lý. 
Nhiều ngành kinh tế mới đã xuất hiện dựa trên cơ sở tăng cao hàm lượng chất xám 
trong sản xuất - kinh doanh. Các ngành cơ khí chế tạo, đóng tàu từng bước được 
nâng lên tầm cao mới, sản phẩm ngày càng tạo được uy tín trên thị trường trong và 
ngoài nước. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng công nghiệp hoá - hiện 
đại hoá. Tỷ trọng giá trị công nghiệp và dịch vụ trong tổng sản phẩm quốc nội (GDP) 
ngày càng tăng, nông nghiệp ngày càng giảm. Trong đó xu hướng tỷ trọng giá trị của 
dịch vụ ngày càng tăng, tổng giá trị sản phẩm nông - công nghiệp ngày càng giảm 
tương ứng. 
Giữ vững sự ổn định về kinh tế. Điều này thể hiện ở nền kinh tế có tốc độ tăng 
trưởng liên tục khá cao và tương đối ổn định, đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng 
kinh tế. GDP tăng liên tục qua các năm với nhịp tăng bình quân hàng năm 7,5%. Tuy 
nhiên, do ảnh hưởng cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu nên GDP năm 2012 được dự 
đoán khoảng 5%. Như vậy liên tục trong thời gian qua, kinh tế Việt Nam luôn đạt mức 
tăng trưởng cao so với các nước trong khu vực. Đặc biệt, tỷ lệ người nghèo đói ở Việt 
Nam đã giảm mạnh. 
Bước đầu chúng ta đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, nhưng cũng vẫn 
còn những mặt hạn chế, yếu kém nhất định. Cụ thể là: Nhận thức về hội nhập của cán 
bộ và nhân dân chưa được nhất trí cao. Chưa có một kế hoạch tổng thể và dài hạn để 
hội nhập kinh tế quốc tế; hệ thống chính sách, luật pháp quản lý kinh tế, thương mại 
chưa hoàn chỉnh, còn có những chính sách, luật chưa thực sự phù hợp với những thông 
lệ quốc tế; lực lượng sản xuất có nguy cơ tụt hậu so với trình độ phát triển chung của 
thế giới, do đó sức cạnh tranh hàng hoá kém, hiệu quả đầu tư thấp. Cơ cấu hàng hoá 
chủ yếu là bán sản phẩm và gia công, xuất khẩu tuy với khối lượng lớn nhưng giá trị 
thu được thấp. Trước xu thế nhập khẩu và sức cạnh tranh chưa đủ mạnh, có thể dẫn 
đến khả năng mất thị trường trong và ngoài nước. Trong thời gian qua, mục tiêu phát 
triển kinh tế của ta là hướng về xuất khẩu, nhưng thực tế lại có xu hướng thực hiện 
theo mô hình công nghiệp hoá thay thế nhập khẩu. Nền kinh tế đang ở trình độ phát 
triển chậm, còn chênh lệch quá nhiều so với các nước trong khu vực; đội ngũ cán bộ 
quản lý còn thiếu, yếu, đặc biệt là đội ngũ cán bộ làm trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại; 
Bản sắc văn hoá đang bị đe doạ, đặc biệt là lối sống của lớp trẻ. 
Việt nam có những điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ 
hơn trong quá trình toàn cầu hóa. Tuy nhiên, hội nhập kinh tế quốc tế, cũng như toàn 
cầu hóa tạo ra những cơ hội mới và những thách thức mới cho các doanh nghiệp Việt 
Nam. Những điều kiện thuận lợi và cơ hội đó có thể kể đến là: 
Có vị trí địa lý thuận lợi có thể dễ dàng phát triển kinh tế thương mại, văn hoá, 
khoa học kỹ thuật với các nước trong khu vực và trên thế giới. Đồng thời Việt Nam là 
nước đang diễn ra hoạt động kinh tế sôi nổi nhất thế giới. Điều này tạo ra môi trường 
thuận lợi để Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, chủ động phát triển kinh tế. 
Có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú đa dạng: Việt Nam có nhiều loại tài 
nguyên thiên nhiên, trong đó có nhiều loại có giá trị kinh tế lớn nhưng chưa được khai 
thác hoặc khai thác ở mức độ thấp sử dụng chưa hợp lý. Đây là nguồn lực bên trong để 
phát triển kinh tế, đồng thời là đối tượng đầu tư của đối tượng tư bản nước ngoài. 
Tài nguyên nhân văn phong phú: Bao gồm lực lượng lao động dồi dào và những 
hệ thống giá trị do con người tạo ra trong quá trình phát triển lịch sử của dân tộc. Đây 
là đối tượng đầu tư phát triển rất quan trọng của tư bản nước ngoài. Có một thị trường 
rộng lớn để có thể tiêu thụ sản phẩm được sản xuất ra trong quá trình công nghiệp hóa, 
hiện đại hóa; thu hút vốn đầu tư từ các nhà đầu tư nước ngoài, các nguồn viện trợ phát 
triển của các nước và các định chế tài chính quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), 
Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), Ngân hàng phát triển châu Á (ADB)...; có điều kiện tiếp 
nhận công nghệ sản xuất và công nghệ quản lý thông qua các dự án đầu tư. Một trong 
những lợi thế quan trọng của các doanh nghiệp Việt Nam là có nguồn lao động dào, 
dân số trẻ, lao động lại cần cù chăm chỉ, do đó chi phí cho sản xuất sản phẩm thấp tạo 
ưu thế về giá cho các sản phẩm công nghiệp. Đó cũng là nhân tố thu hút sự đầu tư của 
các nhà đầu tư nước ngoài vào ngành công nghiệp Việt Nam. 
Doanh nghiệp Việt Nam luôn rất năng động, họ có thể làm việc nhiều hơn các 
đồng nghiệp ở những nước khác rất nhiều và trên hết chính là sự tự giác sáng tạo, đổi 
mới. Theo đánh giá thì đã có trên 40 % doanh nghiệp áp dụng thành tựu khoa học công 
nghệ vào trong hoạt động quản lý, trên 43% doanh nghiệp giảm tối đa biên chế quản 
lý; 73,7% doanh nghiệp thực hiện các biện pháp tiết kiệm các chi phí gây lãng phí; 
nhiều doanh nghiệp đã xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu 
chuẩn ISO 9000 nhằm chủ động trong việc xây dựng quy trình công tác, hợp lý hoá 
sản xuất, giảm biên chế hành chính, giảm chi phí quản lý. 
Thị trường ở đây bao gồm cả thị trường tiêu thụ và thị trường yếu tố sản xuất. 
Trong giao lưu thương mại thị trường rộng lớn là cơ hội để các doanh nghiệp tăng 
doanh thu và lợi nhuận từ việc buôn bán, trao đổi các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ,  
của mình cho thị trường các nước khác trên thế giới. Đặc biệt khi Việt Nam là thành 
viên của tổ chức thương mại thế giới WTO thì những vướng mắc trong hàng rào bảo 
hộ: phi thuế quan,.. phần nào được giải tỏa. Các nước tham gia vào sân chơi này phải 
mở cửa thị trường để hàng hóa, sản phẩm được giao lưu buôn bán tự do, dễ dàng. Do 
đó, Các doanh nghiệp Việt Nam cũng được lựa chọn và sử dụng các nguồn đầu vào có 
chất lượng, giá cả hợp lý, tiết kiệm chi phí sản xuất 
Các doanh nghiệp Việt nam thường xuyên đối mặt với khả năng tài chính hạn 
hẹp do tiềm lực vốn đất nước chư đủ mạnh. Quá trình toàn cầu hóa với làn sóng đầu tư 
mạnh mẽ của các chủ đầu tư nước ngoài, các nguồn tài trợ vốn từ các tổ chức lớn như 
Ngân hàng thế giới (WB),là cơ hội rõ ràng để các doanh nghiệp Việt giải tỏa cơn 
khát vốn bấy lâu. 
Có điều kiện tiếp nhận công nghệ sản xuất và trình độ quản lý tiên tiến, nâng 
cao chất lượng nguồn nhân lực. Thông qua các dự án, các hợp đồng hợp tác kinh 
doanh các doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội tiếp cận với công nghệ, máy móc hiện 
đại, cách quản lý tiên tiến. Trong thời đại bùng nổ khoa học công nghệ như ngày nay, 
thêm vào đó là những thuận lợi do toàn cầu hóa các doanh nghiệp có thể dễ dàng đổi 
mới công nghệ sản xuất nâng cao chất lượng sản phẩm, công xuất sản xuất, nâng cao 
trình độ quản lý, 
Cơ hội khẳng định được vị thế của doanh nghiệp. Sự phát triển mạnh mẽ của 
công nghệ thông tin, Một thế giới kết nối, sự bảo hộ thương hiệu được quan tâm, cùng 
các hình thức quảng cáo quảng bá sản phẩm, dịch vụ đa dạng phong phú. Đây là cơ 
hội rõ nét để các doanh nghiệp khẳng định vị thế, quảng bá, nâng tầm hình ảnh của 
mình trên trường quốc tế, với bè bạn các nước. Ví dụ như Nhãn hiệu cà phê Trung 
Nguyên, may mặc Việt Tiến, Viettel...là nhưng thương hiệu đã có vị thế của riêng 
mình. 
Cơ hội giao lưu hợp tác, trao đổi học hỏi với các doanh nghiệp khác trên thế 
giới. Toàn cầu hóa cũng tạo cơ hội cho các doanh ngiệp giao lưu văn hóa, học hỏi kinh 
nghiệm, hợp tác quốc tế với thế giới, với các doanh nghiệp khác không chỉ trong mà cả 
ngoài nước. 
Trong quá trình toàn cầu hóa các doanh nghiệp của Việt Nam bên cạnh các 
điểm mạnh còn có các điểm yếu cần chú ý: 
Hạn chế về khâu nguyên vật liệu và sự yếu kém về thương hiệu các doanh 
nghiệp. Đa số các doanh nghiệp Việt Nam phải nhập khẩu nguyên vật liệu cho sản 
xuất kinh doanh. Trong những năm qua, nhiều sản phẩm xuất khẩu và sản phẩm có sự 
tăng trưởng cao (hàng da giày, dệt may, chế biến thực phẩm, đồ uống, sản phẩm thép 
và kim loại màu, sản phẩm nhựa, hàng điện tử, ô tô, xe máy) đều phụ thuộc vào 
nguồn nguyên liệu bán thành phẩm nhập khẩu từ nước ngoài. Trong khi đó, giá cả các 
loại nguyên vật liệu này trên thế giới có xu hướng gia tăng, làm cho nhiều nhóm sản 
phẩm có tỷ trọng chi phí nguyên vật liệu khá cao, chiếm hơn 60% giá thành sản phẩm. 
M ặt khác, rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa xây dựng được thương hiệu 
mạnh, chưa khẳng định được uy tín chất lượng và năng lực cạnh tranh trên thị trường 
khu vực và quốc tế. Trên thực tế, trong nhiều sản phẩm của Việt Nam yếu tố cấu thành 
của tri thức, công nghệ thấp, trong khi yếu tố sức lao động và nguyên vật liệu cao 
Điều đó làm cho sức cạnh tranh thấp, chất lượng sản phẩm không có ưu thế rõ rệt trên 
thị trường. 
Năm 2012 là năm khó khăn đối với xuất khẩu Việt Nam. Trong bối cảnh nền 
kinh tế thế giới chưa thực sự thoát khỏi khủng hoảng, bên cạnh sự sụt giảm về số 
lượng các đơn hàng ở hầu khắp các thị trường, hàng hóa Việt Nam còn phải đối mặt 
với một loạt rào cản không dễ vượt qua mà đáng kể nhất là các biện pháp phòng vệ 
thương mại. 
Doanh nghiệp Việt Nam thiếu kinh nghiệm quản lý, nhất là quản lý các doanh 
nghiệp, tập đoàn lớn, phạm vi hoạt động trải rộng trên nhiều quốc gia, trong đó, một số 
lại tự ti hoặc tự thoả mãn với những kết quả hiện tại. Theo kết quả điều tra, có 40,6% 
doanh nghiệp đã áp dụng thành tựu khoa học kỹ thuật trong quản lý, giảm tối đa biên 
chế quản lý là 48,4%, tiết kiệm các chi phí gây lãng phí 73,7%, việc xây dựng và áp 
dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO: 9000 sẽ giúp cho doanh nghiệp 
chủ động trong việc xây dựng qui trình công tác cho từng lao động và mối quan hệ dây 
chuyền giữa các lao động và bộ phận công tác nhằm hợp lý hóa sản xuất và quản lý, 
giảm biên chế hành chính, góp phần giảm chi phí quản lý, hạ giá thành sản phẩm. Tuy 
nhiên, việc thuê chuyên gia và đào tạo để ứng dụng ISO có thể đòi hỏi một số chi phí 
tương đối lớn ban đầu, coi như một khoản đầu tư để cải tiến quản lý. Có 32,0% doanh 
nghiệp đã quản lý doanh nghiệp theo tiêu chuẩn ISO. 
Tầm nhìn của nhiều doanh nghiệp Việt Nam còn hạn chế, chưa có chiến lược 
kinh doanh phù hợp, rõ ràng. Về hoạt động nghiên cứu thị trường của các doanh 
nghiệp: Theo một điều tra của tác giả (Nguyễn Vĩnh Thanh - Tạp chí Nghiên cứu kinh 
tế) với 175 doanh nghiệp, có 16% số doanh nghiệp tiến hành nghiên cứu thị trường 
một cách thường xuyên, 84% số doanh nghiệp còn lại cho rằng công tác nghiên cứu thị 
trường không nhất thiết phải làm thường xuyên, họ chỉ tiến hành nghiên cứu trước khi 
có ý định xâm nhập thị trường. M ột số liệu của Phòng Thương mại và Công nghiệp 
Việt Nam cho thấy, chỉ chưa đầy 10% số doanh nghiệp là thường xuyên thăm thị 
trường nước ngoài, chủ yếu là những doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp Nhà nước, 42% 
số doanh nghiệp thỉnh thoảng mới có cuộc đi thăm thị trường nước ngoài, và khoảng 
20% không một lần đặt chân lên thị trường ngoài nước. 
Các doanh nghiệp nhỏ và các doanh nghiệp tư nhân thì khả năng thâm nhập thị 
trường nước ngoài hầu như không có. Hiệu quả của công tác nghiên cứu thị trường còn 
hạn chế và yếu kém, nhiều thị trường tiềm năng chưa được khai thác, nhiều doanh 
nghiệp đã phải chịu thua lỗ lớn và mất thị trường do không đi sâu vào nghiên cứu thị 
trường. Nhiều doanh nghiệp đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác nghiên 
cứu thị trường và đã tiến hành nghiên cứu, song "lực bất tòng tâm", vốn ít, ngân sách 
dành cho việc nghiên cứu thị trường rất hạn hẹp, khả năng thăm quan, khảo sát thị 
trường nước ngoài rất hạn chế vì mỗi chuyến đi chi phí khá tốn kém, hiệu quả không 
cao. 
Do khả năng tìm kiếm, khai thác và xử lý thông tin của cán bộ còn yếu, lợi ích 
đem lại không đủ bù chi phí. Hoạt động nghiên cứu thị trường của các doanh nghiệp 
chưa được tổ chức một cách khoa học, mà chủ yếu dựa vào kinh nghiệm của người 
nghiên cứu là chính. Các doanh nghiệp còn rất hạn chế trong việc sử dụng công nghệ 
thông tin, công cụ toán học, thống kê trong nghiên cứu thị trường. Đa số các doanh 
nghiệp trên cơ sở thông tin thu thập được họ tiến hành phân tích bằng cảm tính rồi đưa 
ra dự báo. Các thông tin sơ cấp về thị trường không có đủ chi phí để thu thập, dẫn đến 
tình trạng đa số các doanh nghiệp kinh doanh thụ động, không chắc chắn. 
Nhìn chung, công tác nghiên cứu thị trường của các doanh nghiệp Việt Nam 
còn yếu kém. Dịch vụ hỗ trợ hoạt động kinh doanh như nghiên cứu thị trường, thông 
tin kinh tế, ngân hàng dữ liệu... còn hạn chế. Trình độ khai thác và sử dụng thông tin 
của cán bộ còn thấp, sự quan tâm chưa đúng mức của lãnh đạo doanh nghiệp, cơ cấu tổ 
chức không tương ứng... Còn có những mặt hàng của doanh nghiệp Nhà nước đang 
được bảo hộ tuyệt đối (ưu đãi độc quyền) hoặc bảo hộ qua hàng rào thuế quan, trợ cấp 
(qua ưu đãi tín dụng và bù lỗ, miễn thuế...), thậm chí nhiều doanh nghiệp cố gắng luận 
chứng để Nhà nước tăng cường các biện pháp bảo hộ mạnh hơn để duy trì việc làm và 
thị phần. 
Với chiến lược sản phẩm, các doanh nghiệp còn yếu kém. Trước yêu cầu của 
thị trường ngày càng cao, các doanh nghiệp Việt Nam đã quan tâm đến yếu tố chất 
lượng sản phẩm và xây dựng chiến lược sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của khách hàng 
và thị trường. Tuy nhiên các sản phẩm của doanh nghiệp Việt Nam có đặc điểm là: 
yếu tố tư bản vốn trong cấu thành sản phẩm thấp, hàm lượng tri thức và công nghệ 
trong sản phẩm không cao, chủ yếu dựa vào yếu tố lao động (gạo, thuỷ sản) hoặc điều 
kiện tự nhiên, chất lượng sản phẩm chưa thực sự có ưu thế rõ rệt trên thị trường thế 
giới, năng suất lao động thấp. Tính độc đáo của sản phẩm không cao, trừ số ít sản 
phẩm mang đậm bản sắc tự nhiên và văn hóa đặc thù như hàng thủ công mỹ nghệ... 
các sản phẩm khác còn lại hầu như luôn đi sau các nước khác về kiểu dáng, tính năng, 
thậm chí nhiều sản phẩm tiêu dùng và công nghiệp lạc hậu so với thế giới nhiều thế hệ, 
giá trị gia tăng sản phẩm trong tổng giá trị của sản phẩm nói chung còn thấp hơn nhiều 
so với mức trung bình của thế giới. 
Hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu phải nhập khẩu nguyên vật liệu 
cho sản xuất. Ngay cả các sản phẩm xuất khẩu và các sản phẩm có sự tăng trưởng cao 
trong nhiều năm qua như: hàng dệt may, da giày, chế biến thực phẩm và đồ uống, sản 
phẩm thép và kim loại màu, Ô tô, xe máy, hàng điện tử, sản phẩm nhựa... cũng phụ 
thuộc nhiều vào nguồn nguyên liệu, bán thành phẩm nhập khẩu. Nhiều nhóm sản phẩm 
có tỷ trọng chi phí cho nguyên vật liệu chiếm trên 60% giá thành sản phẩm như: giấy 
in, giấy viết, phôi thép và thép cán, lốp xe các loại... Việc nhập khẩu với số lượng lớn 
nguyên vật liệu cũng sẽ gây tác động trực tiếp tới tính chủ động của các doanh nghiệp 
Việt Nam trong việc lập kế hoạch kinh doanh và tới giá thành do phụ thuộc vào biến 
động giá cả nguyên liệu nhập khẩu, biến động tỷ giá hối đoái... Ngoài ra, việc phải 
nhập khẩu các nguyên liệu phục vụ sản xuất trong nước cũng sẽ làm. phát sinh thêm 
nhiều khoản chi phí khác như, chi phí vận chuyển, chi phí các thủ tục hải quan, chi phí 
cảng, chi phí bảo hiểm.... 
Chi phí dịch vụ hạ tầng phục vụ sản xuất công nghiệp như: điện, viễn thông, 
cảng biển, vận tải ở Việt Nam cũng được đánh giá là cao hơn mức trung bình của các 
nước trong khu vực Chẳng hạn, cước viễn thông quốc tế Việt Nam cao hơn so với các 
nước trong khu vực từ 80% - 50% (Thái Lan, M alaixia, Inđônêxia, Singapo), cước vận 
tải đường biển container cao hơn 40% - 50% so vời Malaixia và Singapo. Theo thống 
kê sơ bộ, ngoài các khoản chi phí cho dịch vụ vận tải và chi phí thông thường khác, 
một doanh nghiệp trong quá trình xuất nhập khẩu hàng hóa qua đường biển hoặc 
đường hàng không phải chịu thêm khoảng 20 loại phí khác, với cách tính phí cũng 
khác nhau ở mỗi cảng và mỗi đại lý vận tải (ví dụ như: phí đại lý, phí dỡ hàng, phí 
nâng hạ và chuyển bãi container, phí lưu kho bãi...). Tất cả các khoản chi phí này đều 
có ảnh hưởng rất lớn tới chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm và sức cạnh tranh của 
sản phẩm cũng như doanh nghiệp. 
Với chiến lược phân phối thì còn hạn chế. Do các doanh nghiệp Việt Nam có 
quy mô vừa và nhỏ là chủ yếu đã làm hạn chế tầm hoạt động và mạng lưới phân phối. 
Nhiều doanh nghiệp vẫn áp dụng hình thức các kênh phân phối qua các trung gian 
thương mại nên chưa thiết lập được hệ thống phân phối hàng hóa đến đại lý hoặc 
người tiêu dùng cuối dùng. Với phương thức này, các doanh nghiệp Việt Nam không 
thể kiểm soát được quá trình phân phối và tiêu thụ sản phẩm của họ và không thể nắm 
bắt trực tiếp những thông tin phản ánh tình hình thị trường. 
Hiện nay, có một số doanh nghiệp đã tận dụng được các đại lý để phân phối bán 
lẻ, mà chưa chú trọng đến việc nghiên cứu đặc điểm của thị trường gồm đặc tính của 
các tập khách hàng (cá nhân, tổ chức, khách hàng mục tiêu, tiềm năng, đối thủ cạnh 
tranh), đặc tính của sản phẩm (tính dễ hư hỏng, tính mùa vụ, đặc điểm kỹ thuật của 
sản phẩm...), đặc điểm môi trường (điều kiện kinh tế, khả năng quản lý, quy định ràng 
buộc về pháp lý, điều kiện địa lý, giao thông, vận chuyển..). Xác lập hệ thống này còn 
mang tính chất "phi vụ” chứ chưa hình thành được chiến lược về kênh phân phối 
chuẩn. So với nhiều công cụ cạnh tranh khác, hệ thống kênh phân phối của hầu hết các 
doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa được quan tâm đúng mức và còn tồn tại nhiều hạn 
chế. 
Đối với các doanh nghiệp Nhà nước, kênh phân phối vẫn còn mang nhiều dấu 
ấn của thời kỳ bao cấp. Đối với những doanh nghiệp ngoài quốc doanh, một bộ phận 
vẫn còn tổ chức kênh phân phối theo kiểu trao đổi đơn (bên mua và bên bán chỉ quan 
hệ với nhau một lần), một bộ phận khác tổ chức kênh phân phối theo kiểu tự nhiên, 
không hề có tác động quản lý điều khiển theo hướng có mục tiêu. 
Với chiến lược truyền tin và xúc tiến hỗn hợp còn đơn giản. Hoạt động xúc tiến 
hỗn hợp của các doanh nghiệp còn ở trình độ thấp, giản đơn và không mang lại hiệu 
quả thiết thực. Nhiều doanh nghiệp mới chỉ dừng lại ở mức in ấn và phát hành các tờ 
rơi giới thiệu về doanh nghiệp. Có rất ít doanh nghiệp xây dựng được chương trình xúc 
tiến hỗn hợp để giới thiệu sản phẩm cho khách hàng. Chi phí dành cho quảng cáo còn 
quá thấp, chỉ dưới 1% doanh thu là quá nhỏ so với doanh nghiệp nước ngoài như Coca 
Cola là 20% và Sony là l0%, chất lượng quảng cáo còn rất yếu do thiếu chuyên gia 
trong lĩnh vực này. Hình thức quảng cáo của các doanh nghiệp vẫn chủ yếu là xuất bản 
các tập catalogue, brochure với nội dung đơn điệu, không mang dấu ấn của quảng cáo 
cho thị trường hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 
Khả năng liên kết, hợp tác, chia sẻ thông tin giữa các doanh nghiệp kém, thậm 
chí là không có. Trên thế giới, việc liên kết để tạo thành các tập đoàn khổng lồ có sức 
mạnh chi phối thị trường đã được tiến hành từ rất lâu. Thế nhưng ở Việt Nam, điều 
này dường như vẫn không được nhiều doanh nghiệp quan tâm. Vẫn kiểu mạnh ai nấy 
làm. Dường như lối làm ăn theo kiểu manh mún, nhỏ lẻ đã ngấm sâu vào tâm lý của 
nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Câu tục ngữ xưa: “Buôn có bạn, bán có phường” 
dường như ngày nay không được nhiều DN coi trọng bởi lối tư duy ngắn hạn. Hậu quả 
là rất nhiều cơ hội lớn đã bị bỏ qua do đối tác nước ngoài đặt hàng lớn nhưng DN 
không có khả năng đáp ứng, trong khi lại không chịu liên kết với DN khác cùng làm. 
M ới nhất là việc giá cà phê liên tục giảm khiến DN cà phê nước ta bị thiệt hại 
nặng, là do các DN của ta thiếu liên kết với nhau nên để các nhà nhập khẩu nước ngoài 
có cơ hội lũng đoạn thị trường, làm giá. Ông Lương Văn Tự, Chủ tịch Hiệp hội Cà 
phê, ca cao Việt Nam cho biết: “Hiện Hiệp hội có 146 DN nhưng việc liên kết với 
nhau rất kém, DN nào cũng chỉ chọn phương thức bán hàng có lợi nhất cho DN mình, 
không có sự phối hợp để điều tiết lượng hàng bán ra, điều tiết thị trường. Thậm chí, 
việc “gà nhà đá nhau” không phải là chuyện hiếm. Chuyện DN này cố tình bán phá giá 
thị trường, làm ảnh hưởng tới việc kinh doanh của DN khác là bằng chứng về lối làm 
ăn tư lợi”. Việc các DN không chịu liên kết với nhau có nhiều lý do, như sợ lộ thị 
trường, mất khách hàng, lộ thông tin; ngư dân không chịu liên kết, không kết nối bộ 
đàm vì sợ lộ ngư trường Đó là lối suy nghĩcách nhìn ngắn hạn, chỉ thấy lợi ích trước 
mắt mà không thấy được lợi ích dài hạn của việc liên kết giữa các DN. 
Bởi lẽ, kinh doanh trong một thế giới sôi động và chuyển biến không ngừng với 
đầy rủi ro và không ít cơ hội hiện nay đòi hỏi sự chia sẻ thông tin rất lớn giữa các DN. 
Lối làm ăn theo kiểu win – win, có nghĩa là cả hai cùng thắng là lối làm ăn nên được 
phát huy để cùng hưởng lợi và cùng chia sẻ khó khăn. 
Chuyên gia tài chính Bùi Kiến Thành cho rằng, nếu liên kết lại thành một khối 
sẽ tạo thành sức mạnh to lớn, còn nếu DN cứ đơn thương độc mã thì rất khó vươn ra 
thị trường thế giới thành công. Trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN, chỉ 
khi gặp khó khăn thì nhu cầu liên kết giữa các DN mới trở nên cấp thiết hơn bao giờ 
hết. 
Ông Lê Tiến Trường, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam chia sẻ: 
“Trước đây, trong thời điểm thuận lợi, nhu cầu liên kết của các DN trong ngành dệt 
may không rõ ràng, trong khó khăn (của nền kinh tế – PV), sự liên kết trở thành một 
xu thế tất yếu để giảm bớt rủi ro và chia sẻ kinh nghiệm”. 
Đại diện Hiệp hội chè cũng từng cho biết, bình thường, các DN thuộc hiệp hội 
không có khái niệm liên kết với nhau, thậm chí còn dè chừng, cảnh giác nhau; nhưng 
khi bị đối tác nước ngoài điều tra kiện bán phá giá, các DN bỗng “thân” nhau lạ, liên 
kết, chia sẻ với nhau một cách tự nhiên. 
Rõ ràng, biết liên kết với nhau để cùng vượt khó là điều tốt, nhưng không thể 
chỉ dừng lại ở đấy. Các DN cần phải nhận thức được lợi ích to lớn của liên kết để coi 
đây là nhu cầu tự nhiên, thiết yếu của mình trong quá trình thâm nhập và chiếm lĩnh 
thị trường, bởi “một cây làm chẳng nên non”. OPEC (Hiệp hội các Quốc gia xuất khẩu 
dầu mỏ) là một ví dụ điển hình về sức mạnh to lớn của liên kết. Nhờ sự liên kết chặt 
chẽ mà OPEC đã thao túng thị trường dầu mỏ thế giới, thu lợi nhuận khổng lồ cho các 
quốc gia thành viên. Hay bài học về sự liên kết giữa các tập đoàn, thương hiệu mạnh 
của nước ngoài khi vào Việt Nam để chiếm lĩnh thị trường cũng cần được các DN 
nghiên cứu kỹ. 
Ông Phan Hữu Đễ, TTK Hiệp hội Cà phê, ca cao Việt Nam cho rằng: “Giờ là 
lúc các DN cần phải liên kết với nhau thành một khối để đối phó với việc làm giá, với 
lượng cà phê hằng năm như vậy cần phải tính toán được thời điểm bán ra cho phù hợp. 
Tới đây, định hướng của Hiệp hội là yêu cầu các DN phải thông báo và cập nhật 
thường xuyên về lượng bán ra và có sự cân đối điều hòa lượng bán ra để tránh tình 
trạng làm giá như hiện nay”. 
Năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam hiện còn rất hạn chế. Bởi 
lẽ, đa số các doanh nghiệp đều có quy mô nhỏ và ít vốn. Theo điều tra mới nhất hiện 
có 51,3% doanh nghiệp có dưới 10 người lao động, 44% doanh nghiệp có từ 10 đến 
200 lao động, chỉ có 1,43% doanh nghiệp có từ 200 đến 300 lao động, 42% doanh 
nghiệp có vốn dưới 1 tỉ đồng, 37% doanh nghiệp có vốn từ 1 tỉ đến 5 tỉ đồng và chỉ có 
8,18% doanh nghiệp có vốn từ 5 tỉ đến 10 tỉ đồng. Mà hòa nhập trong nền kinh tế thế 
giới mức độ cạnh tranh trở nên quyết liệt hơn. 
Cạnh tranh không chỉ giữa doanh nghiệp nước ta với doanh nghiệp các nước 
trên thị trường nước ngoài để xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ mà cạnh tranh ngay trên 
thị trường trong nước. Điều đó gây sức ép không nhỏ đối với nhiều doanh nghiệp, nhất 
là những doanh nghiệp đã quen với sự trợ giúp của N hà nước. Trong điều kiện quy mô 
doanh nghiệp nhỏ, vốn ít các doanh nghiệp Việt Nam lại gặp một thách thức rất lớn đó 
là chất lượng nhân lực của doanh nghiệp thấp. Đội ngũ chủ doanh nghiệp, cán bộ quản 
lý doanh nghiệp còn rất thiếu kiến thức quản trị và kỹ năng kinh nghiệm quản lý. Kết 
quả điều tra hơn 63.000 doanh nghiệp trên cả nước cho thấy: 43,3% lãnh đạo doanh 
nghiệp có trình độ học vấn dưới trung học phổ thông, số chủ doanh nghiệp có trình độ 
thạc sỹ trở lên chỉ có 2,99%. Có thể nói, đa số các chủ doanh nghiệp và giám đốc 
doanh nghiệp tư nhân chưa được đào tạo một cách bài bản về kiến thức kinh doanh, 
quản lý, kinh tế – xã hội, văn hóa, luật pháp và kỹ năng quản trị kinh doanh, nhất là 
kỹ năng kinh doanh trong điều kiện hội nhập quốc tế. Điều đó được thể hiện rõ trong 
việc nhiều doanh nghiệp chưa chấp hành tốt các quy định về thuế, quản lý nhân sự, 
quản lý tài chính, chất lượng hàng hóa, sở hữu công nghiệp 
Lạc hậu về khoa học – công nghệ của các doanh nghiệp Việt Nam. Hiện nay, đa 
số các doanh nghiệp nước ta đang sử dụng công nghệ lạc hậu so với mức trung bình 
của thế giới từ 2 đến 3 thế hệ, 76% máy móc, dây chuyền công nghệ được sản xuất từ 
những năm 1950 – 1960, 75% số thiết bị đã hết khấu hao, 50% số thiết bị là đồ tân 
trang Tóm lại, máy móc, thiết bị đang được sử dụng ở các doanh nghiệp Việt Nam 
chỉ có 10% hiện đại, 38% trung bình và 52% là lạc hậu và rất lạc hậu; tỷ lệ sử dụng 
công nghệ cao mới chỉ có 2% (tỷ lệ này ở Thái Lan là 31%, M a-lai-xi-a là 51% và 
Xin-ga-po là 73%). Trong khi đó, các doanh nghiệp nước ta đầu tư cho đổi mới công 
nghệ rất thấp, chi phí khoảng 0,2% – 0,3% tổng doanh thu. 
Chất lượng tăng trưởng thấp không những làm hạn chế, kìm hãm tốc độ tăng 
trưởng kinh tế mà còn làm giảm năng lực cạnh tranh quốc gia. Huy động vốn đầu tư 
thời gian qua tuy đạt khá nhưng đầu tư hiệu quả thấp, chất lượng đầu tư thấp,...đang là 
những vấn đề nổi cộm hiện nay. Thực tế này có thể thấy thông qua việc chỉ số ICOR 
của Việt Nam cao hơn nhiều so với các nước khác. Bên cạnh đó, năng suất lao động 
của ta còn thấp, đóng góp vào tăng trưởng còn hạn chế. Trong công nghiệp, ngành 
khai thác vẫn chiếm tỷ trọng lớn, chưa phát triển được nhiều ngành có giá trị gia tăng 
lớn và sức cạnh tranh cao; các ngành công nghiệp hỗ trợ, logistics kém phát triển. 
Nông nghiệp tuy đạt nhiều thành tựu nhưng tỷ lệ hàng nông sản qua chế biến còn thấp; 
công nghệ chế biến và công nghệ sau thu hoạch còn lạc hậu. Nhập siêu lớn làm ảnh 
hưởng nhiều đến các cân đối vĩ mô, đồng thời thể hiện Việt Nam chưa tận dụng được 
các cơ hội mang lại từ hội nhập kinh tế quốc tế, đây là vấn đề đáng quan tâm hiện nay. 
Các điểm yếu này không phải là quá trầm trọng, nhưng rõ ràng nếu không được 
khắc phục có hiệu quả sẽ có ảnh hưởng xấu và ngày càng lớn đối với kết quả kinh 
doanh của doanh nghiệp. 
Trong bối cảnh của toàn cầu hóa, nhất là khi Việt Nam là thành viên của Tổ 
chức Thương mại thế giới, các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt với các đối thủ 
mới (các công ty xuyên quốc gia, đa quốc gia có tiềm lực tài chính, công nghệ, kinh 
nghiệm và năng lực cạnh tranh cao), phải cạnh tranh quyết liệt trong điều kiện mới (thị 
trường toàn cầu với những nguyên tắc nghiêm ngặt của định chế thương mại và luật 
pháp quốc tế). Nói cách khác, các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với 
những thách thức thật sự to lớn. Do đó, một số giải pháp đã được đưa ra nhằm khắc 
phục những điểm yếu kém đó như: 
Thực hiện các chính sách phù hợp để cải thiện tình trạng thiếu mặt bằng sản 
xuất, đồng thời bảo vệ môi trường. Trong khi nhiều DNNN được giao đất và sử dụng 
không có hiệu quả, đất đai bỏ hoang hoặc sử dụng không đúng mục đích, thì các DN 
(trong đó chủ yếu là doanh nghiệp thuộc khu vực tư nhân) lại gặp rất nhiều khó khăn 
trong việc tìm kiếm mặt bằng kinh doanh với chi phí rất lớn. Ngay cả khi doanh 
nghiệp có mặt bằng sản xuất thì việc lo đủ các thủ tục cần thiết để được cấp Giấy 
chứng nhận quyền sử dụng đất, để có thể thế chấp, cầm cố cũng đòi hỏi phải tốn nhiêu 
công sức và tiền bạc. Điều này đã góp phần hạn chế nguồn vốn đầu tư vốn đã hạn hẹp 
của doanh nghiệp. Trong khi các ngân hàng thương mại đều cho rằng họ không thiếu 
vốn để cho vay, nhưng có rất nhiều DN không thể xây dựng kế hoạch khả thi thuyết 
phục được ngân hàng cho vay vốn. Còn các doanh nghiệp thì lại cho rằng họ rất khó 
khăn trong việc tiếp cận vay vốn tín dụng. Vấn đề ở đây là cung và cầu chưa gặp nhau 
và vai trò của Nhà nước là hỗ trợ tạo điều kiện để cung và cầu về tiền cho sản xuất - 
kinh doanh gặp được nhau. Cụ thể là: Về phía DN, Nhà nước hỗ trợ đào tạo cho doanh 
nghiệp có khả năng lập được những kế hoạch kinh doanh có tính khả thi để thuyết 
phục các ngân hàng cho vay vốn; khuyến khích các doanh nghiệp cùng góp vốn hình 
thành các quỹ tự giúp nhauVề phía ngân hàng, Nhà nước cần nghiên cứu áp dụng 
chính sách ưu đãi, bảo đảm lợi nhuận mà các ngân hàng thương mại thu được từ khoản 
vay của các khách hàng là DN. Xúc tiến phổ biến thông tin, kỹ thuật - công nghệ tới 
các DN, cũng như nâng cao năng lực của các doanh nghiệp này trong việc xác định, 
lựa chọn và thích ứng với công nghệ. 
Thiếu thông tin đang là một trong những rào cản lớn cho việc phát triển và nâng 
cao năng lực cạnh tranh của các DN. Vì vậy, trong kỳ kế hoạch tới, chúng ta cần tập 
trung mọi nguồn lực cần thiết cho việc thiết lập hệ thống thu thập và xử lý thông tin hỗ 
trợ doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần khuyến khích việc hợp tác và chia sẻ công nghệ 
giữa các doanh nghiệp có quy mô khác nhau, phát triển có hiệu quả các chương trình 
nghiên cứu có khả năng ứng dụng thương mại, khuyến khích phát triển mô hình liên 
kết giữa các viện nghiên cứu, trường đại học, trường kỹ thuật với doanh nghiệp. 
Khuyến khích các DN tham gia vào các liên kết ngành ở mọi cấp và hỗ trợ phát 
triển các hiệp hội doanh nghiệp. Nhìn chung, trên thế giới việc liên kết doanh nghiệp 
luôn được đề cập dưới các hình thức là hiệp hội doanh nghiệp, liên kết chùm 
(cluster)... Tuy nhiên, ở Việt Nam cả 2 hình thức này mới chỉ phát triển ở mức hạn chế 
và hiệu quả hoạt động chưa cao. Do đó, cần có những chính sách phù hợp hơn để 
khuyến khích phát triển các hiệp hội theo hướng trợ giúp đào tạo cán bộ hội; các Bộ, 
cơ quan ngang Bộ hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi để các hội tham gia các hoạt 
động thuộc ngành, lĩnh vực quản lý của Bộ theo quy định của pháp luật, tổ chức lấy ý 
kiến của hội để hoàn thiện các quy định quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực; trợ giúp 
phát triển các chùm công nghiệp trong các ngành công nghiệp phụ trợ; khuyến khích 
phát triển liên kết giữa DN với các tổ chức nghiên cứu và giáo dục có trình độ phát 
triển cao thông qua chính sách trợ giúp phù hợp. 
Thực hiện trợ giúp có trọng điểm để tăng cường khả năng cạnh tranh của một 
số ngành hàng mà Việt Nam có lợi thế. Theo kinh nghiệm của nhiều nước, vì tất cả các 
Chính phủ đều có nguồn ngân sách hạn chế, trong khi nhu cầu trợ giúp của các doanh 
nghiệp nói chung và DN nói riêng là rất lớn và nhìn chung đều vượt quá khả năng của 
Chính phủ. Trong mỗi giai đoạn nhất định, mỗi quốc gia đều lựa chọn một số lĩnh vực 
mà quốc gia mình có lợi thế để tập trung phát triển. Đối với Việt Nam, trong điều kiện 
rất hạn chế về tài chính cho hoạt động trợ giúp DN, chúng ta càng phải kiên định với 
nguyên tắc trợ giúp có trọng điểm, có thể việc trợ giúp chỉ thực hiện được với một số ít 
doanh nghiệp, nhưng đảm bảo rằng sau khi nhận được sự trợ giúp, doanh nghiệp đó có 
thể có được khả năng cạnh tranh. Hoạt động trợ giúp DN cần tránh xu hướng chia đều 
và sự trợ giúp mà mỗi doanh nghiệp nhận được đều không giải quyết được khó khăn 
của doanh nghiệp như chúng ta đã làm trước đây. 
Khuyến khích phát triển thị trường dịch vụ phát triển kinh doanh theo định 
hướng của nền kinh tế thị trường, tách chức năng trực tiếp cung cấp dịch vụ ra khỏi 
chức năng quản lý nhà nước của các cơ quan quản lý nhà nước. Để đạt được mục tiêu 
phát triển các DN cần thực hiện các bước đi phù hợp để khuyến khích phát triển thị 
trường dịch vụ phát triển kinh doanh (cả về phía cung tức là khuyến khích phát triển 
các doanh nghiệp, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực tư vấn, đào tạo và phía cầu tức 
là tuyên truyền, tạo cho các doanh nghiệp, cá nhân trong xã hội có thói quen sử dụng 
các dịch vụ tư vấn); từng bước tách chức năng trực tiếp cung cấp dịch vụ ra khỏi chức 
năng quản lý nhà nước. Các cơ quan nhà nước sẽ hoàn toàn tập trung vào việc xây 
dựng chính sách và thực hiện vai trò xúc tiến, hỗ trợ, giám sát và quản lý chất lượng 
các dịch vụ cung cấp trên thị trường. 
Phát triển văn hoá doanh nghiệp, văn hoá kinh doanh, khuyến khích khởi sự 
doanh nghiệp. Nhằm khơi gợi tinh thần kinh doanh, phát triển nền văn hoá doanh 
nghiệp, cần thiết phải triển khai các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, phổ biến tinh 
thần doanh nghiệp, ý chí kinh doanh và làm giàu tới mọi đối tượng, đặc biệt là thí 
điểm thực hiện việc đưa các bài học về kinh doanh vào chương trình học ở trường phổ 
thông, đại học, dạy nghề; đẩy mạnh triển khai trợ giúp đào tạo khởi sự doanh nghiệp. 
Khi nền kinh tế thị trường càng phát triển, đòi hỏi các doanh nghiệp, các doanh nhân 
phải có đạo đức trong kinh doanh, có những hiểu biết về pháp luật, có ý thức tuân thủ 
pháp luật, có trách nhiệm với toàn xã hội, Những cái đó được coi là văn hoá kinh 
doanh. Ở Việt Nam hiện nay, bên cạnh một bộ phận doanh nghiệp tuy hiểu biết về 
pháp luật nhưng vẫn cố tình vi phạm, thì vẫn còn diễn ra tình trạng một số doanh 
nghiệp, chủ doanh nghiệp không có kiến thức về pháp luật nên đã vô tình vi phạm 
pháp luật trong quá trình hoạt động. Vì vậy, phát triển văn hoá kinh doanh cũng là một 
khía cạnh cần được quan tâm nhiều trong công cuộc phát triển DNNVV giai đoạn tới. 
Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan trợ giúp phát triển DN. Nhằm nâng cao 
hiệu quả các hoạt động phát triển DN, Chính phủ sẽ cải thiện tình hình điều phối thực 
hiện các hoạt động trợ giúp phát triển DN thông qua tăng cường vai trò chỉ đạo của 
Hội đồng Khuyến khích phát triển DN và hoạt động của các Tổ công tác liên Bộ, để 
phân định trách nhiệm giữa các Bộ, giữa cơ quan Trung ương với địa phương trong 
việc phát triển DN và sự phối hợp giữa các cơ quan này trong việc triển khai thực hiện 
các nhiệm vụ được giao; thực hiện phân cấp mạnh hơn cho các địa phương trong triển 
khai các hoạt động phát triển DN; giao cho các hiệp hội doanh nghiệp, các tổ chức tư 
vấn, đào tạo trực tiếp triển khai các chương trình trợ giúp phát triển DN. 
Việc nhìn nhận được những cơ hội và thách thức có một vai trò hết sức quan 
trọng đối với nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là cho các doanh nghiệp Việt Nam trong 
quá trình hộ nhập kinh tế quốc tế. Nó giúp doanh nghiệp nhìn nhận được những mặt 
yếu kém, phát huy những mặt mạnh đồng thời học hỏi nhưng kinh nghiệm quý giá từ 
những nền kinh tế phát triển. Qua đó sẽ giúp các doanh nghiệp tìm được chỗ đứng cho 
mình trên đấu trường quốc tế. 
Quá trình toàn cầu hóa và sự mở cửa thị trường của Việt Nam đã làm cho nền 
kinh tế Việt nam có những cơ hội nhưng cũng có những thách thức. Nếu chúng ta tận 
dụng được cơ hội và vượt qua thách thức thì kinh tế của Việt Nam sẽ phát triển như vũ 
bão.